Tưởng lời hóa lỗ vì...lơ mơ quy định về thuế

Nhiều người làm tiếp thị liên kết đang bị truy thu tiền thuế hàng trăm triệu đồng, thậm chí nhiều tỉ đồng vì không nắm quy định thuế.

Tưởng lời hóa lỗ vì không nắm quy định thuế

Sau hơn 6 tháng kể từ thời điểm phát hiện khoản truy thu thuế gần 800 triệu đồng trong hai năm 2022 và 2023, anh Trần Đình Tú (Hà Nội), một người kinh doanh theo hình thức tiếp thị liên kết (affiliate) đã nhiều lần lên chi cục thuế để hỏi về cách giải quyết khoản nợ thuế thu nhập cá nhân mà anh không hề hay biết này.

Theo chia sẻ của anh Tú, từ năm 2022 anh trở thành đối tác tiếp thị liên kết của 2 sàn thương mại điện tử lớn. Anh được tư vấn là chỉ phải đóng 10% thuế thu nhập cá nhân, không cần đóng khoản thuế nào khác. Do đó anh không đăng ký hình thức kinh doanh, hay hộ kinh doanh mà chỉ đăng ký dưới tên cá nhân khi làm tiếp thị liên kết.

Nhận thu nhập được trả sau khi khấu trừ thuế, anh Tú yên tâm sử dụng số tiền này như là khoản thu nhập ròng sau thuế. Đồng thời anh đổ vốn cho hình thức này, bởi hoa hồng nhận được từ tiếp thị liên kết sẽ dựa theo doanh số.

Điều đáng nói, theo anh Tú, doanh số thu được từ tiếp thị liên kết tưởng nhiều nhưng thực chất rất ít bởi chi phí cho chạy quảng cáo, thuê cộng tác viên chiếm tới 80%, lợi nhuận thu về cao lắm chỉ khoảng 20%, còn thông thường là 10%. Trong khi đó cơ quan thuế sẽ thu thuế theo doanh thu, chứ không phải lợi nhuận, nên người làm tiếp thị liên kết dưới dạng cá nhân như anh, tưởng lời lại hóa ra lỗ.

Cũng theo anh Tú, trong bảng kê khai nộp thuế mà sàn thương mại điện tử khai báo lên cơ quan thuế, thì toàn bộ doanh thu này được kê khai là tiền công, tiền lương…, Nên tổng thu nhập của anh bị khấu trừ thêm 25%, tức lên mức 35% thuế thu nhập cá nhân, chứ không phải 10% như tư vấn ban đầu của sàn.

“Vì thiếu kiến thức về thuế trong kinh doanh thương mại điện tử cũng như tin tuyệt đối với tư vấn viên của sàn thương mại điện tử nên tôi sơ suất không tìm hiểu lại cũng như không biết đến mức thu theo lũy tiến này”- anh Tú nói.

Tới thời điểm hiện tại, anh Tú cho biết vẫn đang nỗ lực để trả 800 triệu đồng nói trên. Đồng thời anh cùng với một nhóm bạn cũng kinh doanh theo hình thức tiếp thị liên kết thuê luật sư làm việc lại với cơ quan thuế để tiến hành xem xét và giải trình, cung cấp các bằng chứng về việc nhận hoa hồng.

Dưới sự hỗ trợ của luật sư, anh Tú và đồng nghiệp bày tỏ mong muốn được cơ quan thuế xem xét lại trên từng trường hợp và có áp dụng mức thuế lũy tiến cao nhất là 35% hay không.

Tương tự, anh Hoàng Đình (Quảng Bình) cũng kinh doanh tiếp thị liên kết và bị truy thu thuế hơn 300 triệu đồng trong năm 2023. Hiện anh đã hoàn tất nộp thuế cho cơ quan thuế, và chủ động đăng ký hộ kinh doanh, theo hướng dẫn của chi cục thuế nơi anh đăng ký.

Dù vậy, anh Đình cho hay đang chủ động rút bớt công việc, thay vì làm ở 3 nơi như trước, nay chỉ làm trên 1 sàn thương mại điện tử mà thôi.

Có 2 trường hợp đóng thuế của tiếp thị liên kết

Đại diện Cục Thuế TP.HCM cho biết, Tổng cục Thuế (Bộ Tài chính) vừa có hướng dẫn về trường hợp cá nhân làm tiếp thị liên kết. Theo đó, quy định tại Thông tư số 111/2013 của Bộ Tài chính hướng dẫn về thuế thu nhập cá nhân thì cá nhân có thu nhập từ tiền hoa hồng môi giới, tiền dịch vụ quảng cáo, tiền dịch vụ khác, thù lao khác... được xác định là thu nhập từ tiền lương, tiền công.

Ngoài ra, khi cá nhân làm tiếp thị liên kết, mỗi lần chi trả tiền hoa hồng môi giới cá nhân mà không ký hợp đồng lao động từ 2 triệu đồng trở lên thì cá nhân phải đóng thuế thu nhập cá nhân. Như vậy, việc cá nhân làm tiếp thị liên kết trên các nền tảng online vẫn phải đóng thuế thu nhập cá nhân theo đúng quy định của pháp luật.

Nhưng sẽ có 2 trường hợp đóng thuế thu nhập cá nhân của người làm tiếp thị liên kết (affiliate marketing). Trường hợp thứ nhất là người làm tiếp thị liên kết không đăng ký hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh sẽ phải chịu thuế thu nhập cá nhân theo thu nhập tiền công, tiền lương.

Tính thuế theo phương pháp khấu trừ tại nguồn 10% đối với các khoản chi trả từ trên 2 triệu đồng. Cá nhân nhận thu nhập có trách nhiệm quyết toán thuế thuế thu nhập cá nhân năm theo biểu thuế lũy tiến từng phần với 07 bậc (từ 5%, 10%, 15%, 20%, 25%, 30% và 35%). Cá nhân được tính giảm trừ gia cảnh cho bản thân, cho người phụ thuộc và các khoản giảm trừ khác theo quy định của pháp luật.

Trường hợp thứ hai là trường hợp người làm tiếp thị liên kết đăng ký hộ kinh doanh. Đối với trường hợp khoản hoa hồng tiếp thị liên kết được trả cho đối tượng là hộ kinh doanh thì khoản hoa hồng này được tính là doanh thu từ hoạt động kinh doanh. Nếu hộ kinh doanh có đăng ký thuế hộ kinh doanh và đang được cơ quan thuế quản lý thuế theo hình thức hộ khoán ổn định hoặc là hộ kê khai thực hiện sổ sách, kế toán.

Trong trường hợp này, tổ chức chi trả khoản hoa hồng tiếp thị liên kết theo hóa đơn của hộ kinh doanh xuất cho và không thực hiện khấu trừ thuế thu nhập cá nhân. Hộ kinh doanh trực tiếp kê khai, nộp thuế với cơ quan thuế theo mức thuế 7% (5% thuế giá trị gia tăng và 2% thuế thu nhập cá nhân).

Cần quy định rõ ràng hơn

Tuy nhiên, theo các chuyên gia, cơ quan thuế cần quy định rõ ràng đối với trường hợp người làm tiếp thị liên kết theo hướng xác định thu nhập từ hoạt động tiếp thị liên kết là thu nhập từ kinh doanh.

Lý giải điều này, ông Trần Minh Hiệp, chuyên gia tư vấn cao cấp Trung tâm tư vấn pháp luật Hiệp hội thương mại điện tử Việt Nam (VECOM) cho biết, bản chất của tiền lương, tiền công là giá của sức lao động làm thuê thuần túy. Người lao động có thu nhập từ tiền lương tiền công được cung cấp đầy đủ tư liệu sản xuất, các chi phí cần thiết để thực hiện công việc.

Trong khi đó, để làm tiếp thị liên kết, cá nhân làm tiếp thị liên kết phải bỏ ra rất nhiều chi phí như mua sắm trang thiết bị, thuê mặt bằng, chi trả dịch vụ thuê nền tảng, chạy quảng cáo, trả lương cho cả ekip nhân sự cùng thực hiện…

Do đó, theo ông Hiệp, bản chất khoản tiền mà người làm tiếp thị liên kết nhận được là thu nhập từ kinh doanh mà không phải là thu nhập từ tiền lương tiền công. Phí tiếp thị liên kết nhận được có bản chất khác so với thu nhập tính thuế áp dụng cho tiền lương tiền công.

Lẽ ra các cá nhân làm tiếp thị liên kết có thể đăng ký thành lập hộ kinh doanh kê khai nộp thuế với hình thức kinh doanh tương ứng. Tuy nhiên, do tính chất không ổn định và đặc thù của lĩnh vực tiếp thị liên kết nên việc thành lập hộ kinh doanh rất khó khăn.

“Vì vậy, để thuận tiện cho người nộp thuế và đảm bảo nguyên tắc công bằng trong thu thuế, cần sửa đổi quy định của pháp luật theo hướng xác định thu nhập từ hoạt động tiếp thị liên kết là thu nhập từ kinh doanh”- ông Hiệp góp ý.

Theo ông Hiệp, nếu trường hợp này là thu nhập từ kinh doanh phải đăng ký hộ kinh doanh thì nộp thuế theo hình thức ấn định thuế trên doanh thu với mức thuế suất tương ứng. Với doanh nghiệp thì hạch toán doanh thu, chi phí để xác định thu nhập chịu thuế theo quy định. Với những cá nhân không đăng ký kinh doanh thì áp dụng mức thuế suất tương tự như đang áp dụng với mức thuế suất đối với cá nhân làm đại lý xổ số, bảo hiểm, bán hàng đa cấp.

Đồng quan điểm, chuyên gia thuế Trần Xoa cho rằng, cơ quan thuế cần có quy định rõ ràng, hướng dẫn cụ thể với trường hợp các cá nhân làm tiếp thị liên kết có hợp đồng với sàn thương mại điện tử.

Theo ông Xoa, các cục thuế, chi cục thuế các địa phương có hướng dẫn quy định rõ ràng về trường hợp cá nhân làm tiếp thị liên kết. Nếu xác định thu nhập từ hoạt động tiếp thị liên kết là thu nhập từ kinh doanh, các cá nhân này phải đăng ký thành lập hộ kinh doanh kê khai nộp thuế sẽ đóng mức thuế 7% thì cần có hướng dẫn cụ thể để người nộp thuế ảnh hưởng. Còn số thuế thu nhập cá nhân tính theo thu nhập từ tiền công, tiền lương đã nộp rồi, giờ nên hướng dẫn họ đăng ký hộ kinh doanh để đóng mức thuế hợp lý.