Tôi vay tiền một nhóm người, với lãi suất từ 3-12 ngàn đồng/1 triệu/1 ngày. Tôi đã trả lãi trong vòng gần một năm, số tiền lãi đã vượt quá số tiền gốc tôi vay. Khi vay, tôi phải kí vào những giấy tờ thuê xe và bán xe đối với một chiếc xe ô tô mà tôi không hề sử dụng, không được cầm giấy tờ xe, cũng không hề biết chủ sở hữu của chiếc xe này là ai và người đứng tên bên mua trên giấy bán xe mà tôi đã kí là ai.
Khi tôi không còn khả năng trả nợ lãi và gốc, bên cho vay gửi đơn tố cáo tôi ra công an về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”.
Xin hỏi: Hành vi cho vay tiền của nhóm người trên có vi phạm pháp luật không? Tôi cần làm gì để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình sau khi bị tố ra công an?
Bạn đọc Vũ Văn Đệ (Nam Từ Liêm, TP Hà Nội) hỏi
Giải đáp vấn đề bạn đọc nêu, Luật sư Trần Thế Anh (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho biết:
Về lãi suất, khoản 1, Điều 468 BLDS 2015 quy định lãi suất vay do các bên tự thỏa thuận. Trường hợp các bên có thỏa thuận về lãi suất thì lãi suất theo thỏa thuận không được vượt quá 20%/năm của khoản tiền vay trừ trường hợp luật khác có liên quan quy định khác".
Như vậy, trong trường hợp này, khi anh vay tiền với lãi suất 3-12 ngàn đồng/1 triệu/1 ngày, tương đương mức lãi suất từ 0,3% - 1,2% mỗi ngày. Khi quy đổi ra năm, mức lãi suất này nằm trong khoảng từ 109,5%-438%/năm là vượt quá mức lãi suất cao nhất cho phép của BLDS.
Thậm chí hành vi cho vay tiền với lãi suất cao của nhóm người này còn có thể vi phạm quy định của pháp luật hình sự. Căn cứ quy định tại khoản 1 Điều 201 BLHS 2015, sửa đổi năm 2017 thì hành vi cho vay với mức lãi suất vượt quá 5 lần mức lãi suất cao nhất quy định trong BLDS đã này kéo dài gần 1 năm, tổng số tiền lãi mà người cho vay đã thu lợi vượt quá 30 triệu đồng, theo đó bên cho vay có thể bị xử lý phạt tiền từ 50 - 200 triệu đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm.
Như vậy, nếu xét các tình tiết anh đưa ra thì việc kí giấy thuê xe, bán xe không có thật, và việc kí những giấy tờ này chỉ nhằm che giấu giao dịch cho vay tiền thì giao dịch thuê xe, bán xe này là giả tạo, vì vậy có thể bị tuyên vô hiệu.
Khi đó hành vi tố cáo anh ra công an về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” là thiếu căn cứ và không đúng theo quy định của pháp luật.
Tuy nhiên, anh cần có các chứng cứ để chứng minh. Cụ thể, để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình trong tình huống trên, anh có thể thực hiện các bước sau đây:
Thứ nhất, thu thập bằng chứng. Đầu tiên, đối với giấy tờ vay nợ, cần giữ lại tất cả giấy tờ, hợp đồng, hoặc bất kỳ tài liệu nào liên quan đến việc vay tiền, bao gồm những giấy tờ bạn đã ký liên quan đến thuê xe, bán xe. Nếu có bằng chứng về lãi suất quá cao hoặc các giao dịch không minh bạch, hãy thu thập chúng để chứng minh sự bất hợp pháp của bên cho vay. Đối với chứng từ về việc trả lãi, nếu bạn có chứng từ, giấy biên nhận hoặc bất kỳ bằng chứng nào chứng minh việc bạn đã trả lãi vượt quá mức cho phép, hãy giữ chúng lại. Điều này sẽ giúp bạn bảo vệ mình trước khiếu nại của bên cho vay.
Thứ hai, trình bày rõ với cơ quan công an. Khi bạn được mời lên làm việc với cơ quan công an, hãy trình bày rõ ràng về sự thật rằng bạn chỉ vay tiền và không tham gia vào bất kỳ giao dịch thuê xe hay bán xe nào. Đồng thời, bạn nên trình bày về việc ký các giấy tờ liên quan đến chiếc xe ô tô mà bạn không hề sử dụng, cũng không có thông tin rõ ràng về chủ sở hữu hay bên mua. Nếu bạn bị ép buộc hoặc không hiểu rõ nội dung các giấy tờ mà mình đã ký, hãy trình bày điều này rõ ràng với cơ quan điều tra. Nếu có nhân chứng hoặc bằng chứng cho thấy bạn bị ép buộc, hãy cung cấp ngay lập tức.
Thứ ba, gửi đơn tố cáo hoặc khiếu nại. Nếu bạn nhận thấy bên cho vay có hành vi cho vay lãi nặng hoặc ép buộc, làm giả chứng từ để gây áp lực lên bạn, bạn có quyền nộp đơn tố cáo lên cơ quan công an hoặc khởi kiện dân sự. Đơn tố cáo này sẽ giúp cơ quan pháp luật điều tra hành vi của bên cho vay. Bạn cũng có thể yêu cầu công an điều tra tính hợp pháp của các giấy tờ liên quan đến việc thuê xe và bán xe mà bạn đã ký nhưng không hề có giao dịch thật sự.
Thứ tư, tránh đàm phán ngoài pháp luật. Bạn không nên cố gắng đàm phán hay thỏa thuận với bên cho vay ngoài pháp luật, đặc biệt khi họ đang có hành vi vi phạm pháp luật như cho vay lãi nặng.
Cuối cùng, anh có thể liên hệ với các trung tâm trợ giúp pháp lý hoặc các luật sư để được tư vấn thêm các tình tiết cụ thể.
