Mỹ đang cố gắng ngăn Israel đổ bộ vào TP Rafah (cực nam Gaza). Phía Israel nói rằng họ sẽ không làm theo đề nghị từ phía Mỹ. Theo The Wall Street Journal, đối với Israel, việc đánh bại Hamas ở Rafah là rất quan trọng, có thể quyết định cục diện cuộc chiến tại Gaza.
Tình hình trên cho thấy sự căng thẳng ngày càng gia tăng giữa Israel và đồng minh quan trọng của họ – Mỹ. Nhiều nguồn tin cho biết chính quyền Tổng thống Mỹ Biden muốn thuyết phục các quan chức cấp cao của Israel rằng việc trấn áp Hamas không cần phải mở cuộc đổ bộ Rafah. Theo The Wall Street Journal, các quan chức Israel dự kiến đến Mỹ trong vài ngày tới.
Cảnh báo về cuộc đổ bộ Rafah
Ngày 22-3, Thủ tướng Israel – ông Benjamin Netanyahu cho biết lực lượng Israel sẽ tiếp tục tiến hành cuộc đổ bộ ở Rafah, dù cho họ có nhận được sự hỗ trợ của Mỹ hay không.
"Chúng tôi không có cách nào đánh bại Hamas nếu không tiến vào Rafah và loại bỏ tàn dư của các tiểu đoàn Hamas ở đó” – ông Netanyahu nói.
Bình luận của ông Netanyahu được đưa ra sau chuyến thăm của Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đến Israel. Trong chuyến thăm này, ông Blinken cũng cảnh báo về rủi ro nếu cuộc đổ bộ Rafah xảy ra.
“Nó [cuộc đổ bộ Rafah] có nguy cơ giết chết nhiều thường dân hơn, có nguy cơ gây ra sự tàn phá lớn trong việc cung cấp hỗ trợ nhân đạo, có nguy cơ khiến Israel cô lập hơn nữa trên trường quốc tế, gây nguy hiểm cho an ninh và vị thế lâu dài của nước này” – ông Blinken cảnh báo.
Trước đó, các quan chức cấp cao của Mỹ cũng đã cảnh báo Israel rằng nước này có nguy cơ bị cô lập toàn cầu nếu không đưa ra kế hoạch bên nào quản lý Gaza sau xung đột.
Dù vậy, ông Netanyahu nhấn mạnh Israel sẽ chiến đấu cho đến khi Hamas bị tiêu diệt hoàn toàn. Thủ tướng Israel cũng lên tiếng phản đối kế hoạch của ông Biden về việc để chính quyền Palestine quản lý Gaza.
“Tôi nghĩ rằng chính quyền Palestine với hình thức hiện tại không có khả năng nhận trách nhiệm về Gaza” – ông Netanyahu nói trong cuộc họp báo hôm 18-11-2023.
Khoảng 1,4 triệu người dân Gaza đang trú ẩn tại Rafah. Hầu hết trong số họ là người tị nạn từ các khu vực khác của Gaza. Quy mô tàn phá và tình trạng thiếu nguồn cung cấp nhân đạo ở phần lớn dải đất đã khiến những người tị nạn không còn nơi nào khác để đi.
Nhiều người dân ở Rafah đang phải vật lộn tìm thức ăn và nước uống cho gia đình họ, trong khi rất lo sợ về việc Israel đổ bộ TP này.
“Chúng tôi chán việc sơ tán. Chúng tôi thậm chí không có nơi nào để đi nếu điều đó [cuộc đổ bộ Rafah] xảy ra” – anh Alaa Azzam, một sinh viên nha khoa 20 tuổi, cho biết.
Hôm 23-3, Tổng thư ký Liên Hợp Quốc António Guterres cũng chỉ trích kế hoạch của Israel về việc đổ bộ Rafah. Ông cho rằng những người đang trú ẩn tại Rafah không còn nơi nào an toàn để đi. Ông Guterres cũng kêu gọi các bên ngừng bắn, cho phép tiếp cận viện trợ nhân đạo không hạn chế và thả các con tin Israel.
Vì sao Israel quyết đổ bộ Rafah?
Giới lãnh đạo Israel đang phải đối mặt sự chỉ trích ngày càng tăng khi cuộc chiến ở Gaza kéo dài và có xu hướng trì trệ. Sau khi tấn công TP Gaza và TP Khan Younis – hai thành phố lớn nhất của Gaza, Israel không đạt được nhiều bước tiến trong cuộc chiến. Ngoài ra, việc Israel rút hàng chục ngàn binh sĩ khỏi Gaza đã cho phép Hamas rút về một số khu vực mà họ từng trú ngụ trước đây.
Israel cho rằng Hamas trong nhiều năm qua đã sử dụng Rafah và khu vực biên giới Gaza-Ai Cập để buôn lậu vũ khí. Do đó, nơi đây có thể có những căn cứ quan trọng của Hamas.
Ông Danny Orbach – nhà sử học quân sự tại ĐH Hebrew ở Jerusalem – cho biết việc giành quyền kiểm soát sau cuộc đổ bộ Rafah là rất quan trọng nếu Israel muốn ngăn chặn cuộc nổi dậy do Hamas lãnh đạo ở Gaza.
“Một cuộc nổi dậy chỉ có thể xảy ra khi [những người nổi dậy] có nơi trú ẩn an toàn” – ông Orbach nói.
Ông Yakov Amidror – cựu cố vấn an ninh quốc gia của ông Netanyahu – cho biết các nhà lãnh đạo Mỹ không hiểu rằng sau vụ tấn công của Hamas vào ngày 7-10-2023, người dân Israel rất ủng hộ việc tiêu diệt Hamas.
“Cuối cùng, chúng tôi phải đến Rafah và tiêu diệt khả năng quân sự của Hamas” – ông Amidror nói.
Ông Netanyahu cho biết cuộc đổ bộ của Israel vào Rafah sẽ cần thời gian chuẩn bị. Lực lượng Israel sẽ cần huy động thêm quân và sơ tán người dân ở Rafah.
Đầu tháng 3, người phát ngôn Lực lượng Phòng vệ Israel – Chuẩn Đô đốc Daniel Hagari cho biết Israel sẽ hợp tác với các đối tác quốc tế để xây dựng “các khu vực nhân đạo” bên trong Dải Gaza. Nơi này sẽ giúp những người tị nạn sơ tán khỏi Rafah có thể nhận được thực phẩm, nước uống, nơi trú ẩn và điều trị y tế. Ông Hagari cho biết cuộc đổ bộ vào Rafah sẽ chỉ diễn ra khi các cơ sở đó đã sẵn sàng.
Tuy nhiên, các nhà phân tích cảnh báo ngay cả khi Israel đạt được những chiến thắng mang tính chiến thuật ở Rafah (như đánh thắng các tiểu đoàn Hamas tại đây), Israel cũng không thể chắc chắn đạt được chiến thắng lâu dài.
Bà Sanam Vakil – học giả về Trung Đông tại tổ chức tư vấn Chatham House (trụ sở tại Anh) – cho biết: “Việc chia tách các tiểu đoàn Hamas giúp Israel có thể tuyên bố đã chiến thắng. Tuy nhiên, Hamas cũng như cỏ dại – chúng sẽ mọc trở lại”.
