“Viết theo đặt hàng của trái tim”

Từ bức chân dung tập thể...

Bên bức tượng đá cô gái ngồi đọc sách trong công viên Thống Nhất, bốn chàng sinh viên của trường Đại học Tổng hợp - bốn người lính trẻ Hoàng, Thành, Thăng, Long rủ nhau chụp chung một tấm ảnh kỷ niệm trước ngày ra trận và hẹn nhau ngày toàn thắng sẽ trở lại nơi này để chụp tấm hình đoàn viên. Người thợ ảnh không lấy tiền chụp ảnh mà hẹn ngày các anh chiến thắng trở về chụp thêm kiểu nữa.

Nhưng rồi bốn người lính trẻ đã không có cơ hội thực hiện cả hai lời hẹn ấy. Họ vẫy tay chào những người ở lại để lên đường ra trận, mang theo tình yêu thăm thẳm với Hà Nội, chẳng ai ngờ rằng đó là lẫn vẫy chào cuối cùng...

Đây là cảnh quay mở đầu của bộ phim “Mùi cỏ cháy” và cũng là hồi ức có thật trong cuộc đời của nhà biên kịch Hoàng Nhuận Cầm. Ngày 6-9-1971 khi anh cùng hơn 3.000 sinh viên trường Đại học Tổng hợp, trong đó có liệt sĩ Nguyễn Văn Thạc xếp bút nghiên lên đường ra trận. Những hồi ức về một thời khói lửa ấy đã khơi dòng cảm xúc thôi thúc anh xây dựng kịch bản bộ phim này.

Bốn nhân vật trong phim Hoàng - Thành - Thăng - Long được xây dựng dựa trên những cảm xúc có thật khi anh đọc lại những dòng nhật ký “Mãi mãi tuổi 20” của Nguyễn Văn Thạc, “Tài hoa ra trận” của Hoàng Thượng Lân, “Sống để yêu thương và dâng hiến” của Hoàng Kim Giao, “Nửa sau đời người” của Vũ Đình Văn...

Trong đó, nhân vật Hoàng chính là hình mẫu của Hoàng Nhuận Cầm thời trai trẻ - chàng sinh viên khoa Văn có tính cách nghịch ngợm tếu táo, ngày đầu tiên ngồi trên xe ra trận đã nghêu ngao hát: “Ta là con của bố ta mẹ ta, nhớ nhà là ta trốn ta về, ta không cần balô không cần hăng gô, ta về mấy phút xong ta lại đi...”. Song hát vậy cho vui thôi chứ chưa có người lính nào trong số hàng nghìn sinh viên như anh lên đường ra trận ngày ấy có ý định trốn về thăm nhà dù chỉ là vài giây.

Và Hoàng cũng chính là người duy nhất trong số 4 người lính trẻ ấy có may mắn còn sống trở về sau cuộc chiến khốc liệt đó để kể chuyện “Mùi cỏ cháy”. Cũng bởi vậy với Hoàng Nhuận Cầm, mỗi trang kịch bản mà anh đặt bút đều thấm đẫm nước mắt.

Bốn nhân vật được lựa chọn đảm vai chính trong bộ phim lần này đều là những gương mặt trẻ, có người còn lần đầu đứng trước ống kính máy quay. Song với đồng đạo diễn phim Hữu Mười - Vũ Đình Thân thì chính sự chân thực, hồn nhiên của những diễn viên chưa chuyên đó là điều mà cả đoàn ròng rã tìm kiếm suốt vài ba tháng trời. Và thật ngạc nhiên bởi chỉ trong cảnh quay đầu tiên, 4 chàng diễn viên trẻ đã khiến những người có mặt ở hiện trường không khỏi ngạc nhiên bởi sự hóa thân vào vai diễn một cách xuất thần.

Có lẽ bởi thế mà khi cảnh quay đầu tiên vừa khép lại, nhà biên kịch Hoàng Nhuận Cầm đã thốt lên: “Tôi chưa bao giờ gặp một thế hệ diễn viên trẻ nào háo hức đến như thế, có lẽ là bởi họ nhận thức được trước họ đã có một thế hệ đẹp vô cùng!”.

Đến nén nhang tưởng nhớ người đã khuất...

Nhà biên kịch Hoàng Nhuận Cầm tâm sự ý tưởng đặt tên phim “Mùi cỏ cháy” được anh rút ra từ một câu trong bài thơ “Phương ấy”: Đêm trong suốt áp ngực vào phương ấy/Gặp lại mùi cỏ cháy suốt thời trai, đó cũng là những câu thơ gợi lại ký ức một thời sâu đậm nhất về thời lính trẻ mà anh muốn tái hiện chân thực khiến người xem phải rùng mình xúc động.

Chả vậy nên trong kịch bản phân cảnh, những dòng chữ mô tả sự tàn phá khốc liệt của chiến tranh đều được những người làm phim cẩn thận lấy bút xanh gạch phía dưới như để nhắc nhở đừng ai quên cần phải làm gì và làm thế nào để chuyển tải tất cả những điều ấy đến người xem.

Trước ngày khai máy, êkip làm phim đã về nghĩa trang Quảng Trị thăm mộ các liệt sĩ, cùng nhau nắm chặt tay thể hiện quyết tâm làm một bộ phim như thắp một nén nhang để tưởng nhớ những người đã khuất. Nhà biên kịch Hoàng Nhuận Cầm tiết lộ anh cùng đoàn làm phim đang cân nhắc một cái kết bí mật mà chắc chắn sẽ làm người xem rơi nước mắt vì xúc động. Và chắc chắn “Mùi cỏ cháy” sẽ không chỉ “cháy” lên trên màn ảnh mà còn trong trái tim của lớp trẻ bây giờ và sau này.

Phim dự kiến sẽ ra mắt khán giả vào đúng dịp Quốc khánh 2-9-2011.   

Theo Dương Cầm (ANTĐ)