Xác định sai nhà mặt tiền đường, quận thua kiện

Ngày 25-10, TAND TP.HCM xử phúc thẩm đã sửa bản án sơ thẩm của TAND quận Bình Thạnh, tuyên hủy quyết định hành chính của UBND quận này về việc bồi thường, hỗ trợ và giải phóng mặt bằng đối với căn nhà của ông Đỗ Minh Sơn.

Nhà có mặt tiền đường hay hẻm?

Theo hồ sơ, ông Sơn là chủ nhà 505D Nơ Trang Long (phường 13, quận Bình Thạnh), bị Nhà nước thu hồi vì nằm trong dự án tuyến đường nối Tân Sơn Nhất - Bình Lợi - Vành đai ngoài. Ngày 4-1-2008, UBND quận Bình Thạnh ra Quyết định số 8150 về việc bồi thường, hỗ trợ và giải phóng mặt bằng toàn phần căn nhà 505D. Quyết định xác định nhà đất của ông Sơn nằm ở vị trí hẻm cấp 1, có mặt tiền giáp hẻm 505 Nơ Trang Long, đơn giá bồi thường, hỗ trợ là 17,84 triệu đồng/m².

Cho rằng nhà mình là nhà mặt tiền đường Nơ Trang Long, phải có giá bồi thường cao hơn, ông Sơn khiếu nại đến nhiều cơ quan chức năng nhưng đều bị bác đơn. Tháng 5-2012, ông khởi kiện yêu cầu TAND quận Bình Thạnh hủy Quyết định số 8150 của UBND quận và ủy quyền cho con rể là ông Phan Văn Đằng tham gia tố tụng.

Ông Phan Văn Đằng, con rể ông Sơn - đại diện ông Sơn tham gia tố tụng, vui mừng trước phán quyết của tòa phúc thẩm. Ảnh: LT

Làm việc với tòa, ông Đằng cho biết năm 2002, khi cha vợ ông mua đất và đi nộp lệ phí trước bạ, thuế chuyển quyền sử dụng đất thì Cục Thuế TP.HCM xác định vị trí đất thuộc mặt tiền đường Nơ Trang Long để tính thuế. Sau đó, khi cha vợ ông xin giấy phép xây dựng nhà số 505D và lập bản đồ hiện trạng vị trí, Phòng Quản lý đô thị quận cũng xác nhận nhà có mặt tiền đường Nơ Trang Long. Nhà số 505D vốn bị chủ nhà số 381 lấn chiếm, xây dựng trái phép án ngữ ngay trước mặt tiền đường Nơ Trang Long nhưng hiện trạng vẫn còn 2 m tiếp giáp đường. Trong bản kê khai nhà đất năm 1997 thì nhà số 381 chỉ có diện tích 10 m² đất công. Từ năm 1999, chủ nhà số 381 không kê khai, không đóng thuế nhưng không hiểu sao khi giải tỏa, UBND quận Bình Thạnh lại bồi thường cho họ theo giá mặt tiền đường Nơ Trang Long, chuyển nhà của cha vợ ông sang mặt tiền hẻm...

Trong khi đó, phía UBND quận Bình Thạnh cho rằng bản đồ theo Chỉ thị 02/1992 và bản đồ địa chính phường năm 2002 cho thấy hiện trạng nhà số 505D không có mặt tiếp giáp mặt tiền đường Nơ Trang Long hiện hữu mà có vị trí hẻm. UBND phường 13 xác nhận nhà số 381 có kê khai thuế nhà đất, chủ nhà sử dụng từ trước ngày 15-10-1993 nên đủ điều kiện bồi thường. Theo bản đồ địa chính thì phần diện tích còn lại tiếp giáp mặt tiền đường Nơ Trang Long của nhà số 505D chỉ hơn 0,5 m, diện tích này quá nhỏ, thực tế không sử dụng được, không trổ cửa ra đường được. Do đó, việc quận xác định nhà số 505D thuộc hẻm cấp 1 là đúng...

Đại diện Cục Thuế TP.HCM thì cho biết vào thời điểm xác định nghĩa vụ tài chính để thu lệ phí trước bạ và thuế chuyển quyền sử dụng đất đối với cha vợ ông Đằng, Cục Thuế TP không có chức năng kiểm tra thực địa khu đất mà chỉ căn cứ vào hồ sơ, giấy tờ liên quan được chuyển đến để tính thuế. Nếu cha vợ ông Đằng phát hiện việc thu thuế có sai sót thì có quyền khiếu nại hoặc khởi kiện. Cha vợ ông Đằng dựa vào việc xác định vị trí đất của cơ quan thuế để làm căn cứ khởi kiện Quyết định số 8150 của UBND quận Bình Thạnh là không có cơ sở.

Tòa phúc thẩm: Mặt tiền đường!

Xử sơ thẩm hồi tháng 5-2015, TAND quận Bình Thạnh nhận định: Qua tài liệu của UBND quận Bình Thạnh cung cấp thì nhà số 381 tồn tại từ trước năm 1983. Theo Công văn số 7575/2008 của Sở Tài chính - Cục Thuế - Sở Xây dựng - Sở TN&MT TP.HCM hướng dẫn ban hành kèm Quyết định số 144/2007 của UBND TP thì khu đất, thửa đất có vị trí mặt tiền đường được xác định bởi địa chỉ hoặc số thửa trong bản đồ địa chính và là phần diện tích có ít nhất một mặt tiếp giáp với lề đường hiện hữu. Căn cứ để xác định vị trí thửa đất nhằm phục vụ công tác bồi thường là hiện trạng hiện hữu của thửa đất đó.

Theo HĐXX, bản vẽ hiện trạng hồ sơ thu hồi đất phục vụ công tác bồi thường thể hiện hướng đông nhà số 505D tiếp giáp với nhà số 381 Nơ Trang Long. Một phần còn lại của hướng đông nhà số 505D tiếp giáp mặt tiền đường là 0,5 m, không sử dụng được. Từ đó, HĐXX kết luận việc UBND quận xác định nhà số 505D chỉ có vị trí mặt tiền hẻm cấp 1 là đúng nên bác yêu cầu khởi kiện của cha vợ ông Đằng.

Ông Đằng kháng cáo. Tại phiên tòa phúc thẩm hôm qua, đại diện VKSND TP đã đề nghị TAND TP sửa án sơ thẩm theo hướng hủy Quyết định số 8150 của UBND quận Bình Thạnh.

HĐXX nhận định: Giấy chủ quyền nhà đất, tờ khai lệ phí trước bạ, phần xác định của cơ quan thuế, giấy phép xây dựng của cha vợ ông Đằng đều thể hiện nhà số 505D có vị trí mặt tiền đường Nơ Trang Long.

Cạnh đó, tại phiên tòa, người bảo vệ quyền lợi hợp pháp của UBND quận Bình Thạnh cũng xác nhận nhà số 505D có một phần tiếp giáp mặt tiền đường nhưng do vướng bức tường nên không trổ cửa ra đường Nơ Trang Long được mà phải trổ cửa ra hẻm. Theo Công văn số 7575/2008 thì nguyên tắc áp dụng đơn giá đất ở, khu đất, thửa đất có vị trí mặt tiền đường được xác định bởi địa chỉ hoặc số thửa trong bản đồ địa chính và là phần diện tích có ít nhất một mặt tiếp giáp với lề đường hiện hữu. Ở đây, không có quy định nào thể hiện phải trổ cửa nhà ra mặt tiền đường thì mới xem là nhà có mặt tiền đường.

Theo HĐXX, đối chiếu với các quy định hiện hành thì nhà số 505D có vị trí mặt tiền đường Nơ Trang Long nên kháng cáo của ông Đằng có cơ sở chấp nhận. Từ đó, HĐXX tuyên hủy Quyết định số 8150 của UBND quận Bình Thạnh như đã nói.