Sáng 4-9, tiếp tục phiên họp toàn thể lần thứ 13 của Ủy ban Tư pháp, Phó Chánh án Thường trực TAND Tối cao Lê Hồng Quang đã có giải trình về các ý kiến của đại biểu Quốc hội.
Ông Lê Hồng Quang thừa nhận tỉ lệ xử án hành chính thấp so với chỉ tiêu đề ra. Nguyên nhân do số lượng án hành chính tăng mạnh cùng với sự phát triển kinh tế-xã hội. Tuy nhiên, một thực tế đang diễn ra là chủ tịch UBND tỉnh hoặc người đứng đầu bị kiện thì việc triệu tập họ ra tòa cực khó.
“Các chủ tịch tỉnh là phó bí thư, nằm trong Thường trực Tỉnh ủy cho rằng việc phải đến tòa để thẩm phán trung cấp xét xử thì vị thế của mình bị thấp. Việc không đến tòa, không đối thoại được, không cung cấp chứng cứ dẫn đến việc hoãn tòa nhiều lần, hoặc chất lượng xét xử, số lượng án phải giải quyết thấp" - ông Quang nói.
Nghe vậy, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho rằng có thể xử lý dứt điểm vấn đề này. Cơ quan giám sát vừa qua đã đề nghị TAND Tối cao thống kê giúp, công khai trước Quốc hội những chủ tịch, phó chủ tịch nào không đến tòa nằm ở huyện nào, tỉnh nào.
“Làm như vậy sẽ xử lý được ngay, tránh tình trạng đây là một trong những nguyên nhân để tòa án nói tỉ lệ án hành chính thấp” - bà Nga nói.
Phó Chánh án Thường trực TAND Tối cao Lê Hồng Quang.
Ông Quang sau đó cho biết sẽ có ý kiến để chánh án TAND Tối cao chỉ đạo. Về ý kiến cho rằng có tình trạng nể nang, ông Quang nói: “Tôi nghĩ các đồng chí biết rồi. Ông chủ tịch to như thế, thẩm phán bé như thế, không nể nang không được nhưng không vì thế mà không xử được. Chỉ có điều nó bị ách tắc”.
Theo ông Quang, chính việc nể nang này tạo áp lực rất lớn. “Nhiều thẩm phán là chánh án, phó chánh án khi tái nhiệm lại thì cấp ủy không chuẩn y, hoặc khó khăn trong hiệp y. Những lý do nêu ra không nằm trong luật như đồng chí này có điều tiếng, thái độ, đồng thời có nhiều đơn thư. Thường vụ không hiệp y, thế là xong” - ông Quang nói. Ông Quang cũng thừa nhận đây là khó khăn cho tòa án trong giải quyết án hành chính khiến tỉ lệ án được giải quyết không cao.
Phó chánh án thường trực TAND Tối cao cũng phản ánh về tình trạng cán bộ tòa án. Ông cho biết trong 10 tháng qua (từ 1-10-2018 đến 31-7-2019), 51 thẩm phán xin thôi việc vì áp lực quá lớn, công việc quá nhiều. Ông Quang dẫn chứng ở các tỉnh phía nam, tòa hai cấp của tỉnh ít án nhất là trên 11.000 vụ, tỉnh có án khá cao là 17.000 vụ, TP.HCM là 75.000 vụ án các loại.
“Số lượng án nhiều, áp lực lớn mà chế độ đãi ngộ thấp nên nhiều thẩm phán xin thôi việc để ra làm luật sư. Có trường hợp chục năm trước đi ra làm bảo vệ cho văn phòng công chứng tư. Báo cáo vậy để các đồng chí chia sẻ với những áp lực của hệ thống TAND” - ông Quang cho hay.
Sau phát biểu của ông Quang, chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp cho rằng có những hạn chế, khó khăn kéo dài nếu chỉ nói chung chung, không có giải pháp cụ thể thì chỉ nói cho nhau nghe, không giải quyết được. “Nếu chỉ nói chung chung, nghe thì rất thẳng thắn nhưng chỉ như chém vào không khí” - bà Nga nói. Bà cũng đề nghị TAND Tối cao có đánh giá và kiến nghị thống kê các vụ việc thẩm phán mất tính độc lập, do xử án hành chính mà cấp ủy không phê chuẩn bổ nhiệm thẩm phán đó.
“TAND Tối cao cứ thống kê cho chúng tôi 10 vụ. Chúng tôi sẽ có kiến nghị với cấp ủy đó để đảm bảo tính độc lập. Cái dở nhất là chúng ta nói chung chung nên từ năm này qua năm khác không giải quyết được. Đề nghị ngành tư pháp thẳng thắn, giúp chúng tôi thì Ủy ban Tư pháp có thể sát cánh cùng cơ quan tố tụng xử lý được những vướng mắc này” - bà Nga nói.
