Rạch Văn Thánh là một nhánh của kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè. Rạch dài khoảng 1,5 km, bắt nguồn từ cầu Điện Biên Phủ đến ngã ba kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè, đi qua ba phường 19, 21, 22 của quận Bình Thạnh.
Đây cũng là khu vực tuyến metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên) sẽ đi qua, hiện dọc rạch Văn Thánh có 1.063 hộ dân sinh sống gần 20 năm trong cảnh nước ô nhiễm, nhà sập xệ.
Mong thoát khỏi dòng nước đen
Sáng 22-6, PLO tìm đến khu vực có hơn 1.000 hộ dân đang sinh sống ven bờ rạch Văn Thánh, nơi chỉ cách trung tâm TP vài km và cách tuyến metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên) chỉ bằng một cái ngẩng đầu.
Nằm bên dưới những tòa nhà cao tầng, căn hộ cao cấp là hình ảnh hàng ngàn căn nhà xập xệ, xếp liền kề, "chống đỡ" nhau. Nhìn từ trên cao, các dãy nhà chằng chịt, thiếu ánh sáng với lối đi nhỏ hẹp, nhiều hẻm cụt. Bên dưới dòng kênh, men theo những ngôi nhà là rác thải ngập ngụa hòa cùng dòng nước đen kịt.
Sống hơn 20 năm bên bờ rạch Văn Thánh, ông Đinh Văn Nơi chia sẻ nỗi niềm: Trước đây, con rạch này không ô nhiễm như bây giờ. Giờ rác thải khắp nơi một phần do ý thức người dân, một phần từ nơi khác chảy đến.
Người dân sống dọc kênh cứ vứt xuống, tích tụ thời gian dài, không ai dọn dẹp khiến kênh ngày càng ô nhiễm nặng. Trời nắng thì bốc mùi hôi, mưa hay triều cường thì có khi rác tràn vào nhà, côn trùng khắp nơi, ảnh hưởng đến đời sống.
Từ trước năm 2000, người dân nơi này đã nghe nói sẽ giải tỏa khu vực này để làm dự án. Đến khoảng năm 2020, các hộ dân được thông báo sẽ thực hiện giải tỏa, đền bù khi tuyến metro chính thức hoàn thành. Tuy nhiên, hơn 20 năm qua, người dân vẫn chỉ được ngóng về dự án, mỏi mòn chờ đợi, đời sống vẫn không có gì thay đổi.
"Tôi cũng như những hộ dân tại đây luôn canh cánh, mong mỏi dự án sớm được triển khai để đời mình không được hưởng thì đến đời con đời cháu có cuộc sống ổn định, thoát được cảnh sống tạm bợ nơi đây"-ông Nơi bùi ngùi.
Cách đó không xa, ông Phạm Hữu Lành sống trong căn nhà cấp 4, ẩm thấp, tâm tư: Hàng ngàn gia đình ở đây, người trẻ có, người già có, có nhiều gia đình đã sống nhiều thế hệ. Đời sống người dân ở đây khó khăn bủa vây trước nhà là hẻm nhỏ, dưới chân thì ô nhiễm, những căn nhà không biết sẽ đổ sập lúc nào.
Tuy vậy, ngoài việc bám trụ nơi này chờ được di dời người dân chưa có lựa chọn khác.
"Mỗi ngày nhìn lên các tòa nhà cao, nhìn lên tuyến metro hiện đại, tôi hy vọng một ngày đời sống người dân được thay đổi, hết cảnh bấp bênh theo dòng nước dọc con rạch này. Hy vọng dự án cải tạo Rạch Văn Thánh sớm được triển khai, chỉnh trang đô thị, trả lại vẻ đẹp vốn có cho con rạch"-ông Lành bày tỏ tâm nguyện.
Chờ thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi dự án
Theo Sở Xây dựng TP.HCM, UBND đã có Quyết định về kế hoạch tổ chức thực hiện chỉnh trang và phát triển đô thị trên địa bàn thành phố, giai đoạn 2021 - 2025 và các năm tiếp theo.
TP đặt ra chỉ tiêu bồi thường, di dời 6.500 căn, thuộc 17 dự án, gồm ba dự án thực hiện mục tiêu kép vừa giải quyết nhu cầu thoát nước để chống ngập, vừa di dời nhà trên và ven kênh rạch để chỉnh trang đô thị và 14 dự án đã triển khai các bước chuẩn bị đầu tư trong giai đoạn 2016 - 2020.
Dự án nạo vét, cải tạo rạch Văn Thánh, quận Bình Thạnh là một trong ba dự án thực hiện mục tiêu kép vừa giải quyết nhu cầu thoát nước để chống ngập, vừa di dời nhà ven kênh rạch để chỉnh trang đô thị.
Dự án có quy mô bồi thường 1.063 căn nhà ven kênh, tổng vốn di dời 4.921 tỉ đồng. Hiện nay Sở Kế hoạch và Đầu tư đang thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi dự án, chưa triển khai bồi thường giải phóng mặt bằng.
"Đối với dự án nạo vét, cải tạo rạch Văn Thánh, quận Bình Thạnh, UBND TP đã giao nhiệm vụ lập báo cáo tiền khả thi của dự án. Ngày 20-11-2023, Sở Xây dựng đã trình thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi của dự án. Đến nay Sở Kế hoạch đầu tư đang thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi. Dự án cần thông qua chủ trương đầu tư công, ghi vốn triển khai bồi thường giải phóng mặt bằng"-Sở Xây dựng TP.HCM thông tin.
Dự án cải tạo rạch Văn Thánh (đoạn qua quận Bình Thạnh) có tổng chiều dài khoảng 1,5 km, với tổng mức vốn đầu tư gần 6.200 tỉ đồng, dự án cần di dời hơn 1.063 hộ dân để nạo vét, cải tạo và xây dựng đường giao thông hai bên con rạch, từ nay đến năm 2028.
Dự án do Ban quản lý đầu tư xây dựng hạ tầng đô thị TP.HCM là chủ đầu tư.
