Năm 2013 anh N. mua một mảnh đất vườn 58 m2 trong khu đất hơn 1.100 m2 trên đường Nguyễn Duy Trinh, phường Long Trường, quận 9, TP.HCM.
Dở khóc dở mếu
Ban đầu công ty môi giới hứa hẹn sẽ tách thửa, chuyển mục đích và xin phép xây dựng để anh N. có thể xây nhà. Tuy nhiên, sau khi anh thanh toán hết tiền, công ty môi giới chỉ làm thủ tục chuyển sang đất ở rồi… dừng lại.
Anh N. lên quận hỏi thủ tục để xin tách thửa thì mới biết đất của anh không đủ điều kiện vì toàn khu đất chưa có hạ tầng...
Theo anh N., toàn khu đất được phép xây dựng với tỉ lệ 60% và đã được cấp phép xây dựng (trên giấy phép xây dựng vẫn để tên 18 người đồng sử dụng). Năm hộ mua trước đề nghị xây dựng trước, còn các trường hợp mua sau như anh N. thì phải xây sau và được sự đồng thuận của mọi người. Tuy nhiên, chỉ có hai trường hợp xây nhà nhưng lại xây không đúng theo giấy phép xây dựng nên không được hoàn công.
Thấy quá phức tạp, anh N. mua tiếp một miếng đất bên cạnh có diện tích 34 m2 bằng giấy tay để đủ điều kiện xin tách thửa và không dính dáng gì đến các hộ còn lại. Tuy nhiên, anh N. cũng không được giải quyết cho tách thửa và cấp phép xây dựng. “Vì quận không biết chính xác tôi được sử dụng bao nhiêu mét vuông đất do trên giấy chứng nhận không thể hiện” - anh N. nói.
Trước tình trạng này, anh N. quyết định bán tài sản theo kiểu “bỏ của chạy lấy người”. “Tôi rao bán mãi mà cũng không ai mua vì pháp lý của nó quá phức tạp. May thay đang thời kỳ sốt đất, chủ đất đã mua lại hết cho tôi, nghe nói là để ông làm lại toàn bộ rồi tiếp tục bán” - anh N. thở phào.
Theo tìm hiểu của PV, không chỉ riêng quận 9 mà quận 12, Hóc Môn, Nhà Bè, Bình Chánh…, dạng một khu đất nhiều người cùng đứng tên hiện nay khá nhiều. Trong đó, không ít khu đất chỉ 1.000- 2.000 m2 nhưng có 20-30 người cùng đứng tên chung. Những lô đất được ngầm phân ra đều không đủ điều kiện để tách thửa. Khi mua, người mua nhà đều được hứa hẹn xin phép xây dựng, tách sổ nhưng đã không ít trường hợp đã phải dở khóc dở mếu như đã nêu trên.
Khu đất trên đường XTT 6-2 đã xây sẵn một dãy nhà, bán giấy tay và đã có người vào ở. Hiện vẫn còn một số căn đang rao bán với giá gần 900 triệu đồng với diện tích 35 m2. Phía sau dãy nhà còn một khu đất trống cũng đang chuẩn bị xây dựng. Ảnh: VIỆT HOA
Bà Trần Thị Lan mua căn nhà 35 m2 bằng giấy tay tại đường XTT 6-2, huyện Hóc Môn.
Trong ảnh: Chủ đất và bà Lan đang lập vi bằng tại một văn phòng thừa phát lại. Ảnh: VIỆT HOA
Biết rủi ro nhưng vẫn liều mua
Dù sao những trường hợp trên còn được bên bán ra công chứng, sang tên... Còn một dạng khác cũng khá phổ biến và đang tràn lan ở các khu quận/huyện vùng ven hoặc ngoại thành. Đó là trường hợp cũng với những khu đất có diện tích 1.000-2.000 m2, chủ đất xin một giấy phép xây dựng rồi xây hàng loạt căn nhà không đủ chuẩn để tách thửa (đa phần có diện tích khoảng 20-40 m2) và bán với giá từ 700 triệu đến 1,5 tỉ đồng bằng giấy tay.
Khi giao dịch, thay vì công chứng, sang tên thì bên bán chỉ cùng bên mua đến văn phòng thừa phát lại lập vi bằng làm chứng về việc giao nhận tiền. Sau đó mỗi người mua được giữ một bản vi bằng, kèm theo một bản phôtô giấy chứng nhận quyền sử dụng đất chung. Nhiều người dân vẫn tưởng đó là cơ sở pháp lý về nhà, đất của họ.
Xã Thới Tam Thôn và Xuân Thới Thượng (cùng huyện Hóc Môn) là những khu vực khá điển hình xảy ra tình trạng này.
Tại đường XTT 6-2, ấp 3, xã Xuân Thới Thượng có một khu đất hơn 700 m2 đã được xây dựng 20 căn nhà thành hai dãy úp mặt vào nhau. Mỗi căn có diện tích khoảng 35 m2, được xây dựng một trệt, một lầu, khá khang trang.
Bà Trần Thị Lan mua nhà, về đây ở từ năm 2015 với giá 500 triệu đồng. Tuy nhiên, hiện nay bà Lan cho biết những căn này đã được bán lại với giá 950 triệu đồng nhưng cũng chỉ được giữ một bản vi bằng và một bản phôtô giấy chứng nhận đứng tên chủ đất.
“Hiện nay Nhà nước cho phép cấp giấy tờ cho nhà mua bán giấy tay đến năm 2008 rồi. Chắc vài năm nữa chúng tôi cũng sẽ được cấp chủ quyền thôi. Đã có vi bằng đàng hoàng nên chúng tôi cũng yên tâm” - bà Lan nói.
Còn tại quận 12, bà Nguyễn Thị Lệ cũng mua giấy tay căn nhà 33 m2 chung giấy chứng nhận tại đường Tô Ngọc Vân, phường Thạnh Xuân với giá hơn 600 triệu đồng. Bà Lệ cho biết khi mua, chủ đất cũng chỉ lập vi bằng rồi gửi mỗi bên một bản. Giấy đỏ của khu đất vẫn đứng tên chủ đất và được giao lại cho một hộ đại diện giữ.
“Biết là có rủi ro nhưng ít tiền cũng liều mua, dù sao nhà cửa cũng được xây dựng khang trang, sạch đẹp, rộng rãi hơn cảnh phải đi ở trọ” - bà Lệ cho hay.
Các nơi khác như huyện Củ Chi (xã Bình Mỹ, Tân Phú Trung, Tân Thạnh Đông), huyện Nhà Bè… tình trạng này cũng đang diễn ra.
| “Quá phức tạp, khuyên chị đừng mua” Vợ chồng anh Minh dành dụm mãi mới mua được miếng đất 45 m2 tại đường Võ Văn Hát, phường Trường Thạnh, quận 9. Tuy nhiên, anh phải đứng chung giấy chứng nhận quyền sử dụng đất với 15 người khác. Mua xong phải trầy trật mãi hơn ba năm sau anh mới xây được nhà. Anh Minh cho biết những trường hợp còn lại đứng chung giấy chứng nhận với anh đến nay vẫn không xin được phép xây dựng. Có trường hợp đã rao bán với giá 500 triệu đồng với diện tích như nhà anh Minh nhưng không ai mua, trong khi hiện nay đất đai xung quanh khu vực đường Võ Văn Hát đã có giá 20-30 triệu đồng/m2. “Chị vay thêm tiền mua chỗ khác chứ mua tại đây rủi ro và phức tạp lắm. Tôi khuyên chị chân thành là không nên mua” - anh Minh nói khi chúng tôi tìm hiểu mua đất tại đây. ______________________________ Lo sợ biến tướng từ “ba chung” Mới đây, tại cuộc họp đánh giá về công tác quản lý trật tự xây dựng trên địa bàn TP.HCM, nhiều địa phương bày tỏ lo lắng về tình trạng nhà, đất ba chung: chung giấy phép xây dựng, chung giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, chung số nhà. Theo các địa phương, người mua vẫn nắm tình trạng pháp lý về nhà, đất này và chấp nhận mua vì tin rằng chính sách pháp luật sẽ thay đổi và họ được cấp giấy. Một lãnh đạo Sở Xây dựng cho hay lợi ích hợp pháp của người dân thì phải được bảo đảm nhưng cơ quan chức năng phải chấn chỉnh kịp thời, quyết liệt xử lý những biến tướng lợi dụng, ảnh hưởng xấu đến quy hoạch, hạ tầng kỹ thuật và xã hội. Bởi nếu không, không chỉ người dân phải chịu rất nhiều rủi ro, thiệt thòi mà quản lý nhà nước về đô thị cũng sẽ gặp rất nhiều hệ lụy. |
