Theo Bảo hiểm xã hội (BHXH) Việt Nam, Luật BHXH 2014 có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2016 và Nghị định 30/2016 quy định chi tiết hoạt động đầu tư từ quỹ BHXH, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp. Trong quá trình xây dựng, Luật BHXH 2014 và Nghị định 30 đã được lấy ý kiến của các bên liên quan, trong đó có Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Việt Nam tham gia góp ý vào dự thảo và được tiếp thu, hoàn thiện trước khi ban hành.
Sau hơn một năm thực hiện Luật BHXH 2014 và Nghị định 30 với một hành lang pháp lý hoàn chỉnh, hoạt động đầu tư quỹ của BHXH Việt Nam đã thay đổi tích cực theo hướng an toàn, hiệu quả, từng bước mở rộng và đa dạng hóa các hình thức đầu tư.
Năm 2016, căn cứ vào phương án đầu tư đã được hội đồng quản lý phê duyệt, BHXH Việt Nam đã đầu tư vào các hình thức: Mua trái phiếu Chính phủ; gửi tiền, mua trái phiếu, chứng chỉ tiền gửi tại các NH thương mại tốt theo xếp loại tín nhiệm của NHNN Việt Nam.
Việc đầu tư quỹ thời gian vừa qua đã vượt kế hoạch Chính phủ giao. Ảnh: VL
Theo đó, số tiền lãi thu được từ hoạt động đầu tư quỹ trong năm đạt 34.407 tỉ đồng (tăng 5,9% so với năm 2015), vượt 207 tỉ đồng so với kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Lãi suất đầu tư bình quân trong năm đạt 7,23%, cao hơn tốc độ tăng trưởng kinh tế và tỉ lệ lạm phát (4,7%).
Tuy nhiên, BHXH Việt Nam gặp phải một số vướng mắc trong quá trình đầu tư vào hệ thống NH thương mại. Cụ thể, khoản 2 Điều 92 Luật BHXH 2014 quy định các hình thức đầu tư: “Gửi tiền, mua trái phiếu, kỳ phiếu, chứng chỉ tiền gửi tại các NH thương mại có chất lượng hoạt động tốt theo xếp loại tín nhiệm của NHNN Việt Nam”.
Quy định trên cũng có tại Nghị định 30, trong đó có thêm phần trách nhiệm của NHNN: “NHNN Việt Nam có trách nhiệm gửi BHXH Việt Nam kết quả xếp loại tín nhiệm đối với các NH thương mại hằng năm để phục vụ hoạt động đầu tư an toàn, hiệu quả”.
Dù vậy, thời gian qua BHXH Việt Nam đã có nhiều công văn đề nghị NHNN cung cấp danh sách các NH thương mại có chất lượng hoạt động tốt theo quy định của Luật BHXH 2014 và Nghị định 30. Tuy nhiên, NHNN chỉ cung cấp “Danh sách các NH thương mại có hoạt động lành mạnh.
Bên cạnh đó, NHNN có công văn trả lời BHXH Việt Nam rằng sẽ có văn bản đề nghị cơ quan liên quan nghiên cứu sửa đổi quy định của Luật BHXH 2014 và Nghị định 30 (liên quan đến nội dung NHNN có trách nhiệm gửi BHXH Việt Nam kết quả xếp loại tín nhiệm đối với các NH thương mại hằng năm).
Ngoài ra, NHNN cũng có văn bản gửi BHXH Việt Nam, trong đó nêu: “Hiện nay, NHNN Việt Nam đang dự thảo thông tư quy định xếp hạng tổ chức tín dụng, chi nhánh NH nước ngoài. Tuy nhiên, mục tiêu của việc ban hành thông tư này nhằm phục vụ chức năng quản lý của NHNN Việt Nam đối với các tổ chức tín dụng, chi nhánh NH nước ngoài, không phải xếp hạng tín nhiệm theo đề nghị của BHXH”.
Như vậy, đến nay NHNN chưa cung cấp cho BHXH Việt Nam danh sách các NH thương mại có chất lượng hoạt động tốt. Vì vậy, BHXH Việt Nam khó có cơ sở pháp lý đầy đủ để thực hiện đúng Luật BHXH 2014 và Nghị định 30 đảm bảo đầu tư an toàn, hiệu quả.
Từ những lý do trên, BHXH Việt Nam báo cáo và đề xuất Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội có ý kiến để NHNN cung cấp danh sách các NH thương mại có chất lượng hoạt động tốt theo đúng quy định của Luật BHXH 2014 và Nghị định 30.
"Trong trường hợp NHNN không thể cung cấp danh sách các NH thương mại có chất lượng hoạt động tốt, BHXH Việt Nam đề nghị Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội xem xét trình Quốc hội sửa đổi khoản 2 Điều 92 Luật BHXH 2014 để BHXH Việt Nam thực hiện hoạt động đầu tư quỹ đúng theo quy định pháp luật..." - tổng giám đốc BHXH Việt Nam kiến nghị.
