Tham gia bảo hiểm xã hội không bằng tiền gửi tiết kiệm?

Thời gian gần đây trên các mạng xã hội so sánh tính toán giữa việc tham gia đóng BHXH và gửi tiết kiệm. Theo đó, họ cho rằng việc gửi tiết kiệm sẽ lợi hơn đóng BHXH? 

Ông Trần Hải Nam, Phó Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm xã hội (Bộ LĐ-TB&XH), khẳng định thông tin đó không chính xác. Theo ông Nam, thứ nhất quy định về tiền lương đã đóng BHXH để làm căn cứ tính mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH được điều chỉnh trên cơ sở chỉ số giá tiêu dùng của từng thời kỳ.

Ngày 28-12-2016 Bộ LĐ-TB&XH ban hành Thông tư số 42/2016 quy định mức điều chỉnh tiền lương và thu nhập tháng đã đóng BHXH đối với người hưởng lương hưu trong năm 2017. Theo đó, mức điều chỉnh cao nhất áp dụng đối với số tiền đóng trong khoảng thời gian trước năm 1995 là 4,4 lần. Như vậy, rõ ràng không thể lấy số tiền tuyệt đối đã đóng BHXH của 20 năm, 30 năm về trước ra để tính hưởng lương hưu mà số tiền đó phải được điều chỉnh để bù đắp yếu tố lạm phát.

Thứ hai, chính sách BHXH quy định về việc điều chỉnh lương hưu trên cơ sở mức tăng của chỉ số giá tiêu dùng và tăng trưởng kinh tế phù hợp với ngân sách nhà nước và quỹ bảo hiểm xã hội. Thực tế thời gian qua, mức lương hưu của người nghỉ hưu đã liên tục được nâng lên. Nếu tính cho giai đoạn từ năm 2003 đến hết năm 2016, Chính phủ đã 14 lần điều chỉnh lương hưu với mức tăng từ 7,4 đến 9,2 lần so với mức lương hưu tại thời điểm năm 2002.

Theo các chuyên gia cách tính của mạng xã hội là chưa chính xác. Ảnh: VIẾT LONG

Như vậy, việc tính toán nhưng không có giả định về tốc độ tăng trưởng kinh tế và chỉ số giá tiêu dùng để xác định mức điều chỉnh lương hưu sẽ không phản ánh đúng và đầy đủ quyền lợi mà người tham gia BHXH được thụ hưởng.

Thứ ba, việc lấy tỷ lệ đóng góp 26% hay 30,5% để tính toán số tiền đóng vào quỹ làm cơ sở để so sánh với số tiền được nhận sau này là không hợp lý. Vì trong tổng tỷ lệ đóng góp trên bao gồm cả 3% đóng vào quỹ ốm đau, thai sản, 1% đóng vào quỹ tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp và 4,5% đóng vào quỹ BHYT.

Như vậy, khi so sánh chỉ nên lấy tỷ lệ đóng góp vào quỹ hưu trí và tử tuất là 22%. Tuy nhiên, cũng cần lưu ý là ngoài quyền lợi về lương hưu, người nghỉ hưu còn được hưởng BHYT do quỹ BHXH chi mua thẻ BHYT (mức chi bằng 4,5% mức lương hưu); khi qua đời, người lo mai táng còn được hưởng trợ cấp mai táng bằng 10 tháng lương cơ sở tại thời điểm người lao động chết, thân nhân còn được hưởng trợ cấp tuất một lần tối thiểu bằng ba tháng lương hưu hiện hưởng, trường hợp có thân nhân đủ điều kiện hưởng trợ cấp tuất hàng tháng thì tối đa được 4 định xuất trong đó con nhỏ được hưởng cho đến khi trưởng thành, cha mẹ già hưởng cho đến khi qua đời.

"Theo tính toán của các chuyên gia, thì với những quy định về đóng- hưởng BHXH như hiện nay, một người lao động tham gia BHXH thì số tiền tích lũy được (đã bao gồm cả tiền lãi) chỉ đủ để chi trả lương hưu cho chính người đó từ 8 - 10 năm. Như vậy với kỳ vọng sống của những người sống sau độ tuổi 55 đối với nữ và 60 đối với nam hiện nay là khoảng 20 năm thì rõ ràng quyền lợi mà người lao động đang được hưởng là rất lớn..."- ông Nam khẳng định.

Ông Bùi Sỹ Lợi, Phó Chủ nhiệm Uỷ ban các vấn đề Xã hội của Quốc hội, cho biết có ý kiến cho rằng BHXH cũng là tiền tiết kiệm, vậy tại sao không để người lao động tự quản lý tiền tiết kiệm của mình mà phải giao cho cơ quan BHXH. Nhưng theo quy định Luật BHXH, người lao động tham gia BHXH sẽ đóng 8%, người sử dụng lao động đóng 14% vào quỹ hưu trí và tử tuất. Tuy nhiên, nếu không tham gia BHXH thì người lao động sẽ không được lấy khoản phí đóng của doanh nghiệp để “đút vào túi” bởi số tiền 14% doanh nghiệp sẽ phải đóng thuế thu nhập doanh nghiệp trên tổng số tiền này. Nếu đóng vào quỹ BHXH thì doanh nghiệp sẽ được tính vào chi phí doanh nghiệp.

VIẾT LONG