Ngày 22-12-2015, đơn vị điều phối ghép tạng bệnh viện (BV) Chợ Rẫy thông báo về khả năng có một người chết não hiến đa tạng: Gan, hai thận và hai giác mạc. Các khoa Gan mật tụy, Ngoại tiết niệu, Mắt của BV Chợ Rẫy tức tốc chuẩn bị bệnh nhân để nhận. Tuy nhiên, việc lấy ghép đa tạng từ một người phải được tiến hành đồng bộ, mà ghép gan cần có sự hỗ trợ của các chuyên gia từ BV Asan (Hàn Quốc). Nhưng họ báo sẽ qua đêm 24-12, tức đêm Noel. Các bác sĩ (BS) trong ba êkíp lấy ghép tạng BV Chợ Rẫy đều hủy mọi kế hoạch vui với gia đình, đêm Noel họ ở BV lấy ghép tạng cứu đến bốn người.
Lấy gan đầu tiên
TS-BS Trần Hữu Thiện Chí, Phó khoa Gan mật tụy, BV Chợ Rẫy, cho biết lúc 4 giờ chiều 24-12, BV phải lo visa cho đoàn, vì theo quy định người Hàn Quốc nếu vào Việt Nam một tháng một lần thì miễn visa, còn trong đoàn có hai người vào lần thứ hai. “Visa cho họ xong tôi đi đón con và chạy về, lo kẹt xe vào BV không kịp. Chúng tôi dặn anh em vào BV lúc 8 giờ 30 để chuẩn bị bắt tay vào công việc” - TS-BS Chí nói.
Ngay khi lên máy bay, bên Hàn Quốc gọi điện thoại giao việc cho các BS êkíp lấy ghép gan BV Chợ Rẫy chuẩn bị lấy gan người cho trước. Bởi trong ghép gan, người cho chết não không biết trước gan sẽ như thế nào vì không chụp hình ảnh được, do vậy gan lấy ra phải giải phẫu bệnh, nếu gan đó phù hợp cho bệnh nhân khác thì sẽ đổi bệnh nhân. Có khi chấp nhận cuộc mổ dừng lại nếu cái gan đó bị xơ, mọi sự chuẩn bị coi như đổ sông đổ biển.
“Đêm 24, họ xuống máy bay và đến BV trong tình trạng mặt mày tái mét. họ chẳng ăn uống gì và bắt tay vào lấy ghép gan. Chúng tôi cũng kịp chuẩn bị món bánh truyền thống trong đêm Noel cho họ” - TS-BS Chí kể. Gan người cho được lấy từ 2 giờ sáng đến 5 giờ sáng mới chuẩn bị xong. 6 giờ, các BS bắt tay vào ghép cho người nhận là ông Nguyễn Đức Th. (61 tuổi, bị nhiễm siêu vi B, xơ gan giai đoạn cuối) và đến 1 giờ chiều mới xong. Hiện các chức năng gan của bệnh nhân đã trở lại bình thường.
Các y, bác sĩ đang ghép tạng cho một bệnh nhân. Ảnh: D.TÍNH
Tiếp đến lấy ghép thận
“5 giờ sáng 25-12, khi gan người được lấy ra xong thì êkíp lấy thận bắt tay vào lấy thận. Trong việc lấy đa phủ tạng, ưu tiên lấy theo thứ tự tim, phổi, gan, thận, giác mạc…”- TS-BS Thái Minh Sâm, Trưởng khoa Ngoại tiết niệu, BV Chợ Rẫy, cho biết.
Từ 6 đến 9 giờ sáng, êkíp ghép thận ghép xong cho người đầu tiên. Xong người này, họ lại quay qua ghép tiếp cho người thứ hai và đến trưa thì hoàn tất. Hiện chức năng thận hai bệnh nhân này tốt, một người đã xuất viện.
“Tôi dặn anh em chiều (24-12) về nhà ăn cơm với gia đình, 10 giờ tối phải có mặt trong khoa để làm việc, 2/3 anh em đều có mặt. Ngày lễ tết nếu không có sự cố gì anh em đều ở nhà với gia đình nhưng nếu có chuyện khẩn - tình huống như vậy thì anh em phải vào BV giải quyết, gác lại mọi chuyện khác, nghề y mà! Làm một ca lấy đa phủ tạng thì các chuyên khoa vào BV cỡ 60 người” - TS-BS Thái Minh Sâm nói.
Và ghép giác mạc
Sau khi êkíp lấy thận hoàn thành thì êkíp lây giác mạc của khoa Mắt BV Chợ Rẫy vào việc. Hai giác mạc được lấy ra nhanh chóng và chiều cùng ngày, giác mạc đầu tiên được ghép vào mắt phải cho bệnh nhân Nguyễn Văn Tuấn (33 tuổi, bị viêm loét, thủng giác mạc mắt phải đã điều trị lành để lại sẹo cách đây 20 năm). Hiện thị lực bệnh nhân đã được cải thiện 1/10 (trước đó chỉ bóng huơ tay) và thẩm mỹ tốt hơn. Giác mạc thứ hai được ghép cho một bệnh nhân bị sẹo giác mạc phải bốn ngày sau. BS Ngô Văn Hồng, Trưởng khoa Mắt, BV Chợ Rẫy, cũng cho biết đây là một trường hợp hiến hai giác mạc cứu được hai bệnh nhân bị sẹo giác mạc đầu tiên tại BV Chợ Rẫy.
Khi chúng tôi hỏi đêm Noel mà phải làm tất bật vậy trong khi nhiều người tụ họp vui chơi, ăn uống thì có buồn không, các BS cười bảo nhiệm vụ cứu người nên lúc nào bệnh nhân cần thì phải có mặt, mệt nhưng vui vì cứu được nhiều người!
| ‘Làm sao biết BS không lấy tạng đi bán?’ Theo lời kể của BS Dư Thị Ngọc Thu, Trưởng Đơn vị điều phối ghép tạng BV Chợ Rẫy, con trai cả của người cho đa tạng lấy ghép đêm 24 ngày 25-12 này hỏi Đơn vị điều phối ghép khi được vận động hiến tạng rằng: Tôi biết chuyện này là làm việc thiện nhưng làm sao tôi biết được BS không lấy tạng này bán? “Khi họ hỏi câu đó, tôi thấy họ đã suy nghĩ rất nhiều về chuyện này nên chúng tôi phải giải thích hết quy trình làm việc lấy ghép tạng để họ hiểu và đồng thuận. Một buổi giải thích xong, người này nói để về bàn với mẹ. Ngày hôm sau họ trở lại nói đồng ý. Từ lúc gặp thuyết phục, giải thích đến lúc họ đồng ý là ba ngày. Chúng tôi rất vui vì trong cộng đồng đã bắt đầu có suy nghĩ tốt về hiến tạng” - BS Ngọc Thu nói. Từ trước tới nay BV Chợ Rẫy đã ghép thận cho 457 người, trong đó có 23 người cho chết não và hai trường hợp cho từ người ngừng tim. Tỉ lệ sống sau một năm ghép thận là 94%-95%. Riêng năm 2015, BV đã ghép thận cho 74 trường hợp, trong đó có sáu người cho chết não, hai trường hợp người cho ngừng tim. TS-BS Thái Minh Sâm, |
