Sau cuộc bỏ phiếu tại đảng Tự do hôm qua (24-8), Bộ trưởng Tài chính Scott Morrison đã chiến thắng với 45 phiếu ủng hộ. Trong khi đó, cựu Bộ trưởng Bộ Nội vụ Peter Dutton - người khởi xướng cuộc lật đổ Thủ tướng Malcolm Turnbull chỉ về nhì với 40 phiếu.
Sáu lần đổi thủ tướng trong vòng một thập niên
Nước Úc những tuần gần đây chứng kiến sự chao đảo của chính phủ khi nội bộ lục đục. Đảng Tự do đã buộc phải tổ chức cuộc họp bỏ phiếu tín nhiệm bầu lãnh đạo đảng hôm 21-8. May mắn cho Thủ tướng Turnbull khi ông giành chiến thắng với số phiếu 48, trong khi đối thủ trực tiếp - cựu Bộ trưởng Bộ Nội vụ Peter Dutton - chỉ đạt 35 phiếu.
Tuy nhiên, kết quả này không giúp Thủ tướng Turnbull vượt qua sóng gió khi hàng loạt quan chức cấp cao từ chức. Một ngày sau cuộc bỏ phiếu tín nhiệm nội bộ, tổng cộng đã có đến 10 bộ trưởng Úc đệ đơn xin từ chức. Ngoài Bộ trưởng Nội vụ Peter Dutton còn có Bộ trưởng Phát triển quốc tế Concetta Fierravanti-Wells, Bộ trưởng Dịch vụ công Michael Keenan, Bộ trưởng Thương mại Steve Ciobo, Bộ trưởng Y tế Greg Hunt, Bộ trưởng An ninh mạng Angus Taylor, Bộ trưởng Đa văn hóa và Công dân Alan Tudge. Làn sóng lật đổ chính quyền Turnbull trở nên mạnh mẽ hơn bao giờ hết.
Dưới sự vận động của ông Dutton, đa số thành viên đảng Tự do đã ký vào đơn gửi lên Thủ tướng Turnbull, yêu cầu triệu tập cuộc họp bỏ phiếu tín nhiệm bầu lãnh đạo đảng lần hai vào hôm qua (24-8). Chính ông Turnbull trong cuộc họp báo đã lên án “một cuộc nổi loạn được xếp đặt để lật đổ vị trí thủ tướng” của ông. Kết quả bỏ phiếu lần hai ông Turnbull bỏ cuộc đồng nghĩa từ bỏ ghế thủ tướng, còn ông Morrison - người được ông Turnbull rất tín nhiệm và ủng hộ - bất ngờ thắng ông Dutton trở thành lãnh đạo của đảng Tự do và là tân thủ tướng thứ 30 của Úc.
Tân Thủ tướng Úc Scott Morrison. Ảnh: REUTERS
“Nước Úc sẽ ổn định trở lại”
Đó là cam kết của ông Scott Morrison trong cuộc họp báo đầu tiên sau khi chiến thắng trở thành thủ tướng Úc. Tuyên bố này được kỳ vọng sẽ hàn gắn vết nứt nội bộ đảng cầm quyền nói riêng và chính phủ Úc nói chung, khi nhiều cử tri Úc ngày càng trở nên thất vọng vì việc liên tục thay đổi thủ tướng khiến chính trường Úc tê liệt và các chính sách bị đình trệ. Đây là lần thứ sáu Úc thay đổi thủ tướng kể từ năm 2007, một trong những giai đoạn chính trường Úc liên tục có những biến động khiến nhiều thủ tướng bất ngờ mất ghế.
Ngoài ra, chính quyền mới của ông Morrison được kỳ vọng sẽ giải quyết những vấn đề mà người tiền nhiệm bị đánh giá đã hành động thiếu quyết đoán, bao gồm các lo ngại về bất bình đẳng kinh tế, vấn đề nhập cư do ảnh hưởng của việc Anh rời khỏi khối liên minh châu Âu (Brexit) và sự trỗi dậy với nhiều chính sách tranh cãi của chính quyền Donald Trump.
“Chúng tôi luôn đứng bên cạnh người dân bởi lẽ chúng ta đang chia sẻ những niềm tin và những giá trị chung”, tân thủ tướng 50 tuổi phát biểu tại Canberra. Ông nhấn mạnh rằng chính phủ mới của Úc sẽ quay lại với ba nhiệm vụ: (i) Giữ gìn nền kinh tế Úc hùng mạnh; (ii) giữ gìn sự an toàn cho người dân Úc; và (iii) giữ gìn sự gắn kết giữa người dân Úc.
Động thái xây dựng nội các đầu tiên của ông Morrison chính là bổ nhiệm ông Josh Frydenberg - người vừa đắc cử phó chủ tịch đảng Tự do - vào vị trí bộ trưởng Tài chính. Thủ tướng Morrison cho biết các vị trí bộ trưởng khác sẽ được bổ nhiệm cho đến hết tuần này, qua đó cho thấy tân thủ tướng không có ý định kêu gọi một cuộc bầu cử sớm ở Úc. “Điều quan trọng bây giờ là chúng tôi tạo ra một chính phủ ổn định. Đảng (cầm quyền) đã bỏ phiếu tìm kiếm sự ổn định và bước sang một giai đoạn mới” - ông Morrison nói.
Một số chuyên gia cho rằng ông Morrison sẽ rất khó khăn trong việc gắn kết một chính phủ rời rạc và bất an để chống lại phe đối lập lớn nhất - đảng Lao động. Phe đối lập ngày càng gia tăng quyền lực trong các cuộc thăm dò ý kiến cử tri bất chấp lãnh đạo đảng Lao động - ông Bill Shorten không phải là một nhân vật tiếng tăm. “Chiến thắng lần này của ông Morrison sẽ làm giảm đi cơ hội chiến thắng của đảng Tự do trong cuộc bầu cử sắp tới, bởi ông chính là người chịu trách nhiệm cho những chính sách thất bại thời gian qua, trong đó có các nỗ lực của chính phủ trong việc giảm thuế cho doanh nghiệp lớn” - Jun Bei Liu, quản lý đầu tư của Tribeca Investment Partners tại Sydney, nhận xét.
Ngoài ra, chiến dịch lật đổ thủ tướng kéo dài tuần qua tại Úc khiến thị trường tài chính phải vật lộn với khó khăn. Chưa có thủ tướng Úc nào hoàn thành hết nhiệm kỳ trong hơn 10 năm qua. Ông Morrison chắc chắn đối diện sức ép của giới đầu tư về việc cam kết tạo ra sự ổn định và chắc chắn trong hệ thống chính phủ của Úc.
