“Cô đến làm giấy khai sinh cho con đi học hả, con muốn đi học lắm rồi”

“Từ bé đến lớn tôi chưa được cấp giấy khai sinh, cái tên Kim Ngân kêu thì kêu vậy thôi chứ đâu được pháp luật công nhận. Vì không có giấy khai sinh tôi chưa một ngày được cắp sách đến trường, cũng chẳng có CCCD để tìm được một công việc ổn định.

Tôi khổ đã đành, hai đứa con cũng bị vạ lây vì mẹ không giấy tờ tùy thân, con cũng không được khai sinh. Mong muốn lớn nhất của tôi là hai đứa con tôi sớm được cấp giấy khai sinh để không phải khổ như mẹ nó”.

Giữa cái nóng oi bức của trưa tháng 6, chị Lê Kim Ngân, 27 tuổi ngụ tại phường Long Trường, TP Thủ Đức, TP.HCM đang loay hoay trong căn phòng trọ chưa đầy 6m² nấu bữa cơm trưa và chuẩn bị cữ sữa cho đứa con mới hai tháng tuổi.

Gần 30 tuổi vẫn sống với thân phận vô danh

Gặp chúng tôi, đứa con trai đầu chỉ mới 4 tuổi của chị Ngân thốt lên: “Cô đến làm giấy khai sinh cho con đi học hả, con muốn đi học lắm rồi”.

Chị Ngân kể ba, mẹ chị đến với nhau không được hai bên gia đình đồng ý. Lúc mới sinh chị ra, chị không được bệnh viện cấp giấy chứng sinh, mẹ chị cũng không làm được giấy khai sinh cho chị.

Một thời gian sau, ba chị mất, cả gia đình chị sống lang bạt nay đây mai đó, không có nơi ở ổn định.

Mẹ chị thì may mắn hơn vì trước khi bà ngoại bán nhà ở quận 1 đã kịp làm CCCD, còn ba chị em chị hiện nay không người nào có được một tờ giấy lận lưng.

“Không có giấy tờ tùy thân khổ lắm, đi thuê nhà có nơi dễ thì chỉ cần mẹ tôi viết giấy bảo lãnh là được, nơi nào khó người ta đuổi đi vì không có CCCD. Có một thời gian tôi phải sống dưới gầm cầu vì không chứng minh được nhân thân, chủ trọ người ta sợ tôi là tội phạm. Vì không có giấy khai sinh, tôi chưa một ngày được đến lớp, chỉ biết được vài con chữ do các cô ở lớp học tình thương dạy, rồi tự học thêm để viết được tên mình. Có đôi lúc tôi cảm thấy tủi thân vô cùng nhưng cũng phải tiếp tục sống với thân phận vô danh”- chị Ngân chia sẻ.

Từ mẹ đến con đều không có giấy tờ

Bôn ba khắp nơi mưu sinh, chị Ngân làm đủ nghề, rửa chén, phục vụ quán ăn, quét dọn... dù cuộc sống khó khăn nhưng chị vẫn luôn hy vọng một ngày nào đó mình sẽ được cấp khai sinh, CCCD.

Chị Ngân cho biết, mình cũng đến một số địa phương từng ở trọ để hỏi thủ tục làm khai sinh, cấp CCCD nhưng nơi nào cũng lắc đầu.

Chị Ngân nhìn vào hai đứa con mà mắt đượm buồn. Chị kể: Năm 2018, chị có quen một người đàn ông và chung sống với người này như vợ chồng.

Năm 2019, chị sinh được một bé trai tại bệnh viện Lê Văn Thịnh, nhưng do chị không có giấy tờ tùy thân nên bệnh viện chỉ đưa giấy ra viện mà không cấp giấy chứng sinh. Không có giấy chứng sinh nên đến nay, dù đã 4 tuổi, con chị vẫn chưa được cấp giấy khai sinh.

Sinh con xong, sống chung được vài năm thì chị và cha đứa nhỏ chia tay.

Năm 2023, chị quen một người đàn ông khác, người này là chồng hiện tại của chị.

Tháng 4-2024, chị Ngân tiếp tục sinh được một bé gái cũng tại bệnh viện Lê Văn Thịnh. Lần này bệnh viện cũng không thể cấp giấy chứng sinh và hướng dẫn khi nào chị có giấy tờ tùy thân thì quay lại, bệnh viện sẽ cấp giấy chứng sinh sau.

Chị chia sẻ thêm: Sau khi sinh con được một tháng, chị có đến UBND phường Long Trường, TP Thủ Đức để hỏi về thủ tục làm giấy khai sinh cho hai con. Thế nhưng cán bộ phường cho biết vì chị không có giấy tờ nên rất khó để làm thủ tục cấp giấy khai sinh cho hai bé.

"Bản thân mình không có giấy tờ gì nên tôi rất thấm nỗi khổ khi muốn làm thủ tục gì liên quan đến giấy tờ. Tôi chỉ mong hai đứa con của mình không phải theo cái vòng luẩn quẩn như mẹ nó.

Trước đây, tôi hỏi mọi người bảo mẹ không có giấy tờ tùy thân, con cũng khó mà có, tôi bế tắc vô cùng. Sau nhờ chồng đọc được bài viết "Mở lối cho những phận người vô danh" của báo Pháp Luật TP.HCM, tôi mừng lắm. Mong các cơ quan chức năng sớm hỗ trợ để tôi và các con có giấy khai sinh, được cấp căn cước, để con tôi được đến trường, được bình đẳng như những công dân khác”- chị Ngân mong mỏi.