Ngày 27-4, một nguồn tin cho biết Trung tâm Phát triển quỹ đất tỉnh Bình Thuận đã có văn bản gửi đến các cơ quan chuyên môn đề nghị được hướng dẫn pháp lý về việc đơn phương chấm dứt hợp đồng thực hiện công tác bồi thường dự án khu du lịch South Fork.
Được biết ông Michael Lee Mckenzie (quốc tịch Mỹ) là Chủ tịch HĐQT Công ty TNHH South Fork. Ngày 4-11-2004, Bộ KH&ĐT cấp giấy phép đầu tư xây dựng và kinh doanh tổ hợp du lịch, dịch vụ giải trí, nghỉ dưỡng cao cấp ven biển và sân golf tại Hòa Thắng, Bắc Bình (Bình Thuận) với tổng vốn đầu tư 50 triệu USD cho South Fork.
Đến tháng 11-2009, UBND tỉnh Bình Thuận ra quyết định cho South Fork thuê hơn 330 ha đất trong giai đoạn 1 nhưng hơn một năm, South Fork không triển khai hay tác động gì để đầu tư theo cam kết. Vì vậy, UBND tỉnh Bình Thuận ra quyết định thu hồi dự án. Sau đó, ông Michael Lee Mckenzie đã nộp đơn ra Trọng tài quốc tế đòi bồi thường với số tiền lên đến 3,75 tỉ USD.
Một góc dự án khu du lịch của Sout Fork trước đây.
Cuối năm 2013, Hội đồng Trọng tài quốc tế đã ra phán quyết, bác bỏ tất cả lập luận và yêu cầu bồi thường của South Fork (đây là vụ kiện đầu tư quốc tế đầu tiên mà Việt Nam giành chiến thắng thông qua phán quyết của Trọng tài quốc tế).
Sau khi thắng kiện, UBND tỉnh Bình Thuận đã có công văn, văn bản chỉ đạo các đơn vị liên quan làm các thủ tục chấm dứt hợp đồng theo quy định pháp luật. Theo Trung tâm Phát triển quỹ đất Bình Thuận, ngày 4-5-2015, Trung tâm gửi giấy mời South Fork đến làm việc để giải quyết các vướng mắc liên quan đến công tác bồi thường của dự án trước đây nhưng bưu điện đã trả lại do công ty đã chuyển đi nơi khác.
Được biết năm 2005, Sout Fork đã ký hợp đồng với Trung tâm Phát triển quỹ đất Bình Thuận thực hiện bồi thường cho 55 hộ dân có đất bị thu hồi trong dự án. Trung tâm đã chi cho 18 hộ dân hơn 3,4 tỉ đồng và đến tháng 7-2007, South Fork đã chuyển số tiền trên nhưng còn nợ lại Trung tâm gần 100 triệu đồng.
Tháng 9-2017, chủ tịch UBND tỉnh Bình Thuận có công văn đồng ý chấm dứt hoạt động của South Fork do vi phạm Luật Đầu tư 2014. Đến ngày 20-3-2018, Sở TN&MT tỉnh có công văn yêu cầu Trung tâm Phát triển quỹ đất Bình Thuận thanh lý hợp đồng với South Fork. “Trường hợp chủ đầu tư không hợp tác hoặc chuyển đi nơi khác không liên hệ được thì Trung tâm lập thủ tục đơn phương chấm dứt hợp đồng theo quy định” - công văn của Sở TN&MT yêu cầu. Do không liên hệ được South Fork nên Trung tâm có văn bản đề nghị các cơ quan có trách nhiệm hỗ trợ, tư vấn pháp lý.
Theo hồ sơ, ngày 29-12-2010, Công ty Luật Dardenne & Boyd, LLP (Mỹ, đại diện cho South Fork) có văn bản gửi Sở KH&ĐT tỉnh Bình Thuận. Văn bản nêu: Văn phòng Chủ tịch nước đã nhận thông báo của Trọng tài quốc tế, bắt đầu thủ tục giải quyết tranh chấp giữa South Fork và UBND tỉnh Bình Thuận với số tiền yêu cầu bồi thường 3,75 tỉ USD.
Sở dĩ South Fork khởi kiện, yêu cầu bồi thường số tiền trên vì cho rằng tỉnh Bình Thuận đã không cấp sổ đỏ cho 330 ha đất trong 600 ha đất tại xã Hòa Thắng (Bắc Bình) mà South Fork đã được Bộ KH&ĐT cấp giấy phép đầu tư, bị tỉnh thu hồi dự án. Công ty luật Dardene & Boyd cho rằng thân chủ của họ thiệt hại 3,75 tỉ USD vì phải thiết kế lại dự án và thất thoát lợi nhuận khi không xây dựng được khu du lịch… Đại diện cho nguyên đơn cũng thừa nhận đây là con số “lớn đáng kinh ngạc” và để ngỏ “thiện chí” thương lượng số tiền bồi thường trước khi trọng tài phân xử.
Ngày 24-8-2011, luật sư Dirk Pulkowski (Thường trực Trọng tài quốc tế) thông báo đến các bên liên quan rằng vụ kiện của ông Michael L. McKenzie đã được thụ lý. Luật sư cho biết: Hai đồng trọng tài viên John Y. Gotanda - Chủ nhiệm, Giáo sư luật ĐH Luật Villanova (Mỹ) và Giáo sư luật Campell McLachlan, ĐH Luật Victoria ở Wellington đã chọn ông Neil Kaplan - cố vấn Trọng tài quốc tế ở Hong Kong làm trọng tài chủ trì trong việc phân xử vụ kiện.
Sau nhiều lần hòa giải bất thành, tháng 9-2011 thủ tục tố tụng được Hội đồng Trọng tài quốc tế xác lập. Địa điểm nguyên đơn và bị đơn được mời đến là London (Anh). Đến đầu tháng 7-2013, Hội đồng Trọng tài quốc tế đã tổ chức phân xử vụ kiện tại Hong Kong. Sau bốn ngày lắng nghe lập luận của hai bên, phiên xử chấm dứt mà chưa đưa ra phán quyết.
Sau đó, Hội đồng Trọng tài quốc tế “nghị án” kéo dài. Đến tháng 12-2013, Hội đồng Trọng tài quốc tế đã chính thức đưa ra phán quyết, bác đơn khởi kiện và buộc South Fork phải hoàn lại toàn bộ chi phí theo kiện, kể cả phí luật sư và phí trọng tài. Theo một nguồn tin, chi phí South Fork phải trả trong vụ kiện này là 1,6 triệu USD.
Theo quy định, sau khi có phán quyết, các ngành chức năng cần xác định tài sản của nhà đầu tư Michael Lee Mckenzie có tại Việt Nam, Mỹ hoặc các nước khác nhằm tiến hành các thủ tục thi hành phán quyết trọng tài.
Được biết ngày 14-6-2017, Cục Thi hành án dân sự tỉnh Bình Thuận đã ra quyết định thi hành án chủ động đối với ông Michael Lee McKenzie. Tuy nhiên theo Cục Thi hành án đến nay cũng không thể tìm được ông Michael Lee Mckenzie để yêu cầu thi hành án.
