Sáng 20-11, Quốc hội thảo luận ở hội trường về kết quả giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri gửi đến Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV.
Phát biểu, đại biểu Nguyễn Thị Kim Thuý (TP Đà Nẵng) cho biết bà nhận được người nhiều đơn của cử tri về hai vụ án liên quan đến đất đai xảy ra TP Đà Nẵng trong các năm 2010, 2011.
Qua nghiên cứu đơn và bản án, nữ đại biểu TP Đà Nẵng "nhận thấy có những điểm khó hiểu, khó lý giải về các bản án đã tuyên".
Theo bà Thuý, trong vụ án Phan Văn Anh Vũ (tức Vũ "Nhôm") và các bị cáo khác phạm tội lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ và thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng, TAND TP Hà Nội xử sơ thẩm năm 2019 và TAND Cấp cao tại Hà Nội xử phúc thẩm xác định thiệt hại là 7 tài sản của nhà nước mua, thuê trái phép. Trong đó, trị giá thiệt hại của tài sản được xác định tại thời điểm các bị cáo thực hiện hành vi phạm tội là năm 2010, 2011.
Viện trưởng VKSND Tối cao đã kháng nghị bản án nói trên và đề nghị Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao sửa bản án theo cách xác định trị giá thiệt hại tại thời điểm khởi tố vụ án. Tuy nhiên, HĐTP TAND Tối cao đã bác đơn kháng nghị của Viện trưởng VKSND Tối cao.
"Theo quyết định giám đốc thẩm, việc xác định thiệt hại trong vụ án, khoa học pháp lý và pháp luật hình sự đều quy định việc xác định thiệt hại do hành vi phạm tội gây ra được xác định tại thời điểm bị cáo thực hiện hành vi phạm tội. Đây là cơ sở để xác định trách nhiệm hình sự của bị cáo. Trong vụ án này tòa án cấp sơ thẩm và tòa án cấp phúc thẩm đã xác định thiệt hại của vụ án là 7 tài sản đã mua thuê trái phép đang bị kê biên là đầy đủ, đúng bản chất vụ án và giá trị của nó được xác định tại thời điểm các bị cáo thực hiện hành vi phạm tội là đúng pháp luật"- bà Thuý nói.
Cũng theo bà, tại vụ thứ hai là vụ Trần Văn Minh và các bị cáo phạm tội vi phạm quy định về sử dụng, quản lý tài sản Nhà nước gây thất thoát lãng phí và vi phạm các quy định về quản lý đất đai, cả bản sơ thẩm của TAND TP Hà Nội và bản án phúc thẩm của TAND Cấp cao tại Hà Nội đều xác định trị giá tài sản thiệt hại tại thời điểm khởi tố vụ án (năm 2018).
Dẫn hai vụ án nêu trên, bà Thuý nhận định cả hai vụ đều được TAND TP Hà Nội và TAND Cấp cao tại Hà Nội xét xử, đều liên quan tới ba tài sản nhà nước tại TP Đà Nẵng (nhà đất số 319 đường Lê Duẩn, dự án Vệt ven biển đường Trường Sa, đất công viên An Đồn cũ) nhưng lại không thống nhất trong cách xác định trị giá thiệt hại của tài sản. "Một vụ thì trị giá thiệt hại được xác định tại thời điểm thực hiện hành vi phạm tội, một vụ thì xác định tại thời điểm khởi tố vụ án, trong khi HĐTP TAND Tối cao đã ban hành quyết định giám đốc thẩm số 14 (trước thời điểm xét xử vụ án Trần Văn Minh và đồng phạm) là đã xác định thiệt hại phải được tính từ thời điểm thực hiện hành vi phạm tội"- bà Thuý nói.
Theo đại biểu TP Đà Nẵng, tại phiên họp thứ 21 ngày 20-3-2023 của UBTVQH trả lời chất vấn của bà, Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Hoà Bình đã tái khẳng định: "Theo quy định của luật hiện hành cũng như nguyên tắc khoa học pháp lý, hậu quả của các vụ án được xác định tại thời điểm phạm tội; tất cả tình tiết khách quan, động cơ, mục đích, hành vi và ngay cả thủ đoạn cũng phải tính cùng thời điểm. Nếu mà tính hậu quả hành vi vi phạm ở thời điểm khác thì không bảo đảm tính khoa học".
"Tôi đã tranh luận lại về tình trạng áp dụng pháp luật thiếu thống nhất và minh chứng bằng những bản án cụ thể. Chánh án trả lời là chưa có bản án trong tay nên chưa thể trả lời ngay nhưng sẽ kiểm tra cụ thể để trả lời. [...] Nhưng sau phiên họp của UBTVQH, trong thư trả lời chất vấn của tôi ngày 29-3-2023, Chánh án cho rằng, những vụ án này đã xét xử đúng pháp luật được dư luận, nhân dân đồng tình, đánh giá cao"- bà Thuý thông tin và cho rằng ý kiến của Chánh án không thuyết phục.
Theo bà Thuý, cùng tài sản, cùng tòa án nhưng mỗi vụ án lại tuỳ nghi xác định thiệt hại tại một thời điểm khác nhau là trái với khoa học pháp lý và luật hiện hành "như Chánh án đã từng trả lời".
Do đó, bà Thuý đề nghị Chánh án TAND Tối cao trả lời cho đại biểu Quốc hội và cử tri được biết vì sao toà án lại áp dụng không thống nhất việc xác định trị giá tài sản thiệt hại đối với ba tài sản nhà nước ở hai vụ án nói trên.
Nữ đại biểu TP Đà Nẵng cũng thẳng thắn đặt câu hỏi tới Chánh án: Quyết định giám đốc thẩm số 14 khẳng định một bản án phúc thẩm đã xử đúng thì bản án phúc thẩm còn lại có xử sai quy định pháp luật về xác định trị giá tài sản thiệt hại hay không?
Bà Thuý dẫn ví dụ tính giá trị tài sản tại đất Công viên An đồn cũ. Bản án phúc thẩm số 346 xác định giá trị thiệt hại tại thời điểm vi phạm năm 2010 chỉ có hơn 32, nhưng bản án phúc thẩm số 158 lại tính giá trị thiệt hại tại thời điểm khởi tố vụ án (năm 2018) thì giá trị là hơn 167 tỉ, gấp hơn 5 lần.
