Dự án JICA-3 được Bộ NN&PTNT phê duyệt năm 2017, đây là dự án thủy lợi có quy mô lớn được xây dựng tại tỉnh Bến Tre. Dự án có tổng mức đầu tư gần 6.200 tỉ đồng từ vốn vay của Chính phủ Nhật Bản. Dự án được Bộ NN&PTNT giao cho Ban Quản lý đầu tư xây dựng thủy lợi 9 (Bộ NN&PTNT) làm chủ đầu tư.
Dự án gồm 8 cống: Cống An Hóa, Thủ Cửu, Bến Tre, Tân Phú, Bến Rớ, Cái Quao, Vàm Nước Trong, Vàm Thơm trên địa bàn các huyện Châu Thành, Bình Đại, Giồng Trôm, Mỏ Cày Bắc, Mỏ Cày Nam và TP. Bến Tre.
Theo kế hoạch dự án sẽ hoàn thành vào cuối năm 2023, sẽ giúp tỉnh Bến Tre chủ động điều hòa được nguồn nước, đảm bảo sản xuất và dân sinh, đặc biệt trước ảnh hưởng của xâm nhập mặn.
Tuy nhiên, sau 7 năm triển khai, đến nay dự án chỉ mới hoàn thành 2/8 công trình cống ngăn mặn là cống Tấn Phú và cống Bến Rớ ở thượng nguồn sông Ba Lai, thuộc huyện Châu Thành. Còn lại 6 công trình cống ngăn mặn của dự án chưa được thi công.
Do các cống ngăn mặn còn lại thuộc dự án JICA-3 chậm triển khai, hệ thống thủy lợi của tỉnh Bến Tre chưa được khép kín nên hàng năm địa phương này vẫn tiếp tục chịu ảnh hưởng nặng nề của xâm nhập mặn.
Mới đây, vào ngày 12-3 tại buổi làm việc với tỉnh Bến Tre về công tác phòng chống hạn mặn mùa khô 2023-2024, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Hoàng Hiệp đã nhận lỗi với tỉnh Bến Tre vì dự án JICA-3 đến nay bị chậm.
“Chúng tôi rất xin lỗi tỉnh Bến Tre vì trước đây Bộ NN&PTNT có cam kết với tỉnh là đến năm 2023 sẽ cơ bản hoàn thành dự án JICA-3 để dự án này cùng với các dự án thủy lợi Nam- Bắc Bến Tre cơ bản khép kín, giải quyết được cơ bản câu chuyện điều hòa nguồn nước của tỉnh. Nhưng đến giờ này, dự án chưa triển khai được là do câu chuyện về tài chính.”- Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp nói.
Theo Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp, nguyên nhân thời gian qua do ảnh hưởng của dịch bệnh COVID-19 nên việc triển khai dự án JICA- 3 có chậm hơn so với kế hoạch.
Trong khi dự án kéo dài, đồng Yên của Nhật bị mất giá, tỉ giá hối đoái đồng Yên của Nhật so với đồng Đô la được quy đổi ra để thực hiện thì dự án bị hụt mất hơn 1.000 tỉ đồng.
Nguyên nhân nữa là do giá cả vật liệu tăng, đặc biệt là giá thép từ lúc lập dự án đến hiện tại tăng gần gấp đôi, kéo theo dự án tăng thêm khoảng 1.000 tỉ đồng.
Như vậy, dự án đến nay đã tăng hơn khoảng 2.000 tỉ đồng tương đương với việc thiếu vốn làm 2 cống gồm: cống Vàm Thơm và cống Vàm Nước Trong.
Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp cho biết, Bộ NN&PTNT và các Bộ ngành liên quan đã mất hơn 1 năm để đàm phán căng thẳng cùng nhà đầu tư vốn cho dự án JICA-3 phía Nhật Bản. Cuối cùng phía đối tác cũng thống nhất theo đề nghị của Bộ NN&PTNT là tách 2 cống: Vàm Thơm và cống Vàm Nước Trong thành dự án khác.
“Đối với nguồn vốn đã được phê duyệt, chủ đầu tư đủ thực hiện 4 cống còn lại gồm: Cống An Hóa, Bến Tre, Thủ Cửu và Cái Quao. Riêng cống vàm Thơm và Vàm Nước Trong khoảng hơn 2.000 tỉ đồng, Bộ sử dụng vốn đầu tư công trung hạn trong nước 2026-2030 để thực hiện. ”- Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp nói.
Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Hoàng Hiệp một lần nữa cam kết với tỉnh Bến Tre là Bộ này sẽ nỗ lực hoàn thành dự án JICA-3 vào năm 2026, chậm 3 năm so với kế hoạch ban đầu.
