Mục đích của ý tưởng này là để tuyển dụng được nhiều hơn các nữ nhân viên khi có thể giúp được họ dung hòa giữa một bên là gia đình và một bên là thăng tiến trong công việc.
Đây là hai doanh nghiệp có số lượng nhân viên nam cao gấp đôi nữ và họ đang muốn tăng tỉ lệ nữ lên nhiều hơn qua việc thông báo sẽ chi trả đến 20.000 USD cho những chị em nào muốn thực hiện đông lạnh trứng để chờ sinh con sau này.
Phải chọn lựa giữa sự nghiệp và gia đình
Trên thực tế, chính sách đãi ngộ cho nữ nhân viên đã được nhiều doanh nghiệp (DN) thực hiện về nhiều mặt, từ những bữa ăn miễn phí đến bốn tháng nghỉ hộ sản thì nay đây là bước tiếp theo nhằm khuyến khích nhân viên nữ làm việc nhiều hơn trong một môi trường từ lâu nay đã rất “nam tính” là công nghệ thông tin. Song từ đó nhiều câu hỏi đã được đặt ra xoay quanh chủ đề: Đâu là vai trò và vị trí của phụ nữ trong DN?
Theo hãng tin NBC khi dẫn lời người phát ngôn của các DN trên, Facebook đã bắt đầu triển khai khâu tính toán các khoản hỗ trợ tài chính cụ thể cho một nhân viên nữ đi đông lạnh trứng, căn cứ theo đúng luật pháp của Mỹ. Còn Apple sẽ bắt đầu việc này vào tháng 1-2015. Theo eggsurance.com, một trang mạng ủng hộ giải pháp trên, hiện nay phụ nữ đi làm đang đứng trước ngã ba đường: Họ sẽ phải quyết định dốc sức để tiến thân trong sự nghiệp như nam giới đang làm hay vẫn tuân theo đời sống sinh học bình thường mà tạo hóa ban tặng là lập gia đình, sinh con và nuôi nấng chúng khôn lớn. Biết rằng tại Mỹ có khoảng 20% phụ nữ sinh con đầu lòng ở tuổi 35 và hẳn nhiên tuổi càng cao thì khả năng mẹ tròn con vuông sẽ giảm.
Bên phản đối...
Nhiều ý kiến trên các blog cho rằng hướng giải quyết vấn đề hướng chọn một trong hai như trên chứng tỏ rằng trong cái nhìn của xã hội hiện đại ngày nay, tiến thân trong công việc và bổn phận làm mẹ đã trở thành hai phạm trù không tương thích với nhau nữa đối với bản thân mỗi phụ nữ đang đi làm. Còn nhớ vào năm 2013, nữ giám đốc kinh doanh của Facebook là Sheryl Sandberg đã xuất bản quyển sách gây tốn hao nhiều giấy mực có tựa đề Lean In và được xem như một tuyên ngôn về nữ quyền, trong đó bà kêu gọi nữ giới hãy mạnh dạn và tích cực hành động để xóa bỏ khoảng cách lớn đang tồn tại giữa đời sống công việc và cuộc sống gia đình.
Theo bà Carolyn Leighton, người đã thành lập mạng xã hội Witi (Women in Technology International), ý tưởng này là lố bịch. Bà nói: “Điện thoại của tôi reo liên tục và nhiều chị em không ngớt than phiền rằng họ cảm thấy mình bị xúc phạm, bị lăng nhục”.
Về phần mình, triết gia Bertrand Vergely xem đây là một hành động “can thiệp tiêu cực vào quy trình sinh học tự nhiên của con người”. Trả lời trên báo Le Figaro về câu hỏi “Liệu đây là một bước đi tiến đến việc giải phóng phụ nữ hay một bước đi sai lầm đáng quan ngại?”, ông đáp: “Lý giải về sự việc này xem ra khá mơ hồ. Một mặt chúng ta có thể xem đây là một mong muốn tích cực từ phía DN nhằm tạo điều kiện cho nhân viên nữ không phải chịu thiệt thòi khi sinh nở, bởi tâm trạng chung của ban lãnh đạo là thường ngại đề bạt thăng tiến cho các nhân viên nữ nào sắp làm mẹ. Nếu nhìn trên khía cạnh này thì giải pháp này là tích cực. Nhưng xét về một mặt khác, DN có thể sẽ không tôn trọng đúng mực đối tượng phụ nữ như một CHỦ THỂ NGƯỜI do tạo hóa sinh ra. Bởi vì khi bạn quyết định đông lạnh trứng của mình, khi bạn đồng ý cho đông lạnh tinh trùng của mình và tiến hành quá trình sinh nở một cách nhân tạo thì bạn đã can thiệp và thao túng tiến trình sinh học bình thường của tạo vật. Nếu thế thì việc thụ tinh, mang thai và sinh nở của con người chúng ta chẳng qua chỉ là máy móc, là phi nhân tính, là những thao tác được thực hiện bên ngoài cơ thể con người. Hơn nữa, Facebook và Apple dựa vào đề xuất mà bề ngoài có vẻ như là mang tính nhân văn nhưng thực tế là để thu được lợi nhuận cao hơn khi lôi kéo nhân viên nữ làm việc nhiều hơn và toàn tâm toàn ý cho DN sau khi để sang một bên mối bận tâm về chuyện làm mẹ trong hiện tại. Điều gây quan ngại nhất chính là thành quả nâng cao hiệu suất lao động đó được che giấu dưới vỏ bọc “bảo vệ nữ quyền”. Tuy vậy, chúng ta cũng khó có thể phê phán hay cáo buộc DN khi họ lập luận đây là hành động để tiến tới bình đẳng giới và vì sự tiến bộ của phụ nữ”.
Nhiều ý kiến còn cho rằng đây chỉ là một “sản phẩm đặc sệt kiểu Mỹ”, họ đặt câu hỏi rằng chẳng lẽ phụ nữ hễ có con rồi thì không còn khả năng làm việc nữa hay sao; chẳng lẽ con người chúng ta chỉ biết vùi đầu vào công việc mà bỏ qua tất cả thú vui giải trí ngoài xã hội hay cuộc sống gia đình! Nhiều người còn cho biết họ “ngẩn ngơ” trước đề xuất này của các DN Mỹ, ngoại trừ khi nó được áp dụng cho trường hợp đặc biệt của những phụ nữ gặp trục trặc về đường sinh nở và phải nhờ đến những hỗ trợ y khoa tiên tiến hiện nay.
...Bên vỗ tay ủng hộ
Tuy nhiên, vẫn có những ý kiến tán thành đề xuất trên, cho đó là hiệu quả của việc ứng dụng thành công những thành tựu khoa học kỹ thuật vào khoa học nhân văn, hướng đến bình đẳng giới trong cuộc sống đời thường và trong công việc. Bà Isabella Lenarduzzi, một doanh nhân thành đạt tại châu Âu và là sáng lập viên Công ty JUMP chuyên về hỗ trợ cho sự thăng tiến nghề nghiệp của phụ nữ, nói: “Tại sao không? Ý tưởng này hoàn toàn phù hợp với một thực tế đang diễn ra tại Mỹ là ngày càng có nhiều phụ nữ đã dứt khoát chỉ muốn chọn hình thức đông lạnh trứng của mình và để dành đó cho 10, 20 năm sau thì họ mới tính đến việc có con. Điều này không chỉ là vì họ muốn thăng tiến trong sự nghiệp hay muốn được tự do lâu hơn trong cuộc sống riêng, mà còn là vì họ ý thức được rằng mình cần phải kiếm được một ý trung nhân đúng nghĩa, khi mà trong hiện tại họ chưa thể tìm thấy được. Họ muốn có được một đời sống vợ chồng bền chặt”. Theo bà Lenarduzzi, ở tuổi 20-25 nữ giới khó có thể chọn được đúng người bạn đời cho mình bởi họ còn chưa biết rõ được mình mong muốn gì cho tương lai thì làm sao tính đến việc biết rõ ai là người sẽ có khả năng chia sẻ được với mình trong suốt quãng đời sau này. Và đó là một mặt khuất của vấn đề mà nhiều người trong chúng ta không nghĩ đến.
Xét trên bình diện chuyên môn, hiện ngày càng có nhiều phụ nữ học rộng, có bằng cấp cao chẳng thua gì nam giới, thậm chí còn giỏi giang, mẫn cán hơn nam giới. Vì thế phụ nữ ngày càng trở thành nhân tố quan trọng trên thị trường lao động và nhiều DN muốn tận dụng lợi điểm này để phát triển thương hiệu bằng cách đầu tư nhiều hơn vào quyền lợi cho đội ngũ nhân viên nữ, trong đó có việc khuyến khích nhân viên nữ hãy chọn thời điểm thích hợp nhất để có con, vì lợi ích của chính bản thân họ.
Nhìn chung trong dư luận, chúng ta cũng có thể đưa ra một nhận định rằng chuyện gì còn mới quá và khi người dân chưa quen được thì họ phản đối. Hôn nhân đồng tính, phá thai, sử dụng thuốc tránh thai, hay cấy ghép não để điều trị bệnh Parkinson? Ban đầu đa số đã phản đối tất cả chuyện này, rồi sau đó cũng chấp nhận như là những bước đi hiển nhiên của xã hội. Việc đông lạnh trứng chắc cũng không ngoại lệ vì biết đâu 10 năm sau kể từ thời điểm này, nhiều người sẽ vỗ tay tán thưởng và cho rằng khuyến khích nhân viên nữ đi đông lạnh trứng là một giải pháp tuyệt vời.
TƯỜNG NGUYỄN (Theo Le Figaro, Les Echos, La Libre,
BFMTV, Le Nouvel Observateur)
