Mới đây, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam kiến nghị Bộ LĐ-TB&XH có chính sách đặc thù giải quyết, đảm bảo quyền lợi cho hơn 200.000 người lao động (NLĐ) bị nợ đóng BHXH do doanh nghiệp (DN) giải thể, phá sản, chủ bỏ trốn hoặc tái cơ cấu…
Theo quy định hiện nay, việc DN chậm đóng BHXH không chỉ ảnh hưởng đến việc xác nhận quá trình tham gia BHXH của NLĐ mà NLĐ còn không được giải quyết kịp thời các chế độ như thai sản, ốm đau…
Quyền lợi của NLĐ bị ảnh hưởng
Nhiều tháng nay, chị LTTH (ngụ TP Thủ Đức) đã nhiều lần tìm đến trụ sở công ty chị làm việc để yêu cầu công ty đóng khoản tiền BHXH mà công ty nợ để chị được chốt sổ BHXH, nhận trợ cấp thai sản. Tuy nhiên, chị không tiếp cận được lãnh đạo, trụ sở công ty “cửa đóng then cài”.
Chị H cho biết tháng 4-2022, chị vào làm công nhân cho công ty này ở TP Thủ Đức. Lúc vào làm việc, chị có ký hợp đồng lao động thời hạn một năm với công ty. Hằng tháng công ty đều trích của chị một khoản tiền để đóng BHXH nhưng không đóng cho cơ quan BHXH.
Làm việc được khoảng một năm, chị sinh con và nghỉ thai sản. Tuy nhiên, chị không được hưởng chế độ thai sản vì công ty nợ tiền BHXH.
Tương tự, chị HTKT (ngụ tỉnh Long An) cho biết tháng 7-2017, chị vào thử việc tại một công ty ở quận Phú Nhuận, TP.HCM và một tháng sau chị được ký hợp đồng lao động chính thức. Thế nhưng trong quá trình làm việc, công ty chỉ đóng BHXH cho chị được vài tháng. Hiện công ty còn nợ tiền chậm đóng BHXH của chị gần 60 triệu đồng.
“Tôi đã nhiều lần liên hệ công ty, yêu cầu đóng BHXH cho tôi nhưng công ty chỉ hứa hẹn mà không thực hiện. Tôi đã gửi đơn đến Phòng LĐ-TB&XH quận nhưng cơ quan này chỉ hòa giải. Hiện tôi đã nộp đơn khởi kiện công ty ra tòa để đòi quyền lợi” - chị T chia sẻ.
Đối với trường hợp không đủ điều kiện hưởng chế độ thai sản, ốm đau do doanh nghiệp nợ tiền BHXH thì khi doanh nghiệp đóng đủ, người lao động sẽ được giải quyết chế độ này.
DN đóng BHXH, NLĐ mới được hưởng chế độ
Theo một lãnh đạo cơ quan BHXH TP.HCM, BHXH Việt Nam có ban hành Công văn 2525/2023 hợp nhất quy trình thu BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp... đối với DN nợ tiền BHXH. Theo đó, nếu NLĐ đủ điều kiện hưởng BHXH hoặc chấm dứt hợp đồng lao động thì DN có trách nhiệm đóng đủ BHXH, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp.
Trường hợp đơn vị chưa đóng đủ thì xác nhận sổ BHXH cho NLĐ đến thời điểm đã đóng. Sau khi thu hồi được số tiền đơn vị còn nợ thì cơ quan BHXH xác nhận bổ sung trên sổ BHXH. Khi khoản tiền BHXH chưa đóng, được DN đóng bù thì NLĐ sẽ được chi trả chế độ theo quy định.
Như vậy, đối với trường hợp không đủ điều kiện hưởng chế độ thai sản, ốm đau do DN nợ tiền BHXH thì khi DN đóng đủ, NLĐ sẽ được giải quyết chế độ này.
Trước đây, BHXH Việt Nam cũng đã từng đề xuất Bộ LĐ-TB&XH lấy tiền kết dư từ Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp để đảm bảo quyền lợi cho NLĐ tại các đơn vị trên. Tuy nhiên, Bộ LĐ-TB&XH cho rằng theo Luật Việc làm, Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp không có nội dung chi cho các trường hợp này…•
Đề xuất các biện pháp xử lý chậm đóng BHXH
Theo dự thảo Luật BHXH sửa đổi, Bộ LĐ-TB&XH đã đề xuất một số biện pháp xử lý vi phạm về chậm đóng BHXH bắt buộc.
Thứ nhất, cá nhân, tổ chức vi phạm đóng đủ số tiền BHXH chậm đóng và nộp số tiền bằng 0,03%/ngày tính trên số tiền BHXH chậm đóng vào Quỹ BHXH.
Thứ hai, xử lý vi phạm hành chính theo quy định của pháp luật.
Thứ ba, áp dụng biện pháp tạm hoãn xuất cảnh theo pháp luật nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam và xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam.
Thứ tư, không xem xét trao tặng các danh hiệu thi đua, khen thưởng.
Đối với các biện pháp xử lý vi phạm về trốn đóng BHXH bắt buộc sẽ áp dụng các biện pháp như: Thứ nhất, đóng đủ số tiền BHXH trốn đóng và nộp số tiền bằng 0,03%/ngày tính trên số tiền BHXH trốn đóng vào Quỹ BHXH.
Thứ hai, xử lý vi phạm hành chính theo quy định của pháp luật.
Thứ ba, truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định pháp luật.
Thứ tư, áp dụng biện pháp tạm hoãn xuất cảnh theo pháp luật nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam và xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam.
Thứ năm, không xem xét trao tặng các danh hiệu thi đua, khen thưởng.
