Sáng 15-5, Bộ NN&PTNT tổ chức hội nghị bàn giải pháp khôi phục chế biến xuất khẩu gỗ và lâm sản sau bệnh dịch COVID-19.
Hàng ngàn container hàng bị tồn ở cảng biển
Thông tin tại hội nghị, ông Nguyễn Quốc Trị, Tổng cục trưởng Tổng cục Lâm nghiệp, cho biết trong ba tháng đầu năm, các DN gỗ hoạt động hiệu quả và tương đối ổn định do hầu hết các đơn hàng cho quý I, II đã được ký kết với đối tác từ cuối năm 2019. Nhờ vậy, giá trị xuất khẩu gỗ và lâm sản đạt tăng trưởng khá so với cùng kỳ 2019.
Tuy nhiên, đến tháng 4, dịch COVID-19 lan rộng ra nhiều nước, trong đó có các quốc gia là thị trường lớn của ngành gỗ Việt Nam như Mỹ, Nhật Bản, EU... nên các đối tác đều thông báo hủy, giảm, hoãn vô thời hạn các đơn hàng đã ký.
"Theo thông tin từ một số DN, ước tính có khoảng 80% các đơn hàng đã ký bị thông báo hủy hoặc chậm giao. Hàng ngàn container hàng bị tồn ở cảng biển châu Âu, Mỹ, Hàn Quốc" - ông Trị cho biết.
Ước tính có khoảng 80% các đơn hàng đã ký bị thông báo hủy hoặc chậm giao. Ảnh: KV
Khảo sát nhanh của các hiệp hội và Tổng cục Lâm nghiệp tại hơn 200 DN cho thấy có đến 80% khách dừng hoặc hủy đơn hàng. Điều đó dẫn đến hầu hết các DN thu hẹp quy mô sản xuất, chỉ có 7% DN hoạt động bình thường, 86% DN bị ngừng sản xuất một phần, 7% ngừng hoạt động toàn bộ.
Về nguồn cung nguyên liệu, hiện phụ thuộc từ Trung Quốc tới 80%. Thị trường nguồn cung này đã từng bước khống chế được dịch, sản xuất khôi phục nhưng phải đến giữa tháng 5 mới ổn định được nguồn nguyên vật liệu phụ trợ cho ngành chế biến gỗ.
Về lao động, qua báo cáo cũng cho thấy khoảng 50% lao động phải nghỉ việc tại các DN lớn. Ở các DN vừa và nhỏ, lao động phải nghỉ việc toàn bộ do DN ngừng sản xuất. Theo đó, sẽ có khoảng 200.000 lao động ngành gỗ bị ảnh hưởng do dịch bệnh phải nghỉ việc luân phiên hoặc mất việc làm trong tháng 3, tháng 4.
Góp ý về các chính sách hỗ trợ của Chính phủ, ông Đỗ Xuân Lập, Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và lâm sản Việt Nam, cho rằng trong tổng quan về gói hỗ trợ cho an sinh xã hội nên cắt bỏ các điều kiện DN phải ngừng việc 50% lao động, dừng sản xuất 50%.
"Ở đây chỉ cần người lao động trong DN đã có khai thuế mà phải ngừng việc là tức khắc được hỗ trợ. Vì giải trình những điều kiện đi kèm là rất khó khăn, hoặc dừng sản xuất 50% đồng nghĩa với việc nguy cơ phá sản cao và làm nhụt ý chí của DN khi đang cố gắng để bảo đảm công ăn việc làm cho người lao động dù làm luân phiên, cầm chừng để duy trì sản xuất, dù tăng lượng hàng tồn kho" - ông Lập nói.
Bốn nhóm giải pháp phát triển ngành gỗ hậu dịch COVID-19
Để khai thác ngành hàng gỗ của Việt Nam và khắc phục những khó khăn hiện nay, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường cho rằng cần tập trung bốn nhóm giải pháp lớn.
Thứ nhất là tập trung tháo gỡ ngay cho 4.600 DN cùng các cơ sở của chúng ta. Các nhóm chính sách đó bao gồm tín dụng, an sinh, tài chính. Tất cả những nhóm chính sách này các ngành phải đồng bộ tháo gỡ để tạo điều kiện ngay lập tức cho các DN có thể tháo gỡ khó khăn, phục hồi sản xuất một cách nhanh nhất.
Thứ hai là khai thác tập trung khe hở các thị trường tới đây. Trước tình hình dịch COVID-19 như hiện nay, thị trường nào, quốc gia nào khống chế được dịch thì cần phải tập trung khai thác được ngay thị trường đó. Có như vậy mới tạo ra cục diện chung tổng thị trường phù hợp tình hình diễn biến khống chế dịch.
Thứ ba, tất cả hiệp hội ngành hàng, DN rà soát chiến lược kinh doanh để có nguồn lực tốt nhất, sẵn sàng bùng nổ vào quý III, IV. Như Thủ tướng nói "lò xo bật lên" để khai thác tốt nhất dư địa còn lại của quý III, IV năm nay, đạt mục tiêu cuối cùng cao nhất.
Thứ tư, tiếp tục tái cơ cấu ngành hàng theo hướng hiện đại bền vững bằng cả ba trụ cột: vùng nguyên liệu phải tổ chức lại chiến lược phát triển bền vững đủ sức cung ứng nguyên liệu, đa dạng hóa ngành và đưa ra những giá trị cho những phân khúc của các đối tượng tham gia khu vực nguyên liệu.
Về khu vực chế biến, hình thành được những tập đoàn lớn, khu công nghiệp lớn mang tầm cỡ khu vực và toàn cầu, đủ năng lực về công nghệ, tầm quản trị, sản phẩm, thương hiệu để tham gia chuỗi giá trị toàn cầu. Đồng thời rà soát lại, củng cố phát triển hình thức thương mại hiện đại, bao gồm các thiết chế cứng như hội chợ, trung tâm, triển lãm, chợ đầu mối... và thiết chế mềm ứng dụng triệt để các giải pháp công nghệ thông tin để thương mại online cùng với xây dựng thương hiệu.
Bộ trưởng lưu ý trong thương mại cần chú ý đến thị trường trong nước với 100 triệu dân. Đây là thị trường khổng lồ, tiềm năng lợi thế và có tương lai tốt.
Bộ trưởng cho biết năm vừa qua Việt Nam xuất khẩu tới 11,38 tỉ USD gỗ và sản phẩm đồ gỗ. Chúng ta đứng thứ tư thế giới, với những lợi thế sẵn có chúng ta phấn đấu trở thành trung tâm đồ gỗ của thế giới.
