NHÌN TỪ TỔ CHỨC TIỆC Ở HÀNH LANG CHUNG CƯ:

Hội nhập lối sống cộng đồng vào đô thị

Vừa qua tại Hà Nội, hàng chục hành lang ở các khu chung cư nội thành biến thành địa điểm tổ chức ngày lễ 20-10 cho các chị em. Hình ảnh về bữa tiệc này sau khi lan tràn trên mạng xã hội đã tạo ra những luồng tranh luận khác nhau. TS Nguyễn Viết Chức - Viện trưởng Viện Nghiên cứu văn hóa Thăng Long, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội: “Cứ ra vẻ như thế này, thế kia mới là văn minh đô thị thì không phải. Tất cả cách thức biểu hiện ở chừng mực nhất định thì chấp nhận được”.

Cần tôn trọng thị hiếu, thú vui khác nhau

. Phóng viên: Nhìn vào hình ảnh người dân mở tiệc ở hành lang chung cư, ông có suy nghĩ gì, thưa ông?

+ TS Nguyễn Viết Chức: Tôi nghĩ muốn xét đoán cái gì cũng cần hiểu nội tình của nó. Trong trường hợp này, tôi quan niệm rằng nếu như việc làm đó được sự đồng thuận của một cộng đồng nơi họ cùng sinh sống, không vi phạm quy tắc của ban quản lý, không ảnh hưởng, gây phiền hà cho những người xung quanh… thì đó là một việc tốt, không nên nặng nề phê phán.

. Ông có thể phân tích những khía cạnh tốt của việc này?

+ Đã có người coi đó là việc làm đánh mất văn minh đô thị. Tuy nhiên, xu hướng hiện đại không coi văn hóa này hơn văn hóa kia mà chỉ coi đó là những nền văn hóa khác nhau. Các cộng đồng văn hóa khác nhau có những cách ứng xử, hoạt động văn hóa khác nhau, có thị hiếu, thú vui khác nhau… và chúng ta cần tôn trọng những cách ấy. Việc có một hoạt động được cộng đồng chấp nhận, tạo ra thú vui, sự thân tình, cởi mở đó là điều rất cần thiết. Suy cho cùng văn hóa đừng đặt ra cái gì nó xa xôi với mình, với cuộc đời bởi nói đến văn hóa là nói đến con người, nói đến sự ứng xử giữa con người với những người khác, giữa con người với xã hội.

Kết thân thì được chứ đừng ngồi lê mách lẻo

. Nhưng ông nghĩ thế nào khi ở phía phê phán có người cho rằng việc mở tiệc ở hành lang chung cư là biểu hiện của văn hóa làng xã, không phù hợp với văn minh phố thị?

+ Đặt vấn đề văn hóa làng và văn hóa đô thị gần nhau thì hai yếu tố này không có gì mâu thuẫn với nhau, không nên phân biệt văn hóa nào hay văn hóa nào dở, cao hay thấp. Chúng ta chỉ nên nhìn nhận môi trường đô thị thì khác môi trường làng xã. Ví dụ ở văn hóa làng xã, việc tập trung đông người ở sân đình chẳng ảnh hưởng đến người xung quanh nhưng ở văn hóa đô thị, tập trung ở hành lang chung cư có thể ảnh hưởng đến người khác. Nhưng như trên tôi đã nói, hoạt động đó kể cả diễn ra ở môi trường văn hóa đô thị nhưng được cộng đồng chấp nhận, tạo ra những điều tích cực thì nên phát huy.

. Kể cả coi hoạt động đó là biểu hiện của văn hóa làng xã đi nữa, thưa ông?

+ Văn hóa làng xã ở đô thị cũng là nét riêng trong văn hóa người Việt, không đáng để bị phê phán. Kể cả ở chung cư hay rộng ra là đô thị cũng có nhiều người từ nông thôn mà ra, đem văn hóa làng xã đến với môi trường sinh hoạt của mình đấy chứ. Tuy nhiên, khi đến hội nhập với một văn hóa mới, khung cảnh mới thì bản thân anh phải có sự sàng lọc, thích nghi. Các cụ ta xưa nói “nhập gia tùy tục”. Anh đưa văn hóa làng xã đến nhưng không có nghĩa là anh mang cả tập tục đến. Ví dụ như chuyện ngồi lê mách lẻo, soi mói hàng xóm, tung tin đồn nhảm…

Một số chung cư ở Hà Nội đã và đang nhiều lần biến hành lang thành nơi tổ chức những sự kiện đặc biệt như tết Trung thu, 20-10, các dịp tết Âm lịch.

Cần nhiều hoạt động cho cái tình đô thị

. Theo cách nói đó có thể hiểu chúng ta chấp nhận nhiều lối sống, nhiều kiểu sống nhưng phải hài hòa, phù hợp với môi trường xung quanh?

+ Đó là về cá nhân, rộng ra đó là phải có sự thỏa thuận của một cộng đồng với nhau. Ở đâu con người sống cũng cần có tình với nhau, tình làng nghĩa xóm ở quê khác nhưng TP cũng cần có cái tình ấy. Chứ cứ ra vẻ như thế này, thế kia mới là phố, là văn minh đô thị thì không phải. Phố vẫn là người Việt Nam, những người nặng tình, sống ở đâu cũng gắn với cộng đồng. Mỗi cộng đồng người có một sắc thái rất riêng, người Việt Nam dẫu là trong chung cư hay là ngoài chung cư vẫn mang sắc thái người Việt Nam, có thể dễ gần hơn, xuề xòa hơn nhưng tất cả cách thức biểu hiện ở chừng mực nhất định thì chấp nhận được.

. Thế nhưng trong cộng đồng đó có người khăng khăng khước từ văn hóa cấu kết, chia sẻ của cộng đồng đó thì sao?

+ Thì chúng ta phải tôn trọng họ chứ sao, đó là sự lựa chọn của bản thân họ về cách sống. Trong xã hội hiện đại phải học cách chấp nhận sự khác biệt của người khác. Nhưng lật ngược lại vấn đề, anh không có nhu cầu đó nhưng anh cũng phải tôn trọng sự khác biệt của cộng đồng chung nhất, còn sự khác biệt hay nhu cầu của cộng đồng đó lại cần phải làm người khác vui và không ảnh hưởng đến cuộc sống, danh dự, tinh thần vật chất, thuần phong mỹ tục… Ở trường hợp cụ thể như việc dọn tiệc ở hành lang chung cư nhân ngày 20-10 chẳng hạn, đó là một ngày vui, có ý nghĩa tôn vinh phụ nữ thì dù có ảnh hưởng một chút, ồn ào một chút, phiền phức một chút có lẽ chúng ta cũng nên chia sẻ, không nên quá khắt khe.

. Ông đánh giá thế nào về chữ tình ở lối sống đô thị, cụ thể là ở chung cư?

+ Nhìn từ cuộc tranh luận ấy tôi đặt ra câu hỏi: Chẳng lẽ tình làng nghĩa xóm không cần được giữ gìn khi mình chuyển ra đô thị sống, hay người đô thị không cần tiếp thu tình làng nghĩa xóm? Dù thế nào đi nữa, con người cũng là một sinh vật bậc cao, sống không thể cô đơn, nhất là trong cuộc sống hiện đại nhiều căng thẳng thì càng tạo nhiều niềm vui, sự thân mật cho nhau càng tốt. Lối sống đô thị của ta thì chữ tình vẫn có nhưng cần phải được bồi đắp bằng những hoạt động cộng đồng, thân mật, gần gũi.

. Xin cám ơn ông.

Chuyên gia xã hội học - PGS-TS TRỊNH HÒA BÌNH:

Bạ gì cũng quy vào văn minh đô thị thì dễ trở thành vô lối

Trong các ý kiến tranh luận, tôi thấy ý kiến nào cũng có lý. Ý kiến nói rằng tiệc hành lang chung cư thể hiện văn hóa làng xã trong chung cư đô thị có thể đúng về phương diện tổ chức quần cư đô thị. Trong đời sống đô thị, người ta sống khép kín, nhà nào biết nhà nấy, khác với cung cách đời sống cộng đồng, chia sẻ gặp gỡ nhưng cái đó không nhất thiết phải diễn ra như vậy. Nếu thành viên của một xã hội thu nhỏ, người ta tổ chức tiệc tùng đoàn kết với nhau mà có một khuôn viên tổ chức được thì điều đó nó chẳng phải xâm phạm gì. Bạ cái gì chúng ta cũng quy vào văn minh đô thị đôi khi cũng trở thành vô lối. Tôi cho rằng đó là điều tốt, trừ khi người ta không đủ điều kiện, có những người mức sống thấp nhưng cưỡng bức nhau để tham gia, không có thời giờ, xung đột kiểu khác thì không nên. Hoặc bản thân tiệc đó đe dọa sự an ninh, an toàn xã hội… thì mới nên đặt ra vấn đề, ví dụ vì nó làm đình trệ hoạt động của cộng đồng chẳng hạn. Người ta sống trong xã hội là phải có sự tương tác, về bản chất không có ai sống khép kín hoàn toàn, anh tưởng không liên hệ với người ta nhưng thực tế anh vẫn phải liên hệ với mọi người ở khía cạnh khác, cùng hít thở khí trời, cùng chia sẻ nguồn lợi, nước, điện… Rõ ràng những hoạt động như thế làm cho đời sống xã hội nhân văn hơn.

Đừng bỏ lỡ

Đọc thêm

Giải tỏa, di dời: Mừng và lo

Giải tỏa, di dời: Mừng và lo

(PL)- TP.HCM vừa quyết định sẽ di dời hơn 26.000 dân sinh sống trên bờ nam kênh Đôi, thuộc bảy phường của quận 8 trong bốn năm tới để cải tạo môi trường và mở rộng đường giao thông ven kênh thông thoáng hơn.
Thôi nhé Tax ơi…

Thôi nhé Tax ơi…

(PL)- Vào sáng 12-10-2016, thương xá Tax với gương mặt cũ hơn 100 năm gắn với TP này bắt đầu bị dỡ bỏ để xây dựng trung tâm thương mại - dịch vụ - văn phòng - khách sạn Satra-Tax Plaza…
Chuyện dài an toàn thực phẩm

Chuyện dài an toàn thực phẩm

(PL)- Thời gian qua trên các phương tiện truyền thông liên tục đăng tải chuyện vệ sinh an toàn thực phẩm. Đến cả Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã vi hành xuống thăm vườn rau an toàn và ăn phở.
Bún chửi và thái độ AQ

Bún chửi và thái độ AQ

(PL)- Có lần tôi đưa người bạn đất Bắc đi đến một ngôi chợ nhỏ để mua quà bánh phương Nam về tặng bạn bè, gia đình.
Tình người Sài Gòn trong mưa lũ

Tình người Sài Gòn trong mưa lũ

(PL)- Trong tình cảnh “ngập xe kẹt nước” mới thấy đẹp sao tình người Sài Gòn thể hiện qua hành động hết lòng giúp đỡ người gặp khó khăn, hoạn nạn trong mưa gió.
Đô thị vùng trũng

Đô thị vùng trũng

(PL)- Lạ lùng, mỗi khi bị “ngập trọn” trong cơn mưa, tôi lại nhớ về con đường nhỏ trong Chợ Lớn thời thơ ấu của mình!
Sống ảo, chết thật

Sống ảo, chết thật

(PL)- Vài hôm trước, có clip lan truyền trên mạng xã hội cảnh một thanh niên đứng bên bờ kênh Tân Hóa, tay cầm smartphone tự quay clip, tay cầm chai xăng đổ trên người, bật quẹt châm lửa đốt rồi nhảy xuống kênh chỉ vì được 40.000 dân mạng bấm nút “like”.
Đi ngang chợ Đũi và nhớ…

Đi ngang chợ Đũi và nhớ…

(PL)- Nằm ở góc đường Cách Mạng Tháng Tám - Võ Văn Tần (trước là Lê Văn Duyệt - Trần Quý Cáp) hiện nay là một ngân hàng to, một quán cà phê thời thượng.
Ai bún bì… hông…

Ai bún bì… hông…

(PL)- Hồi cuối năm 75 nhà tôi ở một con đường gần Lăng Cha Cả. Con đường nhỏ nhưng dài, hai bên là dãy nhà phố xen lẫn những biệt thự kín cổng nhưng tường không cao, thường là hàng rào bông giấy xanh mướt rợp hoa đỏ hoa tím.
Nỗi khổ tin đồn thực hư lẫn lộn

Nỗi khổ tin đồn thực hư lẫn lộn

(PL)- Chưa bao giờ người dân phải sống chung với nhiễu loạn thông tin trên các trang mạng cùng nhiều tin đồn lẫn lộn thực hư như hiện nay.
Xây dựng... văn hóa đi bộ

Xây dựng... văn hóa đi bộ

(PLO)- Hà Nội vừa đưa 26 tuyến phố quanh hồ Gươm thành những phố đi bộ. Nhiều trò chơi dân gian, sinh hoạt văn nghệ trên các phố đi bộ càng thu hút mọi người, nhất là du khách.
Chuyện đi học của con tôi…

Chuyện đi học của con tôi…

(PL)- Có lẽ thừa hưởng gen gia truyền (đừng tưởng gia truyền là ngon nhé) nên thằng con của tôi muôn vàn học dốt. Học dốt từ bậc tiểu học cho đến trung học cơ sở lẫn phổ thông!
Người Sài Gòn ngồi quán

Người Sài Gòn ngồi quán

(PL)- Có thể nói không ngoa, ngồi quán là phong cách sống của người Sài Gòn. Bất kể nguồn gốc xuất xứ từ đâu đến, dù giàu dù nghèo, đã là người Sài Gòn thì hầu như không thể không ngồi quán.
Chuyện học thêm ngày xưa

Chuyện học thêm ngày xưa

(PL)- Không phải gần đến ngày khai giảng “chính thức” tôi lại mượn ý bài Tôi đi học của nhà văn Thanh Tịnh mà tôi chỉ muốn nói đến cái sự học… dốt của mình.
Học sớm nửa vời

Học sớm nửa vời

(PL)- Chuyện cho các cháu học sớm để làm quen lớp học, thầy cô, bạn bè trước khi chính thức bước vào năm học mới cũng tốt nhưng nhiều bậc cha mẹ khốn khổ vì chuyện đưa đón con trong những ngày “học nháp” tan học trái giờ!
Một thế hệ không cam chịu

Một thế hệ không cam chịu

(PL)- Xu hướng bây giờ đã khác, giới trẻ ngày nay không cam chịu nghèo mà nhất quyết vươn lên làm giàu.
Hình như họ đã quên Gia Định?

Hình như họ đã quên Gia Định?

(PL)- Gia Định đâu phải là nơi nào xa lắc mà nó chính là một vùng đất rộng lớn bao gồm cả Sài Gòn - Chợ Lớn và một phần của Định Tường xưa, tên gọi Phiên Trấn Dinh.