Trước đó tại phiên tòa sơ thẩm lần hai, TAND thị xã Đồng Xoài từng tuyên ông Trần Văn Lý không phạm tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản với lập luận sự việc liên quan đến ông chỉ là quan hệ dân sự. Rất tiếc ở phiên tòa sơ thẩm lần ba này (diễn ra hôm qua, 31-3), tòa lại đảo ngược quan điểm.
Nhận thức pháp luật thay đổi liên tục
Vụ án của ông Lý đã qua 12 năm, quá trình tố tụng kéo dài, ông Lý từng bị kết án, rồi được tuyên vô tội. Vật chứng là các tài liệu thu giữ trong quá trình khám xét đều đã bị thất lạc do không được cơ quan tố tụng đánh số bút lục lưu hồ sơ. Liên đoàn Luật sư Việt Nam đã đưa vụ này vào danh sách các vụ án có dấu hiệu oan kéo dài, chuyển đến đoàn giám sát án oan của Quốc hội.
Ông Lý nguyên là phó trưởng phòng Đào tạo Trường Trung học Y tế tỉnh Bình Phước. Tháng 4-2003, ông Lý bị bắt với cáo buộc dùng hồ sơ tuyển sinh cũ để tạo niềm tin hứa hẹn lo đi học cho con của ông Điểu Lai và ông Hoàng Mạnh Tưởng; lợi dụng lòng tin hứa hẹn lo xin việc cho bà Lê Thị Lanh. Ông Lý bị quy kết đã chiếm đoạt của ba người này 8 triệu đồng. Trên đường dẫn giải, ông Lý bỏ trốn, bảy ngày sau thì ra đầu thú, bị tạm giam hơn 14 tháng thì được tại ngoại.
Ông Trần Văn Lý tại tòa chiều 31-3. Ảnh: PL
Trong ba nạn nhân, ông Lai và ông Tưởng không có đơn tố giác mà chỉ có bản tường trình, còn bà Lanh có đơn tố giác. Trong quá trình điều tra, ba người bị hại rút lại lời tố giác ông Lý.
Dù vậy, tháng 8-2004, TAND thị xã Đồng Xoài đã phạt ông 18 tháng tù về hai tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản và trốn khi đang bị dẫn giải. Bản án này sau đó bị hủy vì vi phạm tố tụng nghiêm trọng.
Tháng 9-2012, xử sơ thẩm lần hai, TAND thị xã Đồng Xoài tuyên ông Lý không phạm tội lừa đảo vì đây chỉ là giao dịch dân sự, do vậy ông cũng không phạm cả tội trốn khi đang bị dẫn giải.
VKS đã kháng nghị bản án này. Tòa phúc thẩm tuyên hủy án để xét xử lại theo hướng có tội. Và hôm qua, 31-3, TAND thị xã Đồng Xoài (Bình Phước) xử sơ thẩm lần ba đã tuyên ông Lý phạm cả hai tội và phạt 27 tháng tù.
Tự nguyện đưa tiền và trả thù lao
Tại phiên sơ thẩm lần ba hôm qua, ba người được xác định là bị hại đều vắng mặt dù được triệu tập hợp lệ. Ông Lý yêu cầu tòa cho đối chất với họ nhưng tòa cho rằng họ đã có lời khai trong hồ sơ. Tại các phiên tòa trước, ba người này đều không thừa nhận mình là người bị hại mà cho rằng mình “tự nguyện đưa tiền và trả thù lao, sẽ biếu thầy (tức ông Lý) khi xong việc”.
Cáo trạng quy kết ông Lý biết tháng 2-2003 Trường Quân y 2 TP.HCM không đào tạo hệ quân dân y kết hợp nhưng vẫn đưa hồ sơ cũ, nhận tiền nhằm chiếm đoạt. Tuy nhiên, nhà trường xác nhận rằng năm 2003 trường có kế hoạch tuyển sinh đào tạo lớp dược tá hệ quân dân y kết hợp. Từ tháng 1 năm đó, nhà trường đã phát hành mẫu hồ sơ, đến tháng 4 thì khai giảng.
Ông Lý khai: “Ông Tưởng và ông Lai nhờ tôi giúp con đi học. Tôi nhận lời và yêu cầu mỗi người trả chi phí đi lại 500.000 đồng, còn 2 triệu đồng là học phí. Hai ông chấp nhận. Tôi đưa mỗi ông một bộ hồ sơ tham khảo là mẫu hồ sơ cũ mà Trường Trung học Y tế tỉnh Bình Phước liên kết với Trường Trung học Quân y 2 đào tạo hệ dược tá tuyển sinh những năm trước. Tuy nhiên, năm 2003 thì trường này không còn liên kết nữa. Lúc đồng ý nhận giúp và nhận tiền của hai ông này thì tôi chưa biết được thông tin tuyển sinh nào. Tôi dự định liên hệ mua hồ sơ, nộp hồ sơ đăng ký xét tuyển cho con hai ông. Các năm trước tôi đã giúp được nhiều em. Khi nhận tiền, tôi có thỏa thuận là nếu không giúp được thì trả lại tiền, thực tế tôi đã trả tiền khi con ông Lai không muốn đi học nữa. Còn bà Lanh thì tự nguyện đưa 3,5 triệu đồng để được đi làm”.
“Chết” ở chỗ từng... lỡ nhận tội!
Tại phiên tòa hôm qua, ông Lý tranh luận: “Đề nghị tòa xem xét đúng bản chất vụ án. Tôi không lừa ai và cũng không ai bị lừa. Hãy cho tôi biết ai là người bị hại, họ mất gì và hành vi nào là hành vi lừa đảo?”.
Nghe xong, chủ tọa hỏi: “Ông nói vậy thì khi có người lẻn vào nhà lấy xe của ông, ông lấy lại được xe thì người đó không có tội à?”.
Ông Lý đáp: “Đó là hành vi trộm cắp. Còn trường hợp của tôi thì khác. Tôi được nhờ và hẹn xin học, xin làm cho người ta, hai bên thỏa thuận tiền nong và người ta đồng ý”.
Cuối cùng, tòa vẫn kết án ông Lý vì theo tòa, lời khai của ông Lý tại hai phiên tòa phù hợp một số lời khai tại CQĐT nhưng lại mâu thuẫn với lời khai nhận tội khi ra đầu thú và lời nhận tội trong một bản tường trình sau đó. Lời khai nhận tội thể hiện rõ ý thức chủ quan chiếm đoạt tiền, phù hợp với hành vi khách quan là khi được nhờ, ông Lý không biết trường có tuyển sinh nhưng vẫn sử dụng hồ sơ cũ, mạo nhận danh nghĩa phó trưởng phòng đào tạo để tạo sự tin tưởng, hứa hẹn, đốc thúc người bị hại nhanh làm hồ sơ và đưa tiền…
Ông Lý cho biết ông sẽ kháng cáo đến cùng vì thực chất ông không phạm tội, đây chỉ là quan hệ dân sự.
