Theo một bản án phúc thẩm của TAND tỉnh Khánh Hòa hồi tháng 7-2012, các ông bà VTT, VTN, VTNh và năm người con của ông VĐH (đã mất) phải có nghĩa vụ “liên đới hoàn trả” cho ông QĐL 50 lượng vàng 99,99%. Tòa cũng tuyên rõ số lượng vàng phải hoàn trả của từng người cho ông L. (bà T. hơn 18 lượng vàng, bà Nh. gần 13 lượng vàng, năm con của ông H. mỗi người hơn hai lượng vàng…).
Không phải hoàn trả thay người khác
Quá trình thi hành án (THA) từ đó đến nay đã kéo dài bốn năm. Trong đó, năm người con của ông H. đã thanh toán xong phần nghĩa vụ hoàn trả cụ thể của mình cho ông L. theo bản án phúc thẩm nói trên (mỗi người đã hoàn trả hơn hai lượng vàng 99,99%). Còn lại, phần ba bà T., N., Nh. chưa thi hành và phải tiếp tục hoàn trả cho ông L. gần 24 lượng vàng.
Chi cục THA dân sự TP Nha Trang vẫn chưa có quyết định kết thúc THA đối với với năm người con của ông H. vì có vướng mắc về nghĩa vụ “liên đới hoàn trả” theo bản án phúc thẩm. Vì vậy, chi cục đã yêu cầu TAND tỉnh Khánh Hòa giải thích rõ rằng năm người con của ông H. có còn phải liên đới cùng các bà T., N., Nh. hoàn trả gần 24 lượng vàng còn lại cho ông L. hay không.
Mới đây, TAND tỉnh Khánh Hòa đã có văn bản trả lời Chi cục THA dân sự TP Nha Trang, giải thích rõ rằng năm người con của ông H. không phải có nghĩa vụ liên đới thanh toán các khoản tiền, vàng mà người khác có nghĩa vụ thi hành.
Tiền lệ công bằng, cần nhân rộng
Trong thực tiễn THA dân sự, có những trường hợp người phải THA đã thi hành xong nghĩa vụ của mình như năm người con của ông H. nhưng cơ quan THA dân sự vẫn không ra quyết định kết thúc THA đối với họ. Oái oăm hơn, họ còn bị cơ quan THA buộc phải thi hành thay cho nghĩa vụ của người khác với lý do thực hiện theo khoản 3 Điều 5 Thông tư liên tịch số 14/2010 của Bộ Tư pháp - TAND Tối cao - VKSND Tối cao (hướng dẫn một số vấn đề về thủ tục THA dân sự và phối hợp liên ngành trong THA dân sự).
Điều khoản trên quy định về “THA đối với nghĩa vụ liên đới” như sau: Nếu người có nghĩa vụ liên đới không có điều kiện THA thì cơ quan THA yêu cầu những người có điều kiện THA thực hiện thay phần nghĩa vụ của người đó. Người đã thực hiện thay phần nghĩa vụ THA có quyền yêu cầu người có nghĩa vụ liên đới khác thanh toán lại phần nghĩa vụ mà người đó đã thực hiện thay cho họ theo quy định tại Điều 298 BLDS.
Việc buộc phải THA thay cho nghĩa vụ của người khác theo Thông tư liên tịch số 14/2010 đã dẫn đến những khiếu nại gay gắt trong công tác giải quyết THA vì không công bằng. Cho đến nay, các luật mà Thông tư liên tịch số 14/2010 căn cứ vào đều đã được thay thế hoặc sửa đổi, bổ sung (BLTTDS 2004, Luật THA dân sự 2008, Luật Tổ chức TAND 2002, Luật Tổ chức VKSND 2002). Đáng chú ý, Luật THA dân sự sửa đổi, bổ sung năm 2014 và Nghị định 62/2015 của Chính phủ (quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật THA dân sự, đã có hiệu lực) đều không có quy định cụ thể về “THA đối với nghĩa vụ liên đới”. Mặt khác, cũng chưa có văn bản hướng dẫn chính thức nào của cơ quan có thẩm quyền về vấn đề này.
Như vậy, nội dung giải thích của TAND tỉnh Khánh Hòa trong vụ THA của năm người con ông H. nói trên có thể coi là một tiền lệ rất công bằng, cần được các cơ quan THA dân sự và các tòa nhân rộng để vận dụng trong các trường hợp tương tự về sau. Với cách giải thích này của tòa án, đương nhiên cơ quan THA dân sự sẽ không có quyền buộc người đã thi hành xong phần nghĩa vụ của mình tiếp tục thực hiện thay phần nghĩa vụ của người khác. Thay vào đó, cơ quan THA dân sự phải ra quyết định kết thúc THA đối với họ và tiếp tục tổ chức THA phần còn lại với những người chưa thực hiện xong nghĩa vụ.
| Một vụ bị “ép” bồi thường thay người khác Năm 2009, TAND tỉnh Khánh Hòa phạt tù chồng bà TTMH (ngụ huyện Duyên Khánh) và bảy đồng phạm về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Về nghĩa vụ dân sự, tòa tuyên chồng bà H. có trách nhiệm bồi thường 60 triệu đồng, các bị cáo khác mỗi người cũng phải bồi thường một số tiền cụ thể cho người bị hại... Sau khi đã nộp án phí và hoàn thành nghĩa vụ bồi thường 60 triệu đồng cho chồng, bà H. yêu cầu Cục THA dân sự tỉnh Khánh Hòa hủy quyết định kê biên nhà, đất của vợ chồng bà. Tuy nhiên, Cục THA dân sự tỉnh cho rằng mặc dù bà H. đã nộp án phí, nộp tiền bồi thường cho chồng nhưng đây thuộc trường hợp “liên đới bồi thường” theo Thông tư liên tịch số 14/2010. Từ đó, Cục THA dân sự tỉnh vẫn giữ nguyên quyết định kê biên nhà, đất của vợ chồng bà H. để đảm bảo THA. Bà H. khiếu nại nhưng bị Cục THA dân sự tỉnh bác đơn. Bà tiếp tục gửi đơn đến Tổng cục THA dân sự. Sau đó, Tổng cục THA dân sự đã có công văn yêu cầu cục trưởng Cục THA dân sự tỉnh Khánh Hòa thu hồi các quyết định THA, giải quyết khiếu nại của bà H. vì có một số sai sót. Tổng cục THA dân sự cũng đề nghị Cục THA dân sự tỉnh Khánh Hòa có biện pháp tổ chức thi hành theo đúng quy định nhưng đến nay vụ THA này vẫn chưa kết thúc. |
