Lý do tòa Cấp cao huỷ 2 bản án kết tội 6 cựu chiến binh

26/05/2020 14:54

Trong quyết định giám đốc thẩm dài 10 trang, Uỷ ban thẩm phán đã chỉ ra bốn vấn đề vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng, nhưng TAND thị xã Gia Nghĩa và TAND tỉnh Đăk Nông đã căn cứ để xét xử các bị cáo.

Xác định sai tư cách người tham gia tố tụng

Theo tòa Cấp cao, thứ nhất tại thời điểm xảy ra vụ án, phần đất lô 3, 6 thuộc khoảnh 1, tiểu khu 1710 được giao cho công ty lâm nghiệp Gia Nghĩa thuê sử dụng, đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng diện tích đất.

Tại kết luận điều tra năm 2015 và năm 2016 xác định bị hại là giám đốc xí nghiệp Nghĩa Tín (thuộc công ty lâm nghiệp Gia Nghĩa). Cáo trạng năm 2015 và 2016 xác định nguyên đơn dân sự là xí nghiệp lâm nghiệp Nghĩa Tín.

TAND cấp sơ thẩm, phúc thẩm xác định nguyên đơn dân sự là UBND thị xã Gia Nghĩa đều chưa có cơ sở pháp lý.

Sau khi ra tù, sáu cựu chiến binh vẫn kiên trì kêu oan. Ảnh: NHẬT TIẾN

Thứ hai, xét về đối tượng (tài sản) bị xâm hại. Sáu bị cáo thừa nhận có hành vi chặt, phá cây tại lô 3, 6 vào các ngày 24, 25-1-2015 và ngày 19, 20-4-2015. Tuy nhiên, theo các bị cáo thì hiện trạng đã bị chặt phá, đốt cháy trước đó, các bị cáo chỉ chặt, dọn dẹp những cây nhỏ, cây dây leo để trồng cây gây quỹ cho chi hội cựu chiến binh thôn 6.

Các cơ quan tiến hành tố tụng chưa điều tra xác minh diện tích đất thuộc hai lô trên là đất rừng tự nhiên sản xuất, đất nông nghiệp hay đất trống. Nơi xảy ra vụ án được các cơ quan tố tụng xác định là rừng nhưng tại sao xung quanh không phải là rừng.

Ngoài ra không có tài liệu, chứng cứ nào để xác minh nơi xảy ra vụ án là rừng, chủng loại rừng theo quy định tại Nghị định 23/2006/NĐ-CP, quyết định số 186/2006/QĐ-TTG của Thủ tướng Chính phủ và thông tư 34/2009/TT-BNNPTNT.

Chưa rõ diện tích rừng và mức độ thiệt hại

Thứ ba, theo quyết định giám đốc thẩm, tại biên bản khám nghiệm hiện trường, biên bản xác minh xác định diện tích rừng bị xâm hại là 0,98 ha. Sau khi kiểm tra lại hiện trường, CQĐT xác định diện tích rừng bị xâm hại trong bốn ngày là 0,8 ha.

Tại kết luận giám định xác định diện tích rừng bị xâm hại là 0,78 ha. Lẽ ra trong trường hợp này, CQĐT phải yêu cầu đo đạc lại diện tích đất rừng bị xâm hại để xác định một cách chính xác.

Hai kết luận giám định đều do ông Huỳnh Văn Triệu ký với tư cách giám định viên tư pháp là trái với Điều 34 Luật giám định tư pháp 2013… Các cơ quan tiến hành tố tụng căn cứ vào kết luận nêu trên để điều tra, truy tố, xét xử các bị cáo là vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng.

Theo biên bản vi phạm hành chính ngày 27-3-2015 và biên bản xác minh ngày 28-3-2015 của Chi cục kiểm lâm thị xã Gia Nghĩa xác định diện tích rừng tại lô 3, 6 mức độ thiệt hại 100%.

Như vậy, trong hai ngày 24 và 25-1-2015 diện tích rừng đã bị huỷ hoại hoàn toàn. Do đó cần phải xác định vào hai ngày của tháng 4, sáu bị cáo có thực hiện hành vi chặt phá rừng hay không, mới có cơ sở định lượng để truy cứu trách nhiệm hình sự.

Cựu chiến binh Hoàng Văn Sằn (trái) và Cao Minh Điến cho biết thời điểm dọn dẹp cây bụi đã không còn rừng. Hình ảnh hiện trường vụ án sau 5 năm. Ảnh: NHẬT TIẾN

Thứ tư, mức độ thiệt hại về rừng. Các cơ quan tố tụng tỉnh xác định sáu bị cáo thực hiện hành vi huỷ hoại rừng với mức thiệt hại 100% trên cơ sở lời khai của ông Nguyễn Thanh Tùng (cán bộ Hạt kiểm lâm), mà không dựa trên thực tế trước khi xảy ra vụ án hiện trạng rừng có độ che phủ như thế nào…

Từ những căn cứ trên, Uỷ ban thẩm phán cho rằng TAND thị xã Gia Nghĩa và TAND tỉnh Đăk Nông xác định các bị cáo Đỗ Mạnh Hùng, Ngân Xuân Dũng, Vũ Tất Đắc, Hoàng Văn Sằn, Nguyễn Nam Thái và Cao Minh Điến phạm tội huỷ hoại rừng là chưa đủ căn cứ.

Đại diện VKSND Cấp cao tại TP.HCM cũng đề nghị chấp nhận kháng nghị của Chánh án TAND Cấp cao.

Do đó HĐXX đã chấp nhận kháng nghị huỷ cả hai bản án sơ thẩm và phúc thẩm, giao hồ sơ cho VKSND Cấp cao để điều tra lại theo đúng quy định của pháp luật.

Điều tra có sai sót nhưng không ảnh hưởng đến nội dung

Như PLO từng phản ánh, cho rằng rừng sản xuất đã bị người dân lấn chiếm, Chi hội Cựu chiến binh thôn 6 xã Trường Xuân, huyện Đắk Song (Đăk Nông) phát dọn để trồng cây keo gây quỹ. Trong tháng 1 và tháng 4-2015, chi hội chặt cây bụi, dây leo, cây nhỏ với tổng diện tích 0,78 ha.

Ban đầu vụ án có bảy cựu chiến binh bị cáo buộc gây thiệt hại hơn 42 triệu đồng (sau đó một người đã mất do bị bệnh). Suốt quá trình tố tụng, sáu cựu chiến binh đều kêu oan vì cho rằng trước khi họ phát dọn cây bụi đã không còn rừng.

Hai lần xử sơ thẩm, TAND thị xã Gia Nghĩa tuyên phạt sáu cựu chiến binh 6-7 tháng tù. Tháng 12-2017, TAND tỉnh Đắk Nông xử phúc thẩm (lần hai), bác kháng cáo kêu oan, y án sơ thẩm đối với sáu bị cáo. Theo tòa phúc thẩm, dù giai đoạn điều tra có thiếu sót nhưng không ảnh hưởng tới nội dung vụ án.

Chấp hành xong án phạt tù, sáu cựu chiến binh tiếp tục kêu oan.