Trang tin Focus Taiwan ngày 31-8 đưa tin Mỹ đã công bố hai bức điện mật thể hiện cam kết của Mỹ trong đảm bảo an ninh đối với Đài Loan, trước lo ngại Trung Quốc sẽ sử dụng vũ lực trong việc giải quyết vấn đề Đài Loan.
Theo đó, hôm 31-8, trang web của Viện Hoa Kỳ tại Đài Loan (AIT) đã đăng hai bức điện mật từ thời cựu tổng thống Mỹ Ronald Reagan năm 1982 thể hiện sự ủng hộ của Mỹ đối với Đài Loan. Hai bức điện, trước đó đã được giải mật vào ngày 16-7, tập trung vào các nội dung liên quan việc Mỹ bán vũ khí cho Đài Loan và “Sáu bảo đảm” của Mỹ dành cho Đài Loan.
Động thái trên chứng tỏ "cam kết mạnh mẽ" của Mỹ đối với an ninh của Đài Loan "trong bối cảnh Trung Quốc tiếp tục có những hành động phá hủy hòa bình và ổn định ở eo biển Đài Loan và trong khu vực", cũng như để đáp lại câu hỏi liệu Mỹ có giúp đỡ Đài Loan nếu nước này bị Trung Quốc tấn công hay không, theo Focus Taiwan.
Đồng thời, việc Mỹ công bố chi tiết cách đối phó với cả hai bờ eo biển Đài Loan vào thời điểm năm 1982 là lời nhắc nhở đến Trung Quốc về lời hứa giải quyết vấn đề eo biển Đài Loan một cách hòa bình.
Hai bức điện thể hiện cam kết của Mỹ đối với Đài Loan từ năm 1982. Ảnh: VIỆN MỸ TẠI ĐÀI LOAN
Cụ thể, bức điện đầu tiên có tên "Bán vũ khí cho Đài Loan", do cựu Ngoại trưởng Mỹ Lawrence S. Eagleburger gửi cho Giám đốc AIT James Lilley vào tháng 7-1982, liên quan đến việc Mỹ bán vũ khí cho Đài Loan cho đến nay.
Bức điện thể hiện lập trường của Mỹ tại thời điểm đó rằng “Mỹ sẵn sàng cắt giảm việc bán vũ khí cho Đài Loan, điều này phụ thuộc vào cam kết của Trung Quốc về một giải pháp hòa bình tại eo biển Đài Loan. Nếu Trung Quốc trở nên hiếu chiến, Mỹ sẽ tăng cường bán vũ khí cho Đài Loan”.
Bức điện kết thúc với câu "đảm bảo cuối cùng: việc bán vũ khí của Mỹ cho Đài Loan sẽ tiếp tục".
Theo AIT, bức điện thứ hai có tên "Sáu bảo đảm", do cựu Ngoại trưởng Mỹ George Shultz gửi cho ông James Lilley vào tháng 8-1982, trong đó đưa ra sáu cam kết bảo đảm an ninh cho Đài Loan. Văn bản này chính là "nền tảng cho quan hệ Mỹ - Đài Loan".
Cụ thể, “Sáu bảo đảm” bao gồm các cam kết của Mỹ: (i) Không có thời gian biểu kết thúc bán vũ khí cho lực lượng phòng vệ Đài Loan; (ii) Mỹ không thương lượng với Trung Quốc trước khi bán vũ khí cho Đài Loan; (iii) Mỹ không giữ vai trò bên điều giải đàm phán hai bờ eo biển; (iv) Mỹ không sửa đổi Đạo luật Quan hệ Đài Loan; (v) Mỹ không thay đổi lập trường liên quan đến chủ quyền của Đài Loan; (vi) Mỹ không gây áp lực để Đài Loan tham gia đàm phán với Trung Quốc.
Theo tờ Financial Times, trợ lý Ngoại trưởng Mỹ David Stilwell hôm 31-8 cho biết: “Mỹ không tin Trung Quốc sẽ thực hiện đúng cam kết giải quyết hòa bình những khác biệt của mình với Đài Loan. Mỹ sẽ tiếp tục ủng hộ Đài Loan trước những hành động gây áp lực, đe dọa và loại bỏ Đài Loan của Trung Quốc”.
Ông Bonnie Glaser, chuyên gia tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, cho biết việc giải mật bức điện “Sáu bảo đảm” sẽ “làm nổi bật tầm quan trọng của mối quan hệ Mỹ - Đài Loan và cho thấy vai trò của Mỹ như một đối tác đáng tin cậy trong việc bảo vệ an ninh cho Đài Loan”.
