Thảo luận tại hội trường về dự án Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước (sửa đổi) vào sáng nay (31-5), ĐB Nguyễn Thị Thủy, Ủy viên Thường trực Ủy ban Tư pháp đề nghị cân nhắc quy định về việc phục hồi danh dự cho người bị oan (mục 3 Chương V dự luật).
Quy định nêu rằng “chỉ khi người bị oan có đơn yêu cầu, Nhà nước mới xin lỗi công khai và phục hồi danh dự cho họ. Nếu như người bị oan không có đơn yêu cầu thì việc xin lỗi công khai và phục hồi danh dự sẽ không diễn ra”.
Theo bà Thủy, báo cáo giải trình tiếp thu trích dẫn Điều 34 của Luật Dân sự quy định cá nhân bị thông tin bị ảnh hưởng xấu đến danh dự thì có quyền yêu cầu người đưa ra thông tin đó xin lỗi cải chính công khai. Báo cáo này cho rằng căn cứ trên Luật Dân sự thì xin lỗi và cải chính công khai là quan hệ dân sự, thuộc về quyền nhân thân. Do đó, chỉ khi người bị oan có yêu cầu, Nhà nước mới tổ chức xin lỗi công khai.
ĐBQH Nguyễn Thị Thủy, Ủy viên Thường trực Ủy ban Tư pháp
“Chúng tôi cho rằng việc trích dẫn Điều 34 của Bộ luật Dân sự vào đây là chưa phù hợp. Bởi vì ở đây không phải là cá nhân bị thông tin làm ảnh hưởng xấu đến danh dự mà cá nhân đã bị cơ quan tố tụng làm oan trong quá trình giải quyết vụ án. Do đó, phục hồi danh dự cho người bị oan phải là trách nhiệm công vụ chứ không phải quan hệ dân sự” - bà Thủy lập luận.
Theo bà Thủy, việc bắt người, còng tay trước sự chứng kiến của xóm giềng, đồng nghiệp rồi sau này bị oan mà phải có đơn yêu cầu xin lỗi thì phải cân nhắc. “Tôi đề nghị trong mọi trường hợp khi có văn bản xác định bị oan thì cơ quan nhà nước phải chủ động tổ chức xin lỗi công khai và bồi thường cho họ, trừ trường hợp người bị oan có văn bản không cần phải xin lỗi” - bà Thủy nói.
ĐBQH Lưu Bình Nhưỡng, Ủy viên Thường trực Ủy ban Các vấn đề xã hội
Cùng nội dung này, ĐB Lưu Bình Nhưỡng, Ủy viên Thường trực Ủy ban Các vấn đề xã hội, bày tỏ sự không đồng tình với quan điểm người bị oan sai cần phải có đơn thì mới được Nhà nước xin lỗi. “Chúng ta đang xây dựng một nhà nước văn minh. Một nhà nước văn minh phải là một nhà nước lịch sự, bất kỳ ai phạm lỗi với một cá nhân nào đó thì cần phải xin lỗi trước” - ông nói.
Theo ông, không phải tất cả người dân đều hiểu được quyền của mình, đặc biệt là người có trình độ văn hóa thấp, ở vùng sâu, vùng xa. Vì vậy trách nhiệm phổ biến pháp luật là của Nhà nước. “Chúng ta đang xây dựng nhà nước phục vụ, không để người dân xin mình mới phục vụ. Nhà nước phải thực hiện nghĩa vụ này một cách chủ động, thay vì bắt buộc người dân phải đi đòi hỏi” - ĐB Nhưỡng nhấn mạnh.
