Chiến sự Nga-Ukraine đã bước sang năm thứ 3 và hiện vẫn không rõ đến bao giờ mới kết thúc. Bên phải gánh chịu hậu quả tàn khốc của xung đột chính là người dân Ukraine.
Cuộc chiến dai dẳng giữa hai nước láng giềng thời gian qua đã khiến cuộc sống người dân Ukraine bị đảo lộn, nhiều hộ gia đình phải bỏ xứ tha hương.
Theo số liệu từ Uỷ ban Cứu trợ Quốc tế (IRC), gần 10 triệu người Ukraine phải di dời và khoảng 1/3 dân số nước này cần được hỗ trợ nhân đạo. Nhiều gia đình thậm chí phải di dời nhiều lần vì chiến sự cứ liên miên và mục tiêu tấn công thì lại rất khó lường.
Cuộc sống bình thường vẫn ngoài tầm với
Đối với đa số người dân Ukraine chọn ở lại đất nước, cuộc sống bình thường vẫn nằm ngoài tầm với. Tính mạng bị đe dọa. Việc làm bị mất. Trường học, bệnh viện và nhà cửa bị tàn phá do các cuộc tấn công tên lửa. Khả năng tiếp cận các dịch vụ thiết yếu bị giảm sút, và nhiều người dân Ukraine đã phải chịu đựng những tháng mùa đông khắc nghiệt mà không đủ nguồn lực hỗ trợ, theo trang rescue.org.
Sống giữa thời khói lửa, những ngày tháng của bà Olga (57 tuổi) tràn ngập nỗi sợ hãi và bất an. “Tôi đi ngủ trong nỗi sợ hãi, rồi thức dậy và cầu nguyện. Tôi đứng và chờ xem điều gì xảy ra tiếp theo, liệu rằng [nơi của mình] có bị không kích hay không” - bà Olga chia sẻ.
Một bạn trẻ tên Polina chia sẻ rằng giờ đây bạn có thể phân biệt được sự khác biệt giữa âm thanh của máy bay không người lái và tên lửa. “Tôi nghĩ tất cả người Ukraine đều đã trở thành chuyên gia về xung đột. Bạn càng biết nhiều, bạn sẽ càng cảm thấy an toàn hơn” - Polina nói, theo đài NHK.
Ngoài thương vong, chiến sự còn tác động đến hầu hết mọi khía cạnh của đời sống người dân Ukraine, theo hãng tin Reuters.
Vấn đề việc làm cho người dân Ukraine là một bài toán nan giải.
Cô Alona Onyshchuk (cư dân sống ở làng Lozuvatka, tỉnh Dnipropetrovsk) đã bỏ việc ở một cửa hàng tạp hóa khi mang thai bé Anhelina và việc tìm kiếm công việc mới càng trở nên khó khăn hơn do trường mẫu giáo địa phương đã đóng cửa.
Trước cuộc chiến ở Ukraine, bà Olga luôn hoạt động tích cực ở cộng đồng địa phương. Vào các ngày trong tuần, bà Olga làm công việc tạo mô hình cánh quạt tại một nhà máy tuabin ở tỉnh Mykolaiv.
Chiến sự đã đảo lộn cuộc sống của bà Olga. Bà bị mất việc, chưa kể "sự căng thẳng, bồn chồn và cái lạnh” vì chiến sự khiến căn bệnh ung thư oái oăm của bà càng ngày càng tệ hơn.
Theo một cuộc khảo sát của Uỷ ban Cứu trợ Quốc tế (IRC) với người dân Ukraine, 70% số người được hỏi cho biết họ bị mất việc hoặc cần thay đổi con đường sự nghiệp do xung đột, trong đó có 45% phải chấp nhận một công việc khác với mức lương thấp hơn.
Với tỉ lệ thất nghiệp là 17% và tỉ lệ nghèo đói gia tăng đáng kể, ngày càng nhiều người dân Ukraine phải vật lộn, tìm đủ cách mới có thể xoay sở nổi vấn đề cơm ăn, áo mặc và thuốc men.
Chuyện học hành của con em dân Ukraine bị ảnh hưởng nặng. Theo báo cáo của IRC, trong quá trình xung đột, lượng lớn trường học đã bị phá huỷ, làm gián đoạn việc học tập của hàng triệu trẻ em. Cơ quan này ghi nhận hơn 4.000 cuộc tấn công vào các cơ sở giáo dục và hơn 1.300 cuộc tấn công vào các cơ sở chăm sóc sức khỏe ở Ukraine kể từ tháng 2-2022.
Tình trạng này khiến người dân Ukraine lo âu, vì đối với họ việc đến trường “không chỉ để học kiến thức, mà còn tác động lớn đến đến khả năng xã hội của con em".
Sống trong sợ hãi nhưng vẫn hỗ trợ tiền phương
Bất chấp tình cảnh khó khăn do chiến sự kéo dài, bà Olga vẫn tiếp tục công việc tình nguyện viên, phân phát bánh mì cho người dân trong khu vực bà sống. “Tôi muốn giúp đỡ những người còn khó khăn hơn và những người ở tuyến đầu. Tôi muốn giúp đỡ người già, trẻ em và người thất nghiệp. Tôi nghĩ chúng ta càng giúp đỡ lẫn nhau thì mọi chuyện (chiến sự) sẽ càng kết thúc nhanh hơn” - bà Olga chia sẻ.
Bạn trẻ Polina chia sẻ rằng lý do duy nhất giúp bạn có thể tiếp tục cố gắng làm việc lúc này là vì việc bà làm có thể hỗ trợ những người ở tuyến đầu. “Đó là lý do tại sao tôi phải cố gắng hết sức. Tôi phải làm việc, đóng thuế cho đất nước và quyên góp cho quân đội. Việc quyên góp đã trở thành thói quen hàng ngày” - Polina nói.
Bà Iryna Pototska là một hiệu trưởng ở Ukraine. Bà Pototska cho biết bà đã cùng với nhiều phụ nữ địa phương đóng hộp đựng thức ăn, đồ uống cũng như lưới ngụy trang để gửi đến quân Ukraine ở tiền tuyến.
Cô Yuliia Samotuha, một giáo viên 34 tuổi ở Ukraine, đóng vai trò điều phối nỗ lực tình nguyện của địa phương cô sinh sống, tiếp nhận yêu cầu từ các đơn vị quân đội, phân chia công việc giữa các hộ gia đình và sau đó giao nhu yếu phẩm tới tiền phương. “Khi bận rộn, đôi khi bạn không còn nghĩ đến chiến tranh nữa” - cô Samotuha cho biết.
Theo Reuters, những mạng lưới tình nguyện như vậy đã mọc lên khắp đất nước, và đóng vai trò là một nguồn cung cấp nhu yếu phẩm quan trọng cho binh lính Ukraine.
Hạ tầng kinh tế Ukraine thiệt hại hặng vì chiến sự
Chiến sự Nga-Ukraine đã gây thiệt hại đáng kể cho các lĩnh vực nhà ở, giao thông, năng lượng, thương mại và công nghiệp của Ukraine.
Theo ước tính của Ngân hàng Thế giới (WB), Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) đã sụt giảm 10% trong năm 2014, thời điểm Nga sáp nhập bán đảo Crimea. Tiếp đó, GDP Ukraine năm 2022 đã giảm gần 1/3 khi Nga phát động chiến dịch quân sự đặc biệt vào nước này.
Các lĩnh vực quan trọng như nông nghiệp tiếp tục quay cuồng do ảnh hưởng của cuộc xung đột đang diễn ra. Một khu vực có diện tích khoảng 170.312 km2 hiện đang đầy rẫy bom mìn và vụ nổ đập Nova Kakhkova hồi 2023 đã khiến 600.000 ha đất canh tác ở Ukraine không có nước tưới.
Chi phí tái thiết và phục hồi dự kiến sẽ hơn 400 tỉ USD, theo Uỷ ban Cứu trợ Quốc tế.
