Ngày 7-5, Công an tỉnh Bình Dương đã bắt được hai nghi phạm liên quan đến vụ trộm xe máy rồi đâm chết bác sĩ nha khoa T. (33 tuổi) vào tối 4-5, xảy ra tại TP Thuận An. Theo đó, công an đã bắt giữ Nguyễn Hữu Thủy (trực tiếp đâm chết bác sĩ T.) và đồng phạm là Nguyễn Văn Đông, trú tại Bình Dương.
Liên quan đến vụ này có một tình tiết đáng chú ý là một ngày sau khi vụ án xảy ra, Phòng Cảnh sát hình sự (PC02) Công an tỉnh có Thông báo số 06 treo thưởng số tiền 100 triệu đồng cho người dân nào cung cấp thông tin chính xác, giúp cơ quan công an phá án nhanh. Theo thông báo, người cung cấp thông tin sẽ được đảm bảo an toàn và những thông tin cung cấp sẽ được tuyệt đối giữ bí mật.
Tiền thưởng lấy từ quỹ phòng chống tội phạm
Đây không phải là lần đầu cơ quan công an treo thưởng nóng để người dân giúp lực lượng này phá án nhanh, tuy nhiên không phải ai cũng hiểu rõ về các quy định liên quan đến việc này.
Hai nghi phạm Nguyễn Hữu Thủy (trái) và Nguyễn Văn Đông giết bác sĩ nha khoa vừa bị Công an tỉnh Bình Dương bắt. Ảnh: CACC
Theo TS Lê Nguyên Thanh, Trưởng bộ môn Tội phạm học, Trường ĐH Luật TP.HCM, việc cơ quan công an kêu gọi người dân cung cấp thông tin có giá trị để phát hiện tội phạm là cần thiết, góp phần giải quyết vụ án được nhanh chóng. Việc treo thưởng là một trong những biện pháp khuyến khích người dân cung cấp thông tin tội phạm.
Ngày 22-1-2019, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 04/2019 về việc thành lập, quản lý và sử dụng quỹ phòng chống tội phạm (PCTP) (thay thế Quyết định 47/2012 trước đây). Tuy nhiên, theo quyết định này, việc treo thưởng, thưởng nóng chủ yếu là cho những người trong ngành công an (và các cơ quan tương tự), đối với người dân thì chưa quy định rõ. Do vậy, việc treo thưởng cho người dân cần được quy định cụ thể và chi tiết hơn.
Luật sư (LS) Lê Văn Thanh (Đoàn LS TP.HCM) cho rằng nội dung Thông báo số 06 của Công an tỉnh Bình Dương không thể hiện rõ số tiền treo thưởng cho người dân sẽ được trích từ nguồn cụ thể nào. Tuy nhiên, thông thường tiền thưởng sẽ được lấy từ quỹ PCTP do UBND tỉnh lập ra dựa trên Quyết định số 04/2019 nói trên.
Cụ thể, theo Điều 3 Quyết định 04/2019, quỹ PCTP là quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách, được thành lập ở trung ương (gọi là quỹ PCTP trung ương) và ở các tỉnh, TP trực thuộc trung ương (gọi chung là phòng PCTP cấp tỉnh) để hỗ trợ cho công tác PCTP.
| Treo thưởng để chống dịch COVID-19 hiệu quả Chủ tịch UBND huyện Văn Yên (Yên Bái) Hà Đức Anh mới đây đã ký quyết định treo thưởng 10 triệu đồng cho người dân nào tố giác người khác nhập cảnh trái phép. Mục đích là để thúc đẩy phong trào toàn dân chung tay chống dịch COVID-19, trong bối cảnh đại dịch đang diễn biến hết sức phức tạp và nguy hiểm. Theo quyết định trên, ai là người đầu tiên phát hiện, báo cáo sớm nhất cho công an huyện về người nước ngoài nhập cảnh trái phép vào địa bàn hoặc người Việt Nam nhập cảnh trái phép vào địa bàn mà không khai báo y tế sẽ được chủ tịch huyện thưởng 10 triệu đồng với mỗi trường hợp. Công an tỉnh An Giang thưởng nóng vụ giết người Sáng 5-5, Đại tá Nguyễn Nhật Trường, Phó Giám đốc Công an tỉnh An Giang, đã trao thưởng nóng cho tập thể và cá nhân có thành tích xuất sắc trong điều tra, khám phá nhanh vụ án giết người xảy ra đêm 30-4 trên địa bàn tỉnh. Theo đó, Ban giám đốc Công an tỉnh trao thưởng 20 triệu đồng và tặng giấy khen đột xuất cho Đội điều tra tổng hợp và năm cá nhân thuộc Công an huyện Châu Thành. Thưởng nóng vụ nổ súng bắn người ở Nghệ An Liên quan đến vụ đại gia nổ súng bắn chết hai người trước biệt thự xảy ra tại Nghệ An vào chiều 29-4, lực lượng phá án cũng được thưởng nóng. Cụ thể, chiều 1-5, UBND tỉnh này đã quyết định thưởng nóng 70 triệu đồng, Công an tỉnh Nghệ An trao thưởng 40 triệu đồng cho các tập thể đã có thành tích đặc biệt xuất sắc trong đấu tranh, giải quyết vụ án. |
Cung cấp thông tin gì thì được thưởng?
Theo TS Lê Nguyên Thanh, thông thường cơ quan treo thưởng sẽ thưởng cho người cung cấp thông tin có giá trị, tức là thông tin đó có tính chất quyết định đến việc phá án (nếu không có thông tin này thì hoạt động khởi tố, điều tra có thể rơi vào bế tắc).
Còn việc bắt nghi phạm, bất kỳ người nào cũng được quyền bắt nhưng chỉ trong trường hợp bắt người phạm tội quả tang (Điều 111 BLTTHS) và bắt người đang bị truy nã (Điều 112 BLTTHS). Các trường hợp bắt người còn lại phải do người có thẩm quyền thực hiện.
TS Lê Nguyên Thanh nói: “Treo thưởng chỉ có thể được thực hiện trong trường hợp bắt người đang bị truy nã. Còn bắt người phạm tội quả tang thì không phù hợp với việc treo thưởng. Bắt người phạm tội có nguy hiểm, cần nghiệp vụ hay không (ví dụ bắt người bị truy nã) còn phụ thuộc vào đặc điểm của người bị bắt.
Tuy nhiên, để an toàn cho người dân chỉ nên treo thưởng trong trường hợp cung cấp thông tin có giá trị, còn thực hiện việc bắt thì hãy để cho cơ quan và người có thẩm quyền tiến hành cho an toàn và hiệu quả”.
Thông báo số 06 của Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh
Bình Dương. Ảnh: MINH CHUNG
Cũng theo TS Lê Nguyên Thanh, treo thưởng cho người cung cấp thông tin tội phạm, người phạm tội có ý nghĩa quan trọng trong hoạt động khởi tố, điều tra tội phạm; đẩy mạnh phong trào toàn dân phát hiện, đấu tranh, tố giác tội phạm nên rất cần thiết. Tuy nhiên, vấn đề này cần được quy định một cách hợp lý, chặt chẽ để tránh bị lợi dụng hoặc lạm dụng.
LS Lê Văn Thanh thì cho rằng về nguyên tắc, việc treo thưởng áp dụng cho cá nhân/tổ chức có thành tích xuất sắc trong việc PCTP, không phân biệt có trực tiếp bắt người hay không.
Về mức thưởng, đối với quỹ PCTP trung ương, bộ trưởng Bộ Công an tùy từng trường hợp mà đánh giá và quyết định mức thưởng nhưng tối đa không quá 5 triệu đồng/cá nhân/trường hợp, không quá 20 triệu đồng tập thể/trường hợp (khoản 1 Điều 5 Quyết định 04/2019). Đối với quỹ PCTP của các tỉnh, TP thì tùy địa phương cân đối các nguồn thu tài chính nhà nước ngoài ngân sách.
| Tiền treo thưởng không lấy từ ngân sách Trao đổi với Pháp Luật TP.HCM, một cán bộ Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh Bình Dương cho biết trong vụ án trên, tiền treo thưởng nóng 100 triệu đồng cho người dân cung cấp thông tin chính xác để truy bắt nghi phạm không lấy từ tiền ngân sách. “Tiền này có thể do mạnh thường quân tài trợ, thậm chí là anh em trong cơ quan tự bỏ tiền ra để treo thưởng với mong muốn nhanh chóng bắt được thủ phạm, tránh các hậu quả khôn lường có thể xảy ra tiếp theo, bởi đây là loại tội phạm vô cùng nguy hiểm” - vị này nói. Vị này cho biết thêm, việc treo thưởng, thưởng nóng cho cán bộ, chiến sĩ trong ngành công an thì Luật Ngân sách nhà nước, các quỹ PCTP ở trung ương và địa phương đã quy định. UBND tỉnh, Bộ Công an, công an tỉnh căn cứ theo luật để thưởng các cá nhân, tập thể có thành tích đặc biệt xuất sắc trong quá trình phá án, đấu tranh chuyên án. Theo quy định thì số tiền thưởng không nhiều nhưng đây là nguồn động viên tinh thần to lớn để các cán bộ, chiến sĩ nhanh chóng bắt được nghi phạm. “Tiền treo thưởng cho người dân được lấy từ nguồn hợp lý, không đụng gì tới ngân sách. Tất cả vì mục tiêu nhanh chóng bắt được tội phạm nguy hiểm, tránh các hậu quả tiếp theo, bảo vệ sự bình yên cho người dân. Trong vụ này nếu người dân cung cấp thông tin có giá trị phá án thì chắc chắn chúng tôi sẽ chi thưởng số tiền như đã thông báo” - vị cán bộ nói. |
