Nguyên nhân không ngờ khiến trẻ nói ngọng

Tại Trung tâm thính học, BV Nhi trung ương (Hà Nội) vào một ngày đầu tháng 12, khá nhiều gia đình có con độ tuổi đi học đang xếp hàng chờ khám.

Sốc khi biết nguyên nhân gây ngọng

Chị Hương (Đống Đa, Hà Nội) đưa hai con là bé gái học lớp 3 và bé trai học mẫu giáo năm tuổi đến đây. Chị kể bé gái lớp 3 điểm môn tiếng Việt lúc nào cũng kém do đọc và viết sai chính tả. Trên lớp cháu không thích giơ tay phát biểu, hay chơi một mình.

Mấy tuần nay ngày nào cô giáo cũng nhắn tin khuyên gia đình đưa bé đi khám nhưng gia đình cho rằng xưa nay trẻ bị ngọng lớn sẽ tự hết. “Suy nghĩ mãi, tôi quyết định đưa cháu lớn đi khám, tiện mang luôn cháu nhỏ đi cùng. Sau khi làm các test đo thính lực, kiểm tra khả năng phát âm, ngôn ngữ, tôi bàng hoàng khi biết vốn từ vựng của cháu ít hơn so với độ tuổi, khả năng hiểu lời thoại chỉ 80%. Tôi không ngờ nguyên nhân khiến cháu nói ngọng là do nghe kém” - chị Hương nói.

Cũng như chị Hương là đôi vợ chồng đến từ Thái Nguyên. Người vợ tên Giang chia sẻ gia đình thấy con ít nói, lúc nói thì không ai hiểu vì các âm cứ ríu vào nhau. Sau khi thử nhiều cách không thành, vợ chồng chị đưa con xuống Hà Nội khám.

“Lúc khám xong chúng tôi bị sốc khi bác sĩ cho biết cháu nói ngọng là do nghe kém mức độ trung bình ở cả hai tai. Giờ cháu phải đeo máy trợ thính, sau đó đi luyện nói và sửa ngọng” - chị Giang cho hay.

“10 trẻ nói ngọng thì có một trẻ nghe kém”

BS Lại Thu Hà, Giám đốc Trung tâm Thính học và trị liệu ngôn ngữ, cho biết nhiều phụ huynh đã đến đây khám đều không ngờ con mình nói ngọng là do nghe kém.

“Tại trung tâm, chúng tôi thống kê được cứ 10 bệnh nhi đến khám về vấn đề nói ngọng thì có một bệnh nhi bị nghe kém. Mức độ nghe kém của trẻ nói ngọng thường ở mức nhẹ đến trung bình nặng, khi này trẻ vẫn phản ứng khá tốt với âm thanh như gọi thì quay lại hoặc vẫn có khả năng nói dù ngọng. Cha mẹ thường không nghĩ con bị nghe kém vì theo quan niệm thông thường, nghe kém là không nghe thấy gì” - BS Hà chia sẻ.

Theo BS Hà, từ chỗ nói ngọng trẻ có thể có cảm thấy tự ti và ngại giao tiếp, thậm chí có những trẻ trầm cảm. Ngoài ra, việc nói ngọng còn ảnh hưởng đến đọc, viết sai, gặp khó khi học tiếng Việt lẫn ngoại ngữ.

“Trong y khoa, nói ngọng được gọi là rối loạn phát âm (speech disorder), do nhiều nguyên nhân. Có thể do cấu trúc môi-vòm bất thường hoặc bại não, có thể do quá trình thụ đắc ngôn ngữ chậm dẫn đến hệ thống phát âm của trẻ chưa hoàn thiện. Những nguyên nhân trên rất dễ nhận biết. Nhưng một căn nguyên mà cha mẹ, thậm chí nhà chuyên môn hay bỏ sót là do sức nghe kém” - BS Hà giải thích.

“Thông thường cha mẹ chỉ thấy con nói ngọng và nghĩ rằng chắc lớn sẽ hết. Do đó rất nhiều gia đình đưa con đi khám khi con đã học tiểu học, thậm chí học cấp 2. Đối với những trường hợp như vậy, giải pháp cho trẻ là đeo máy trợ thính và có kế hoạch trị liệu ngôn ngữ phù hợp” - BS Hà nói thêm.

Khi thấy con phát âm sai nhiều, không rõ ràng, mạch lạc, cha mẹ nên đưa trẻ đi đo sức nghe, sau đó mới khám các chuyên khoa khác liên quan như răng hàm mặt, tâm bệnh, phục hồi chức năng. Chú ý đừng quên đánh giá khả năng phát âm để biết được căn nguyên cũng như mức độ nặng nhẹ của trẻ. BS LẠI THU HÀ, Giám đốc Trung tâm Thính học và  trị liệu ngôn ngữ BV Nhi trung ương