Tuyến đường vận tải 1C hình thành năm 1967 trong bối cảnh cuộc chiến chống Mỹ cam go, nhằm đáp ứng nhu cầu vận chuyển vũ khí, chi viện cho chiến trường miền Tây Nam Bộ sau khi tuyến đường Hồ Chí Minh trên biển bị địch đánh phá ác liệt.
Đường 1C nối tiếp đường Hồ Chí Minh trên bộ từ Tây Ninh, qua đất bạn Campuchia rồi từ Campuchia qua biên giới Việt Nam tại Vĩnh Điều (nay là huyện Giang Thành), băng qua rừng tràm Hà Tiên, vượt Kênh Tám Ngàn, Mốp Giăng, qua Lộ Cái Sắn…về đến Cái Bứa, Ba Đình (huyện U Minh Thượng).
Trong hơn 800 thanh niên xung phong làm nên huyền thoại tuyến lửa 1C, có 600 người là những cô gái có tuổi đời từ 15 đến 20. Những người con gái lưng tải hàng, vai mang súng, băng đạn và thủ pháo, lựu đạn thắt quanh người ngày đêm vận chuyển vũ khí cho chiến trường Tây Nam Bộ.
Dưới bom đạn kẻ thù, những "bông hoa thép" vẫn hiên ngang, bất khuất. Họ không ngại gian khổ, hiểm nguy, sẵn sàng đối mặt với bão đạn, mưa bom để hoàn thành nhiệm vụ.
Ngoài nhiệm vụ vận chuyển vũ khí, lực lượng thanh niên xung phong (TNXP) tuyến đường 1C còn chiến đấu quyết liệt với địch để mở đường cho bộ đội, băng rạch, lội sông để vận chuyển thư từ, hàng hóa, thương binh, chiến sĩ hy sinh về tuyến hậu cần.
Là một trong các cựu thanh niên xung phong trên tuyến đường này, bà Lâm Thị Minh Tâm, (Nữ TNXP Cần Thơ) hồi tưởng về công tác vận tải trên tuyến đường huyền thoại: "Công tác vận chuyển trên huyết mạch 1C của chúng tôi trải qua mùa khô, mùa nước nổi và mùa lở nước lở khô. Vì vậy, khi tham gia vận tải trên tuyến đường 1C, lực lượng TNXP phải học chống xuồng bằng sào và phải thường xuyên ẩn mình trong rừng, gò mối, đắm mình dưới nước, bị đỉa bám, gai cứa xé da thịt.
Những nữ thanh niên nhỏ nhắn, mảnh mai, nhưng luôn mạnh mẽ can trường. Trên vai mỗi người thường mang thùng đạn hơn 20 ký, 1 khẩu AK"
Còn đối với bà Nguyễn Xuân Phấn (Nữ TNXP Cần Thơ) trong suốt thời gian tham gia trên tuyến lửa 1C, bà không thể nào quên được giai đoạn chiến đấu ác liệt, thiếu ăn, thiếu mặc nhưng các cô gái đang tuổi xuân xanh vẫn kiên cường cõng hàng hóa trên vai trên tuyến.
Buổi tọa đàm “Những bông hoa trên tuyến lửa 1C” như một cuộc gặp thân tình của những nhân chứng của lịch sử. Họ cùng ôn lại những kỷ niệm, chiến công lẫy lừng cũng như hy sinh anh dũng của lực lượng TNXP miền Tây Nam Bộ.
Ông Trần Văn Mãnh (Bí danh Hai Văn, Cựu Cán bộ Đoàn Thanh niên Việt Nam phía Nam) chia sẻ: "Hôm nay tôi rất xúc động khi được nghe những câu chuyện vui buồn, phản ánh thực tế cuộc sống chiến đấu của lực lượng TNXP trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ".
Tại đây, ông cũng bồi hồi kể về những tấm gương nữ TNXP đã hy sinh hạnh phúc cá nhân để một lòng phục vụ kháng chiến. Ở nơi được mệnh danh là “Trường Sơn giữa đồng bằng”, những cô gái TNXP đã vận chuyển hơn 13 ngàn tấn vũ khí cho chiến trường Tây Nam Bộ, đưa cán bộ, phương tiện về chiến trường.
Để bảo vệ và vận chuyển hàng hóa trên tuyến đường 1C, hàng vạn cán bộ, chiến sĩ, thanh niên xung phong và dân quân du kích đã ngày đêm chiến đấu, hy sinh. Họ đã dũng cảm vượt qua bom đạn, hiểm nguy, gian khổ để hoàn thành nhiệm vụ.
Có hơn 400 TNXP đã mãi mãi nằm lại chiến trường. Có những đơn vị trong một trận chiến đấu, một chuyến đi, hoặc một thời gian hoạt động đã không còn ai sống sót.
Ra đời trong khói lửa chiến tranh, tuyến lửa 1C trở thành "cánh tay nối dài", thầm lặng góp phần làm nên chiến thắng vang dội của dân tộc.
