Nước Mỹ sau cái chết của Bin Laden

Trước cả khi Tổng thống Barack Obama chính thức tuyên bố đặc nhiệm Mỹ giết được Osama Bin Laden (đêm 1-5), truyền thông Mỹ đã vào cuộc một cách hào hứng. Rất đông dân chúng ở Washington DC, New York tụ họp trước Nhà Trắng và tại Ground Zero (nơi tòa tháp đôi bị tấn công trong vụ 11-9), reo hò phấn khởi. Nhưng ngay từ lúc đó, đã có những ý kiến của giới phân tích, cảnh báo Washington về tình hình chính trị “hậu Bin Laden”.

Vài tin tốt

Tin tốt đầu tiên dành cho Tổng thống Mỹ Barack Obama. Hiện tại, ông Obama đang bắt tay vào chuẩn bị cho chiến dịch tranh cử năm tới (2012) và chắc chắn là việc Mỹ giết được Bin Laden sau 10 năm trầy trật truy tìm đã ghi điểm rất cao cho đương kim Tổng thống Hoa Kỳ.

Một thay đổi tích cực liên quan đến nước Mỹ là diễn biến tốt của thị trường chứng khoán thế giới, vốn bấy lâu nay chìm trong tình trạng ảm đạm. Một số nhà phân tích cho rằng trạng thái suy thoái kéo dài của thị trường chứng khoán thế giới xuất phát từ sự bất ổn chính trị trên toàn cầu, khi mà cuộc chiến chống khủng bố của Mỹ cứ mở rộng mãi từ Afghanistan sang Pakistan, rồi Iraq… mà không có kết cục nào thỏa đáng. Giờ đây với cái chết của Osama Bin Laden - nhân vật bị coi là trùm khủng bố quốc tế, chiến dịch dù thế nào cũng đã có một thành công thấy rõ và trong ngắn hạn, điều này có thể làm tăng đáng kể niềm tin của giới đầu tư.

Sau những giây phút ăn mừng vì tiêu diệt được Bin Laden, nước Mỹ lại phải đối diện với nỗi lo “hậu Bin Laden”.

Rất nhiều tin xấu

Tin xấu đầu tiên là mối quan hệ giữa Washington và Islamabad có thể xấu đi. Suốt từ khi phát động chiến dịch chống khủng bố, truy bắt Bin Laden “dù còn sống hay đã chết” đến nay, Mỹ nhiều lần khẳng định rằng Osama Bin Laden lẩn trốn đâu đó trong lãnh thổ Pakistan song Islamabad luôn phủ nhận. Tuy nhiên, cuối cùng thì Bin Laden bị giết ở Abbottabad, trên đất Pakistan. Điều này khiến giới chức Mỹ không khỏi đặt vấn đề nghi ngờ đồng minh. Phó cố vấn an ninh quốc gia John Brennan cho rằng “thật vô lý” nếu Bin Laden không có cơ sở ủng hộ ở Pakistan. Tờ The Guardian (Anh) đưa tin một số quan chức Mỹ đang đề nghị xem xét lại các chính sách viện trợ dành cho Pakistan.

Về phía Pakistan, cuộc tấn công bí mật của đặc nhiệm Mỹ vào dinh thự Osama Bin Laden cũng gây ra một làn sóng phẫn nộ trong cộng đồng những người ghét Mỹ. Tình hình dường như còn tệ hơn khi có tin rằng, một người phát ngôn của Taliban là Ahsanullah Ahsan vừa tuyên bố mục tiêu tấn công chính của họ từ nay sẽ chuyển từ Mỹ sang Pakistan, đặc biệt là nhằm vào Tổng thống Asif Ali Zardari và các lãnh đạo cao cấp khác: “Chúng ta sẽ trả thù cho Osama Bin Laden. Pakistan là mục tiêu đầu tiên, tiếp đó là Mỹ”.

Bản thân nước Mỹ không có gì đảm bảo họ sẽ được an toàn hơn sau khi hạ được Osama Bin Laden. Đáng sợ nhất là nguy cơ bị trả thù bởi những phần tử Hồi giáo đã và đang coi Bin Laden là lãnh tụ, vị anh hùng chống Mỹ. Nhân vật thay thế Bin Laden nổi lên ngay lập tức: Al-Awlaki. Trẻ hơn (sinh năm 1971), giỏi hơn Bin Laden (thành thạo tiếng Anh, từng du học Mỹ, có tài hùng biện, biết tận dụng công nghệ thông tin, mạng xã hội vào công cuộc truyền bá tư tưởng chống Mỹ), Al-Awlaki tỏ ra là một mối nguy hiểm lớn mà Mỹ chưa có kế sách đối phó. Một số nhà phân tích phương Tây đã lo ngại rằng Mỹ cần suy nghĩ và hành động nhanh, nếu không sẽ không kịp trở tay trước một vụ 11-9 mới.

Ngoài ra, cái chết của Bin Laden trên đất Pakistan giống như một sự thừa nhận những lập luận phản đối việc Mỹ tấn công Afghanistan trong chiến dịch chống khủng bố năm 2001: Thì ra việc Mỹ đem quân vào Afghanistan năm đó là không cần thiết, hoặc ít nhất cũng không phải chỉ để tiêu diệt Bin Laden. Sau 10 năm truy tìm, cuối cùng đặc nhiệm Mỹ giết được Bin Laden trong một trận tập kích bí mật nhờ có thông tin tình báo từ trước - điều này chứng tỏ Mỹ cũng không cần phải đem quân đội vào Pakistan, Afghanistan hay bất kỳ quốc gia nào khác để phát động chiến tranh chống khủng bố.

Do đó, ngay sau cái chết của Bin Laden, ở Afghanistan và thậm chí cả ở Mỹ đã bùng lên một phong trào đòi Mỹ rút quân về nước. Quan điểm này được nhấn mạnh trên nhiều diễn đàn. Có ý kiến cho rằng: “Bây giờ là lúc Obama phải xem xét một cách nghiêm túc việc rút khỏi Afghanistan, chấm dứt cuộc chiến tranh đã kéo quá dài ở đây”.

Và những điều không hề thay đổi

Một học giả người Mỹ tên là Michael Filozof đã đưa ra những nhận định có phần bi quan hơn cả. Ông cho rằng cái chết của Bin Laden thực chất chẳng thay đổi được gì. Thứ nhất, “phần lớn thế giới Hồi giáo vẫn tuyên chiến với Mỹ và phương Tây cho dù Bin Laden sống hay chết”. Thứ hai, Pakistan vẫn cứ là một điểm nóng về chính trị trên thế giới “và nếu các phần tử Hồi giáo cực đoan đảo chính thành công thì họ sẽ kiểm soát được hơn 100 đầu đạn hạt nhân”.

Ông Michael Filozof cũng cho rằng không chỉ Pakistan mà toàn thể Trung Đông với những đất nước đang bất ổn như Yemen, Libya, Ai Cập… đều có thể biến thành xứ sở của phong trào Hồi giáo cực đoan. Ông khẳng định: “Cái chết của Bin Laden không hề thay đổi một thực tế là những cuộc tấn công khủng bố đang diễn ra ở khắp nơi chứ không chỉ nhằm vào nước Mỹ: London, Matxcơva, Mumbai, Bali, Madrid…”.

Tóm lại, cho dù Mỹ giết được Bin Laden, thế giới vẫn không an toàn hơn, chừng nào tâm lý thù hận, chống Mỹ và phương Tây vẫn còn tồn tại. Để xóa bỏ được tâm lý này đòi hỏi quá nhiều nỗ lực của Mỹ, phương Tây và cả thế giới nói chung.

ĐOAN TRANG