Quỹ Hoàn lương và ánh mắt ngày về

“Ý tưởng thành lập Quỹ Hoàn lương xuất phát từ ánh mắt của phạm nhân được đặc xá. Tôi từng là phạm nhân bị kết án tử hình rồi được Chủ tịch nước ân xá xuống chung thân. Trong hơn 12 năm thụ án, tôi đã chứng kiến nhiều đợt xét đặc xá. Bên cạnh niềm vui vô bờ, có không ít ánh mắt lo lắng của họ. Bao nhiêu khó khăn chờ đón họ ở ngày về. Một câu hỏi mà do chính họ đặt ra và không dễ có lời giải đáp là họ sẽ làm gì để sống lương thiện…” - ông Liên Khui Thìn, Giám đốc Quỹ Hoàn lương, bộc bạch với chúng tôi.

Băn khoăn cuộc đời trước mắt

Trong thời gian ông Thìn thụ án ở trại giam Xuân Lộc, được sự đồng ý của ban giám thị trại, chúng tôi đã có dịp trao đổi với ông. Tỏ vẻ rất tự tin nhưng ánh mắt của ông vẫn đượm nỗi lo khi chúng tôi hỏi khi ông được tự do thì ông sẽ làm gì.
Gặp lại ông trước khi ghi nhận đặc xá dịp 2-9, ông nhắc: “Khi tác nghiệp ghi nhận đặc xá, em hãy nhìn ánh mắt của họ, cạnh niềm vui là ăm ắp lo lắng…”. Ông tâm sự: “Quỹ Hoàn lương là tâm huyết không chỉ riêng tôi mà là của nhiều người đồng cảnh ngộ, đồng cảm với những khó khăn của những người đặc xá trở về. Ý tưởng đó thôi thúc từ trong trại nên khi trở về là tôi xúc tiến ngay. Khi bày tỏ với bạn bè, tôi được mọi người đồng ý, chia sẻ. Từ sự ủng hộ ban đầu, tôi nghĩ ngay đến ông Tư Tạo (ông Trần Văn Tạo) - một người uy tín và có khả năng quy tụ mọi người. Dù chưa một lần gặp mặt nhưng sau khi nghe anh trình bày mục đích lập Quỹ Hoàn lương là ông Tư Tạo ủng hộ ngay. Từ sự tư vấn của ông Tư Tạo và ủng hộ của nhiều người nên các thủ tục thành lập khá suôn sẻ…”.

LS Trần Văn Tạo, ông Liên Khui Thìn và Thiếu tướng Hồ Thanh Đình tại buổi lễ ra mắt Quỹ Hoàn lương (hàng đầu, tính từ trái sang).

“Ông tin là Quỹ Hoàn lương sẽ phát triển không, hay chỉ dừng ở ý tưởng tốt đẹp?” - chúng tôi hỏi. “Tin chứ! Từ là tử tù kề cận cái chết, nghĩ đến kịch bản cái chết ở trường bắn và may mắn được Chủ tịch nước ân xá tha tội chết. Cuộc đời cho tôi được sống, tôi phải làm điều gì để cám ơn cuộc đời chứ. Từng tuổi này và biết bao nhiêu thăng trầm, tôi biết việc mình làm chứ!” - ông Thìn khẳng định.

Đúng pháp lý và đạo lý

Ông Trần Văn Tạo cho biết: “Hoàn lương có nghĩa là hướng đến những điều tốt đẹp. Quỹ Hoàn lương là một tổ chức xã hội tạo điều kiện cho những điều tốt đẹp mà người ta muốn hướng đến. Những người có ý tưởng lập quỹ này chính là những người tù được đặc xá trở về. Ông Thìn là người trong cuộc, đã từng gặp khó khăn khi ra tù. Vì sao ông ấy nghĩ đến Quỹ Hoàn lương? Đời cho ông ấy sống chứ không ông ấy đã chết rồi. Giờ đến lúc ông Thìn trả ơn cuộc đời thông qua Quỹ Hoàn lương giúp cho những người tù trở về cuộc đời gặp khó khăn khi tái hòa nhập. Ông ấy tìm tôi. Khi biết ý nghĩa Quỹ Hoàn lương, tôi ủng hộ ông ấy ngay…”. 

Ông Tạo phân tích: Người ở tù ra bị thành kiến xã hội nặng nề lắm. Đi đến công ty xin việc làm mà trình lý lịch vừa ở tù về thì người ta ớn rồi. Mặc dù họ đã thi hành án xong rồi nhưng tâm lý chung của nhiều người vẫn ngần ngại, xa cách. Họ sợ nhận mấy ông ở tù ra không biết sau này có xảy ra chuyện gì không. Ngoài ra, những người mới ra tù thường có mặc cảm nên đi đâu, gặp ai cũng nghĩ tới thân phận của mình, sợ người đối diện không vui vẻ. Chính những nguyên nhân trên trở thành rào cản trong việc tái hòa nhập cộng đồng. “Quỹ Hoàn lương giúp cho người tù tái hòa nhập cộng đồng. Một việc làm vừa đúng pháp lý và đạo lý thì không chỉ tôi mà ai ai cũng ủng hộ…” - ông Tạo bình luận.

Tôi rất lo là khi về có được mọi người thông cảm và tha thứ cho lỗi lầm ngày xưa  không. Tôi từng là tài xế, tôi hy vọng xin được việc làm để nuôi sống bản thân… Phạm nhân ĐỒNG VĂN THANH (ngụ quận 7, TP.HCM)

Bao nhiêu tháng ngày mơ ước được tự do đã trở thành hiện thực. Điều tôi lo lắng nhất là kiếm được công việc phù hợp với khả năng của tôi… Phạm nhân PHAN THỊ HIẾU THẢO (ngụ Đồng Tháp)

Điểm tựa của ngày về

Trao đổi với Pháp Luật TP.HCM, Thiếu tướng Hồ Thanh Đình, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thi hành án hình sự và Hỗ trợ tư pháp (Bộ Công an), nhận định: Đây là quỹ hoàn lương được thành lập đầu tiên ở TP.HCM và cả nước. Tôi không những ủng hộ mà có trách nhiệm kêu gọi mọi người chung tay góp sức. Quỹ Hoàn lương ra đời là đáp ứng nguyện vọng của những người làm công tác quản lý và giáo dục cải tạo phạm nhân. Ở trại, chúng tôi có giáo dục họ tốt đi chăng nữa nhưng khi ra trại, họ về địa phương nếu không có công ăn việc làm thì sẽ khó mà hoàn lương. Quỹ Hoàn lương không phải đưa họ 50-70 triệu đồng mà giúp đỡ cho họ tái hòa nhập với cộng đồng. Đây là niềm vui của những người từng lầm lỗi, là chỗ dựa cho họ khi trở về. “Ngày ra trại, ánh mắt họ chứa đựng nỗi lo lắng về ở đâu, làm gì để sống và xã hội có tiếp nhận họ hay không. Họ thấy xã hội mở  rộng vòng tay đón chào, tạo điều kiện cho họ tái hòa nhập. Quỹ Hoàn lương là điểm tựa, là cầu nối gắn kết họ với xã hội, giúp họ xóa bỏ mặc cảm mình là từng là người tù để bắt đầu làm lại cuộc đời... Cuộc đời của người lương thiện…” - Thiếu tướng Đình bày tỏ.

TRUNG DUNG