Vừa qua (ngày 2-10), VKSND Cấp cao tại Đà Nẵng ban hành thông báo rút kinh nghiệm cách giải quyết vụ án tranh chấp quyền sử dụng đất, hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và bồi thường thiệt hại giữa ông S và ông L với bị đơn là Trường trung học cơ sở Lê Lợi (huyện Đ, tỉnh G).
Nội dung vụ án
Theo hồ sơ, ông S có một thửa đất và ông L có một thửa đất (cùng tại huyện Đ, tỉnh G) đã được cấp giấy chứng nhận (hai thửa đất hiện đã nằm trọn trong khuôn viên Trường THCS Lê Lợi).
Năm 2009, Trường THCS Lê Lợi đã chiếm toàn bộ diện tích đất của hai gia đình trên để xây dựng trường học. Hai gia đình đã yêu cầu nhà trường trả lại đất và hoa màu trên đất nhưng Trường THCS Lê Lợi không trả. Xã hòa giải nhiều lần không thành nên hai ông đi kiện.
Xử sơ thẩm tháng 7-2023, TAND tỉnh G đã chấp nhận một phần yêu cầu khởi kiện của các ông S, ông L, buộc UBND huyện Đ bồi thường cho ông S hơn 4,5 tỉ đồng; bồi thường cho ông L số tiền hơn 792 triệu đồng; không chấp nhận yêu cầu khởi kiện của ông S, ông L yêu cầu Trường trả lại đất và hủy giấy chứng nhận đã cấp cho trường.
UBND huyện Đ kháng cáo.
Xử phúc thẩm tháng 4-2024, TAND Cấp cao tại Đà Nẵng đã chấp nhận kháng cáo của UBND huyện Đ, hủy bản án sơ thẩm, chuyển hồ sơ vụ án cho TAND tỉnh G giải quyết lại.
Những vấn đề cần rút kinh nghiệm
Theo VKSND Cấp cao tại Đà Nẵng, về tố tụng, ông S, ông L khởi kiện 3 cơ quan gồm: Trường THCS Lê Lợi; UBND tỉnh G; UBND huyện Đ nhưng bản án sơ thẩm xác định bị đơn là Trường THCS Lê Lợi, các cơ quan còn lại là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trong vụ án là không đúng với yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn và cũng không đúng với quy định của BLTTDS.
Về xác định quan hệ tranh chấp, năm 2007, Trường THCS Lê Lợi được phê duyệt đầu tư xây dựng mới với nhiều nguồn vốn. Trong đó, UBND huyện Đ có nhiệm vụ giải quyết đền bù khi thu hồi đất của các hộ dân có địa điểm xây dựng Trường THCS Lê Lợi. Diện tích đất của hộ ông S và hộ ông L đủ điều kiện được bồi thường theo quy định.
Theo quy định của Luật Đất đai năm 2003 và Luật Đất đai năm 2013 thì việc thu hồi đất và bồi thường cho hộ ông S, ông L thuộc trách nhiệm của UBND huyện Đ.
UBND huyện Đ không ban hành quyết định thu hồi đất, không lập phương án bồi thường khi thu hồi đất thì ông S và ông L có quyền khởi kiện vụ án hành chính tại tòa án theo quy định của Luật TTHC. Ông S và ông L khởi kiện vụ án dân sự yêu cầu hủy giấy chứng nhận đã cấp cho Trường THCS Lê Lợi và buộc Trường THCS Lê Lợi phải bồi thường giá trị đất hoặc trả lại đất cho các ông là không đúng.
Về xác định chủ thể có trách nhiệm bồi thường, bản án xác định việc thu hồi đất và bồi thường đất bị thu hồi là quan hệ dân sự, Trường THCS Lê Lợi là bị đơn trong vụ án nhưng lại buộc UBND huyện Đ bồi thường cho ông S, ông L theo giá thị trường của diện tích đất bị thu hồi là không đúng quan hệ pháp luật trong vụ án.
