Nga và Ukraine đang sử dụng các hệ thống trinh sát khác nhau để xác định vị trí và hỏa lực pháo binh của đối phương, trong bối cảnh hai bên đều lên kế hoạch tấn công trong mùa xuân này.
Hôm 23-3, Bộ Tư lệnh Các lực lượng tác chiến đặc biệt của Lực lượng vũ trang Ukraine công bố video một hệ thống radar Zoopark-2 của Nga bị phá hủy ở vùng Donetsk.
 |
Pháo binh Ukraine khai hỏa ở tỉnh Kharkiv. Ảnh: EPA |
Động thái trên của Ukraine diễn ra hai ngày sau khi Điện Kremlin thông báo quân Nga đã phá hủy 3 hệ thống radar AN/TPQ-37 Firefinder của Ukraine trong 24 giờ. Ba hệ thống này bị phá hủy trong các cuộc tấn công của Nga ở Donetsk, Zaporizhia và Belozyorka. Hệ thống Firefinder được Mỹ cung cấp cho Ukraine.
“Cả hai hệ thống radar này được sử dụng để chống hỏa lực của đối phương. Điều đó có nghĩa là khi bị tấn công bằng pháo binh và nếu có một trong hai radar này, chúng ta sẽ biết vị trí khai hỏa của đối phương ở đâu và có thể sử dụng pháo binh để phản pháo” – ông Matthew Cancian, nhà nghiên cứu cấp cao tại ĐH Chiến tranh Hải quân (Mỹ) nói với Newsweek.
Theo ông, mặc dù có sự xuất hiện của nhiều vũ khí công nghệ cao nhưng việc sử dụng những hệ thống radar này tại Ukraine nhấn mạnh tầm quan trọng của pháo binh.
Hệ thống radar Zoopark của Nga
Hệ thống radar Zoopark có hai biến thể, là Zoopark-1 và Zoopark-2.
Zoopark-1 ban đầu được hãng Almaz-Antey phát triển cho quân đội Nga và bắt đầu hoạt động năm 1989. Deagel, trang web cung cấp tài liệu về thiết bị quân sự và hàng không dân sự, cho hay Nga cũng có thể sử dụng hệ thống này để giám sát chính hệ thống pháo binh của họ.
 |
Hệ thống radar Zoopark-1 của Nga. Ảnh: WIKIPEDIA |
Hệ thống Zoopark-1 được cho có thể phát hiện vị trí khai hỏa đạn pháo từ 82 mm đến 120 mm ở khoảng cách lên tới 17 km, đạn pháo cỡ 105 mm và cỡ 155 mm ở khoảng cách 12 km, hệ thống pháo phản lực bắn loạt ở khoảng cách 22 km, và tên lửa chiến thuật ở khoảng cách lên tới 45 km.
Mạng tích hợp dữ liệu OE (ODIN) chuyên lập danh mục các loại vũ khí trên thế giới mô tả phiên bản 1L260 Zoopark-1M là hệ thống pháo binh di động, có thể xác định tọa độ các phương tiện hỏa lực của đối phương như súng cối và lựu pháo, cùng với tên lửa đạn đạo chiến thuật.
Theo ODIN, hệ thống radar Zoopark-2 có khả năng phát hiện vị trí của súng cối, súng thần công, rocket và các khẩu đội tên lửa chiến thuật. Zoopark-2 ra mắt năm 1999.
“Zoopark-2 có thể tính toán các điểm tác động của hỏa lực đối phương. Phiên bản này có một hệ thống điều hướng bên trong cho phép nó hoạt động tự động, đồng thời còn được trang bị một bộ thông tin liên lạc cho nhiệm vụ chỉ huy và kiểm soát” – ODIN cho biết.
Theo ông Jordan Cohen, nhà phân tích chính sách tại Viện CATO, Zoopark-2 về cơ bản đã giải quyết các vấn đề liên quan đến độ chính xác mà Zoopark-1 gặp phải nhờ tích hợp phần mềm và phần cứng mới, giúp khảo sát thực địa hiệu quả hơn.
Hệ thống Firefinder của Mỹ
Hệ thống radar phản pháo AN/TPQ-37 Firefinder do công ty máy bay Hughes phát triển vào cuối những năm 1970 và được triển khai năm 1980, theo ODIN.
 |
Hệ thống radar phản pháo AN/TPQ-37 Firefinder của Mỹ. Ảnh: WIKIPEDIA |
Sau đó, hệ thống này tiếp tục được các công ty Northrop Grumman và ThalesRaytheonSystems sản xuất đến nay. Bên cạnh Mỹ và Ukraine, nhiều quốc gia khác như Úc, Bồ Đào Nha và Thổ Nhĩ Kỳ cũng sử dụng hệ thống này.
“AN/TPQ-37 là radar điều khiển điện tử, quét một khu vực với góc rộng 90 độ để phát hiện rocket, đạn pháo hoặc đạn súng cối của đối phương đang lao tới. Khi phát hiện đường đạn, hệ thống sẽ xác định vị trí khai hỏa trước khi bắt đầu theo dõi và tiếp tục tìm kiếm mục tiêu mới” – theo ODIN.
The AN/TPQ-47 Firefinder là phiên bản cải tiến của tổ hợp AN/TPQ-37. Báo cáo của ODIN cho biết phạm vi rà soát của AN/TPQ-47 lớn hơn so với AN/TPQ-37, thời gian lắp đặt và thay thế cũng nhanh hơn, đồng thời cần ít nhân lực để vận hành và bảo trì hơn so với hệ thống cũ.
“So với Firefinder, Zoopark có phạm vi hoạt động lớn hơn. Mỹ đã cung cấp cho Ukraine hệ thống radar AN/MPQ-64 Sentinel 3-D có phạm vi hoạt động tương tương với hệ thống Zoopark” – ông Cohen cho biết.
Biên tập viên Guy McCardle của tạp chí quân sự Special Operations Forces Report (SOFREP) cũng cho rằng hệ thống Zoopark của Nga vượt trội hệ thống Firefinder của Mỹ về phạm vi hoạt động. Ông McCardle nhấn mạnh Zoopark có thể phát hiện vị trí khai hỏa đạn pháo ở khoảng cách 27 km và rocket ở khoảng cách 45 km. Trong khi đó, Firefinder chỉ có thể phát hiện vị trí khai hỏa đạn pháo cách xa 14 km, súng cối cách 17 km và rocket cách 24 km.
