Đó là một trong số các nội dung được Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam (Tổng cục Thủy Lợi) thông tin tại hội thảo nhằm đánh giá mức độ ảnh hưởng của hạ thấp mực nước sông Hồng và các giải pháp giảm thiểu sáng 22-3 tại Hà Nội.
Theo đó, khoảng hơn mười năm gần đây, dòng chảy mùa kiệt nước hệ thống sông Hồng đều ở mức thấp, không bảo đảm cho các công trình thủy lợi lấy nước do mực nước trên sông Hồng đạt mức thấp nhất +2,20m. Các trạm bơm trên sông Hồng khó vận hành. không phát huy được hiệu quả phục vụ nông nghiệp.
Có hai nguyên nhân dẫn đến việc mực nước sông Hồng bị hạ thấp, đó là sự xói lở lòng sông do ảnh hưởng từ các hồ chứa lớn ở Hòa Bình, Thác Bà và Tuyên Quang và tình trạng khai thác cát.
Dòng chảy sông Hồng cạn kiệt.
Cụ thể là các hồ chứa hiện có tổng dung tích hơn 30 tỷ mét khối nước, hằng năm chỉ tính riêng vụ đông xuân, xả nước phục vụ sản xuất nông nghiệp (3 đợt) trong vòng 20 ngày, với 5 tỷ mét khối nướcđã ảnh hưởng không nhỏ đến xói lở lòng sông Hồng.
Đặc biệt, việc khai thác cát hằng năm khoảng 33 triệu mét khối cát khiến cho lòng sông Hồng bị hạ thấp, mực nước ngày càng xuống thấp.
PGS.TS Đào Trọng Tứ, chuyên gia mạng lưới sông ngòi, chỉ ra các vấn đề lớn nhất của thủy lợi Việt Nam, đặc biệt sông Hồng và sự biến đổi lòng dẫn nước trên các sông. Hơn nữa hệ thống trạm bơm, hệ thống đập trên địa bàn Hà Nội thiếu đồng bộ không còn phù hợp với hiện trạng mực nước trên sông Hồng.
Chuyên gia mạng lưới sông ngòi Đào Trọng Tứ cho rằng để khắc phục tình trạng này cần phải khẩn trương xây dựng mới hoặc cải tạo các trạm bơm dã chiến để hoạt động có hiệu quả trong công tác cấp nước cho sản xuất nông nghiệp.
Nguyên Viện Phó Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam Trương Đình Dụ cho rằng, các cơ quan chuyên môn cần xác định xói lở đáy sông và mức độ khai thác cát thật cụ thể, trên cơ sở đó các nhà khoa học mới có thể đưa ra chính xác các phương án hữu hiệu nhằm ngăn chặn tình trạng mực nước sông Hồng xuống thấp nhất trong thời gian qua.
Tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Hoàng Văn Thắng khẳng định: “Mực nước sông Hồng hạ thấp trong những năm qua đã tác động mạnh đến sản xuất nông nghiệp, giao thông, môi trường và mọi sinh hoạt của nhân dân Thủ đô. Do vậy, các cơ quan liên quan khẩn trương rà soát lại số liệu cụ thể xói lở và tình hình khai thác cát để báo cáo Chính phủ, Bộ NN&PTNT”.