Phân tích thành phần thuốc, bác sĩ (BS) phát hiện thuốc bị trà trộn chất phenformin đã bị cấm lưu hành hơn 50 năm do gây ra hàng loạt ca tử vong.
Cụ bà nói trên ngụ quận 7 (TP.HCM) bị đái tháo đường (ĐTĐ) đã nhiều năm. Do thấy bất tiện khi phải tiêm Insulin hằng ngày, cụ chuyển sang dùng thuốc thảo dược được một người quen giới thiệu có tác dụng hạ đường tốt, rẻ tiền, dễ mua mà không cần khám bệnh hằng tháng.
Cách đây vài tuần, cụ bắt đầu có những triệu chứng mệt mỏi, ói mửa nhiều lần, không ăn uống được nhưng không hề đau bụng, sốt hay tiêu chảy. Chỉ số đường huyết vẫn ổn định.
Sau khi cụ được thăm khám tại BV ĐH Y Dược TP.HCM, các kết quả xét nghiệm lại đối nghịch hoàn toàn với biểu hiện bên ngoài của cụ. Cụ bị suy thận cấp và toan máu nặng với pH = 6,8 (mức bình thường 7,35-7,45). Tình trạng toan máu nặng rất hiếm gặp, thường chỉ gặp ở người bệnh ngưng thở, ngưng tim từ rất lâu. Xác định cụ bà đang bị đe dọa tính mạng và có thể tử vong bất kỳ lúc nào, êkíp trực nhanh chóng tập trung lực lượng, thuốc men, máy móc, tiến hành điều trị thuốc song song với việc lọc máu cấp cứu ngay cho cụ.
Gia đình cho biết loại thuốc mà cụ đang dùng là một loại thảo dược dạng viên, đựng trong các bao nhựa không nhãn mác. Sau các xét nghiệm phân tích thành phần chuyên sâu của loại thuốc này, các BS khẳng định đây không phải là thảo mộc đơn thuần mà chính là phenformin, một loại thuốc trị ĐTĐ nổi tiếng ở thập niên 50-70 của thế kỷ trước đã bị cấm lưu hành từ hơn 50 năm.
BS Nguyễn Viết Hậu đang khám bệnh cho bệnh nhân.
BS CKI Nguyễn Viết Hậu, Phó Trưởng khoa Cấp cứu BV ĐH Y Dược TP.HCM, cho biết cụ bà may mắn vì được chẩn đoán sớm và chính xác bệnh lý, cộng với việc cấp cứu kịp thời nên có thể qua khỏi. Tuy nhiên, vẫn phải theo dõi và chăm sóc tích cực nhiều ngày với máy thở và lọc máu liên tục.
Theo BS Hậu, phenformin là thuốc hàng đầu trị ĐTĐ được đưa vào thị trường năm 1957 tại Mỹ, ban đầu là thuốc được ưa chuộng vì tác dụng rất tốt nhưng bị cấm sản xuất và lưu hành từ năm 1973 vì ghi nhận hàng loạt ca tử vong liên quan đến nhiễm acid lactic khi dùng thuốc này. Tình trạng nhiễm toan acid lactic rất dễ xảy ra khi người bệnh uống phenformin kèm các thuốc giảm đau, kháng viêm trị đau nhức, lợi tiểu trị huyết áp cao, hay người bệnh đã có bệnh thận mạn tính do ĐTĐ lâu năm,…
Việc điều trị bằng thuốc này dễ xảy ra các tác dụng phụ, biến chứng gây tử vong, thậm chí ở người còn rất trẻ. Đôi khi diễn biến tử vong rất nhanh mà không tìm được nguyên nhân, thậm chí dẫn đến nghi ngờ bị đầu độc. Ở nước ta cũng như các nước trên thế giới đã cấm lưu hành thuốc này nhưng việc trà trộn thành phần của thuốc vào các viên đông dược không nhãn mác tạo sự nhầm lẫn trong cách suy nghĩ và sử dụng của người bệnh, người nhà người bệnh.
BS Hậu cũng khuyến cáo người bệnh ĐTĐ dù có mong muốn điều trị bằng Đông y hay Tây y đều cần đến các cơ sở y tế có chuyên môn uy tín để được tư vấn điều trị và hướng dẫn sử dụng thuốc một cách khoa học, tránh việc tự ý dùng thuốc dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.
