Ngày 4-11, Quốc hội nghe và thảo luận tại hội trường về báo cáo công tác của các cơ quan tư pháp, công tác phòng ngừa, chống tội phạm và vi phạm pháp luật; công tác thi hành án; công tác phòng, chống tham nhũng (PCTN) năm 2019.
Số vụ xử lý chưa phản ánh đúng thực trạng
Thừa ủy quyền của Thủ tướng, Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái trình bày báo cáo công tác PCTN năm 2019. Ông Khái cho biết: “Công tác PCTN đã có thêm những bước tiến mạnh với nhiều chủ trương, giải pháp đột phá, đạt được kết quả tích cực, rõ rệt; tham nhũng đang từng bước được kiềm chế và có chiều hướng thuyên giảm”.
Tuy vậy, ông Khái cũng thừa nhận rằng công tác PCTN vẫn còn một số tồn tại, hạn chế, khó khăn, vướng mắc. Bên cạnh công tác chỉ đạo, hoàn thiện thể chế chưa đáp ứng yêu cầu thì tình trạng nhũng nhiễu, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp trong giải quyết công việc chưa được ngăn chặn có hiệu quả.
“Số vụ việc, vụ án được phát hiện, xử lý chưa phản ánh đúng thực trạng tham nhũng. Vẫn xảy ra tình trạng một số cán bộ thuộc cơ quan bảo vệ pháp luật, cơ quan PCTN lại có hành vi tham nhũng, gây bức xúc trong dư luận xã hội” - ông Khái nói.
Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga trình bày báo cáo thẩm tra cũng đồng tình “tham nhũng đang từng bước được kiềm chế và có chiều hướng thuyên giảm”. Nhưng bà Nga nói tình trạng tiêu cực, nhũng nhiễu, gây phiền hà cho người dân, tổ chức, doanh nghiệp, “tham nhũng vặt” vẫn tiếp tục diễn ra trên nhiều lĩnh vực, nhất là ở cơ sở và chưa bị đẩy lùi.
“Tham nhũng trong lực lượng có chức năng chống tham nhũng tăng so với năm 2018, gây bức xúc trong dư luận” - bà Nga nói.
Mặt khác, các vụ tham nhũng lớn, “lợi ích nhóm”, “sân sau” khi được phát hiện, xử lý thì lại chuyển sang thủ đoạn đối phó, che giấu dưới các hình thức tinh vi, phức tạp hơn…
“Dư luận cử tri cho rằng trong lĩnh vực cổ phần hóa, mua bán tài sản công, ở nơi nào có hiện tượng “Nhà nước mua đắt, bán rẻ” các tài sản lớn thì ở đó có dấu hiệu của những vụ tham nhũng lớn và đa số các vụ án sai phạm lớn về kinh tế trong giai đoạn vừa qua đều có yếu tố vụ lợi” - bà Nga cho hay.
Từ đó báo cáo thẩm tra đề nghị Chính phủ cần phải tổng kết, đánh giá, nhận diện để dự báo đúng tình hình tham nhũng và đề ra giải pháp phòng, chống hiệu quả, sát với tình hình thực tế.
Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga và Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái. Ảnh: QH
Lần đầu tiên phát hiện hối lộ hàng triệu USD
Đại biểu (ĐB) Mai Thị Phương Hoa (Nam Định) khi thảo luận nói rằng: Nhân dân và cử tri đánh giá cao việc trong thời gian vừa qua nhiều vụ án tham nhũng lớn đã được điều tra, khám phá và được đưa ra truy tố, xét xử. Điều này đáp ứng được công cuộc đấu tranh PCTN và tạo sự đồng thuận trong nhân dân.
ĐB Hoa nhìn nhận đã có những vụ án chứng minh được hành vi đưa, nhận hối lộ. Chẳng hạn như vụ Nguyễn Bắc Son, Trương Minh Tuấn. Hai cựu quan chức này đã bị khởi tố về tội nhận hối lộ với số tiền tổng cộng lên tới hàng triệu USD.
“Đây là lần đầu tiên trong lịch sử tư pháp Việt Nam các bị cáo trong một vụ án thừa nhận hành vi nhận hối lộ với số tiền lớn đến như vậy” - ĐB Hoa nhận định.
| Trên thực tế vẫn còn nhiều vụ án lớn mà dư luận nghi ngờ có dấu hiệu tham nhũng nhưng cơ quan tiến hành tố tụng không chứng minh được hành vi đưa và nhận hối lộ nên phải xử lý về tội phạm kinh tế như tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ hoặc tội cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng. ĐB Quốc hội MAI THỊ PHƯƠNG HOA (Nam Định) |
Tuy vậy, cũng có vẻ liên quan đến vụ án này, ĐB Hoa đề nghị cơ quan điều tra phải giải thích rõ về “chính sách hình sự đặc biệt”. Bởi ĐB Hoa cho rằng trách nhiệm hình sự thì phải tương ứng với hành vi phạm tội.
Về vấn đề tham nhũng trong cơ quan chống tham nhũng, ĐB Hoàng Văn Hùng (Thái Nguyên) cho rằng vấn đề này Ủy ban Tư pháp đã nêu trong nhiều năm nhưng tình hình không có chuyển biến, thậm chí chuyển biến phức tạp và có chiều hướng gia tăng theo từng năm. Vì vậy, ĐB Hùng đề nghị các cơ quan chức năng “tăng cường các biện pháp nghiệp vụ để phát hiện, xử lý nghiêm khắc những trường hợp cán bộ, công chức trong cơ quan bảo vệ pháp luật, cơ quan có chức năng PCTN phạm tội, nhất là nhũng nhiễu, tiêu cực, tham nhũng để tạo niềm tin của người dân với các cơ quan PCTN”.
ĐB Phan Văn Hòa (Đồng Tháp) thì có cái nhìn lạc quan hơn khi ông cũng thừa nhận “tham nhũng từng bước được kiềm chế, có hiệu quả, thể hiện quyết tâm chống tham nhũng của Đảng, Nhà nước.
Cùng với kết quả của công tác tư pháp, ĐB Hòa tin rằng những kết quả đó được đông đảo đồng bào, cử tri quan tâm, tín nhiệm, góp phần đáng kể cho nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
| Những con số đáng chú ý về công tác PCTN năm 2019 • Thụ lý điều tra 423 vụ án với 1.073 bị can phạm tội về tham nhũng. • Thiệt hại trong các vụ án đã thụ lý là trên 7.503 tỉ đồng, hơn 22.000 m2 đất; đã thu hồi, phong tỏa được hơn 9.455 tỉ đồng, 11.867 m2 đất và nhiều tài sản khác. • VKSND các cấp đã truy tố 300 vụ/672 bị can. Cơ quan điều tra VKSND Tối cao khởi tố mới 12 vụ/16 bị can về tội danh tham nhũng xảy ra trong hoạt động tư pháp. • TAND các cấp đã xét xử sơ thẩm 279 vụ, 614 bị cáo. Có 10 bị cáo bị tuyên phạt mức án tử hình, tù chung thân. • Kê khai tài sản, thu nhập đạt tỉ lệ 99,9% số người phải kê khai. Công khai bản kê khai đạt tỉ lệ 99,4%. • 46 người được xác minh tài sản, thu nhập, phát hiện 10 trường hợp vi phạm. Đã xử lý kỷ luật tám trường hợp, đang xem xét, xử lý hai trường hợp. • Sáu cá nhân đã nộp lại quà tặng theo quy định với tổng giá trị là 182 triệu đồng; phát hiện, xử lý ba vụ việc nhận quà không đúng quy định với tổng giá trị gần 4 tỉ đồng. • Năm 2019, có 30 người đứng đầu đã bị xử lý kỷ luật do thiếu trách nhiệm để xảy ra tham nhũng, có ba người đứng đầu bị xử lý hình sự do thiếu trách nhiệm để xảy ra tham nhũng. |
