Thuỷ sản Việt Nam bán sang Mỹ sắp tăng mạnh trở lại?

Lạm phát cao và kéo dài tại Mỹ dẫn đến việc thắt chặt chi tiêu hộ gia đình, gián tiếp ảnh hưởng đến nhu cầu tiêu thụ thủy sản tại thị trường này ở cả kênh dịch vụ và kênh bán lẻ. Do đó, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sang Mỹ cũng giảm 51% so với cùng kỳ năm trước.

Nhu cầu nhập thủy sản sẽ hồi phục

Tuy nhiên, trong báo cáo phân tích ngành thủy sản của Công ty chứng khoán VNDirect mới đây cho rằng nhu cầu thủy sản của Mỹ nhiều khả năng sẽ phục hồi từ nửa cuối năm 2023 so lạm phát hạ nhiệt, tồn kho giảm, nhu cầu cao để phục vụ dịp lễ cuối năm. Điều này sẽ giúp kim ngạch xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sang Mỹ tăng 40-50% trong nửa cuối năm.

Trong bối cảnh lạm phát cao, nhu cầu tiêu thụ cá tra ổn định đang giúp xuất khẩu thủy sản của Việt Nam giữ thị phần ở EU. Trong 4 tháng đầu năm 2023, kim ngạch xuất khẩu cá tra Việt Nam sang EU đạt 60 triệu USD, giảm 8% so với cùng kỳ năm 2022, chiếm 11% tổng kim ngạch xuất khẩu cá tra của Việt Nam.

Lý do xuất khẩu cá tra sang các thị trường lớn như Mỹ, EU, Trung Quốc... khả quan được cho là do mức giá cá tra xuất khẩu của các doanh nghiệp chế biến trong nước cạnh tranh tốt và mặt hàng cá tra là nguồn thay thế cho một số phân khúc cá thịt trắng bị thiếu hụt có nguồn cung từ Nga.

Dữ liệu từ công ty phân tích Agromonitor cho thấy, giá trung bình cá tra xuất khẩu quý 1-2023 sang EU tăng 9,5% so với cùng kỳ, trong khi giá sang thị trường Mỹ giảm lần lượt 22%.

Điều này chứng tỏ nhu cầu cá tra ở các nước châu Âu tiếp tục cải thiện, ổn định trong nửa cuối năm 2023. Lạm phát ở EU vẫn ở mức cao trong khi nguồn cung các loại cá thịt trắng khác như cá minh thái bị ảnh hưởng bởi căng thẳng giữa Nga và Ukraine, cá tra Việt Nam vẫn rộng cửa ở thị trường này.

Xuất khẩu thủy sản sang đất nước "tỉ dân" không như kỳ vọng. Ảnh: PLO

Xuất khẩu thuỷ sản sang Trung Quốc không như kỳ vọng

Trung Quốc là thị trường được nhiều doanh nghiệp kỳ vọng sẽ phục hồi sớm hơn so với các thị trường khác như Mỹ, EU trong bối cảnh doanh nghiệp chế biến xuất khẩu thủy sản đang phải đối mặt với nhiều thách thức hiện tại.

Thế nhưng trái với kỳ vọng, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sang Trung Quốc hồi phục không như mong đợi. Kim ngạch xuất khẩu các sản phẩm xuất khẩu chủ lực của Việt Nam như cá tra và tôm sang thị trường Trung Quốc lại giảm mạnh lần lượt 68% và 30% trong 4 tháng đầu năm.

“Giá thịt heo điều chỉnh mạnh và nguồn cung cá rô phi tăng trở lại làm giảm nhu cầu tiêu thụ cá tra. Trong khi đó, xuất khẩu tôm của Việt Nam sang thị trường tỷ dân phải chịu sự cạnh tranh gay gắt với các nước có nguồn tôm giá rẻ như Ấn Độ, Ecuador...”, VNDirect nhận định.

Do nền tảng kinh tế vĩ mô của nền kinh tế Trung Quốc khó đoán định và sự cạnh tranh gay gắt từ các nước khác, VNDirect dự báo xuất khẩu thủy sản từ Việt Nam sang Trung Quốc trong nửa cuối 2023 sẽ không tăng trưởng mạnh so với nửa đầu năm.

Lý giải nguyên nhân, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam (VASEP) cho rằng dù đã mở cửa sau dịch, nhưng nhu cầu tiêu thụ của thị trường này hồi phục chậm hơn so với dự đoán. Nền kinh tế này vẫn đang phải đối mặt với những cơn gió ngược liên tục, khiến khả năng phục hồi chậm và không có dấu hiệu bền vững. Chính sản xuất nội địa của Trung Quốc cũng đang khó khăn vì chi tiêu của khách hàng yếu hơn dự kiến.

Trong một diễn đàn giao thương nông sản giữa Việt Nam và Trung Quốc cách đây vài tháng, một số doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản sang Trung Quốc phàn nàn rằng hiện các doanh nghiệp Việt Nam chỉ có thể xuất khẩu chính ngạch các mặt hàng thủy sản chế biến.

Phía Trung Quốc chưa cho nhập khẩu các mặt hàng thủy sản tươi sống qua đường chính ngạch, nên các doanh nghiệp chỉ có thể đưa hàng qua biên giới theo hình thức xuất khẩu cư dân biên giới. Vấn đề này đang gây cản trở và hạn chế đối với xuất khẩu thủy sản.

Ngày 8-6, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn có công hàm gửi Tổng cục Hải quan Trung Quốc đề nghị phía Trung Quốc sớm hoàn tất thủ tục ký nghị định thư về yêu cầu an toàn thực phẩm, kiểm dịch và kiểm tra đối với sản phẩm thủy sản xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và Trung Quốc.

Việt Nam cũng đề nghị Trung Quốc xem xét bổ sung một số trái cây, loài, sản phẩm thủy sản và một số doanh nghiệp được phép xuất khẩu thủy sản vào Trung Quốc đã được cơ quan chức năng phía Việt Nam kiểm tra đạt yêu cầu theo quy định lệnh 248, 249 của Hải quan Trung Quốc và đề xuất.

Bộ NN&PTNT Việt Nam đề nghị Trung Quốc cho phép xuất khẩu thủy sản sống qua các cửa khẩu tại tỉnh Vân Nam nhằm giảm áp lực thông quan giữa các cửa khẩu và tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho doanh nghiệp.

MINH TRÚC