Căng thẳng tại biên giới Nga - Ukraine do các cuộc tấn công vào tỉnh Kursk (Nga) bước sang ngày thứ tư với nhiều diễn biến đáng ngại. Vụ việc được giới quan sát đánh giá là bất ngờ và khó lường.
Phản ứng của Nga, Ukraine
Bộ Quốc phòng Nga nói rằng rạng sáng 6-8, khoảng 1.000 binh sĩ và hàng chục thiết giáp Ukraine tràn sang biên giới Nga, tấn công tỉnh Kursk. Đài RT dẫn lời quyền Tỉnh trưởng tỉnh Kursk - ông Aleksey Smirnov rằng Ukraine đã tấn công các trường học, bệnh viện và nhà dân ở Nga, khiến 5 dân thường thiệt mạng và hơn 30 người bị thương.
Theo ông Smirnov, ngay sau khi quân đội Ukraine tràn sang, chính quyền địa phương đã triển khai chiến dịch sơ tán dân thường, quân đội Nga nhanh chóng chặn đứng các cuộc tiến công.
Ngày 7-8, ông Smirnov ban bố tình trạng khẩn cấp ở tỉnh Kursk. “Để loại bỏ hậu quả của việc lực lượng địch xâm nhập vào khu vực, tôi quyết định ban bố tình trạng khẩn cấp” - vị quan chức viết trên Telegram, lưu ý rằng các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái (UAV) và tên lửa vẫn tiếp diễn trong đêm 7-8.
Bước sang ngày 8-8, giao tranh vẫn tiếp tục ở hai huyện biên giới là Sudzha và Korenevo. Chính quyền địa phương cho biết đã sơ tán 3.000 người khỏi các khu vực bị pháo kích. Theo ước tính của Bộ Quốc phòng Nga, tính đến hết ngày 8-8, tổn thất của Ukraine trong chiến dịch tấn công Kursk là 660 binh sĩ và 82 xe thiết giáp, bao gồm tám xe tăng, 12 xe bọc thép chở quân, 55 xe chiến đấu bọc thép, sáu xe chiến đấu bộ binh và một xe vượt địa hình.
Bước sang ngày 9-8, truyền thông Nga tiếp tục đưa tin về các vụ nổ lớn và hỏa hoạn ở Kursk.
Moscow đã có phản ứng gay gắt trước vụ tấn công nhằm vào tỉnh Kursk. Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 7-8 cáo buộc Ukraine thực hiện “hành động khiêu khích quy mô lớn chống lại Nga”.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova nói rằng Ukraine đã trở thành “một tổ chức khủng bố hoạt động thay mặt cho các quốc gia phương Tây”. “Đây là một hành động khủng bố. Rõ ràng là hoạt động này nhắm vào dân thường. Mọi thứ sẽ trở nên tồi tệ hơn khi chủ nghĩa khủng bố Ukraine lan rộng khắp hành tinh” - bà Zakharova nói với hãng tin Sputnik.
Phái đoàn Nga tại Liên hợp quốc ngày 8-8 cho biết Moscow sẽ triệu tập cuộc họp không chính thức của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (HĐBA LHQ) về vụ tấn công. Theo phái đoàn, cuộc họp dự kiến bắt đầu lúc 5 giờ chiều 13-8 (giờ Moscow).
Trong khi đó, phía Ukraine đến nay vẫn chưa đưa ra bình luận chính thức nào về các vụ tấn công ở tỉnh Kursk. Giới lãnh đạo Ukraine đưa ra những phát ngôn mơ hồ, nhưng được cho là ngầm ám chỉ các hoạt động này.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ngày 8-8 nói rằng Nga “nên cảm nhận những gì đã làm” với Ukraine. “Nga đã mang chiến tranh đến đất nước chúng tôi, và họ nên cảm nhận những gì đã làm” - tờ Kyiv Independent dẫn lời ông Zelensky.
Trước đó, ngày 7-8, ông Mykhailo Podolyak - Cố vấn tổng thống Ukraine nói rằng bất kỳ hoạt động nào của Ukraine tại “các khu vực biên giới Nga” đều có “nguyên nhân gốc rễ” từ cuộc chiến của Nga ở Ukraine. Vị cố vấn nhấn mạnh rằng các cuộc tấn công như vậy sẽ tác động đến xã hội Nga và cải thiện vị thế của Kiev tại các cuộc đàm phán hòa bình trong tương lai.
Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) đã biết vụ tấn công vào tỉnh Kursk và đang theo dõi những diễn biến xung quanh nhà máy điện hạt nhân Kursk, hãng thông tấn RIA Novosti đưa tin ngày 8-8.
Phản ứng quốc tế
Cộng đồng quốc tế có phản ứng khác nhau sau cuộc tấn công nhằm vào tỉnh Kursk.
LHQ ngày 8-8 cho biết sẽ tìm hiểu thêm về vụ việc và kêu gọi bảo vệ dân thường. “Chúng tôi muốn có thêm thông tin chính xác ai là người đứng sau vụ bạo lực này. Chúng tôi muốn tất cả bên liên quan hành động có trách nhiệm và đảm bảo bảo vệ dân thường. Cho đến lúc đó, chúng tôi cũng sẽ cố gắng thu thập thêm thông tin về những gì đang diễn ra” - theo ông Farhan Haq, phó phát ngôn viên của Tổng thư ký LHQ.
Cùng ngày, phó phát ngôn viên Lầu Năm Góc Sabrina Singh nhấn mạnh rằng Mỹ không ủng hộ các cuộc tấn công tầm xa nhằm vào lãnh thổ Nga nhưng cũng nói rằng cuộc xâm nhập của Ukraine vào Kursk “phù hợp với chính sách Mỹ về Ukraine”, theo trang web của Bộ Quốc phòng Mỹ.
“[Các cuộc tấn công kiểu này] phù hợp với chính sách của chúng tôi và từ đầu chúng tôi đã hỗ trợ Ukraine tự vệ trước các cuộc tấn công từ bên kia biên giới” - bà Singh nói.
Trước đó, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Matthew Miller nói rằng Washington không được báo trước về các cuộc tấn công nhưng việc này là bình thường vì Ukraine “có quyền đưa ra quyết định”.
Cũng trong ngày 8-8, người phát ngôn chính sách đối ngoại và an ninh Liên minh châu Âu (EU) - ông Peter Stano mô tả cuộc tấn công của Ukraine vào Kursk là “cuộc chiến phòng thủ hợp pháp” và “trong khuôn khổ quyền tự vệ hợp pháp”.
“Lập trường chung và nguyên tắc của chúng tôi là Ukraine đang chịu sự tấn công bất hợp pháp. Vì vậy, Ukraine đang tiến hành một cuộc chiến tranh phòng thủ chính đáng. Dựa trên luật pháp quốc tế, Ukraine có quyền tự vệ và quyền này bao gồm cả việc tấn công vào lãnh thổ đối phương” - ông Stano nói thêm.
Ukraine chưa lên tiếng về vụ tấn công nhưng nếu Ukraine xác nhận thì đây là lần hiếm hoi Kiev đưa quân đội chính quy xâm nhập vào biên giới Nga. Diễn biến gây bất ngờ cho cả Nga và giới quan sát.
“Đây không phải là lần đầu tiên Ukraine xâm nhập vào Nga, nhưng tôi nghĩ đây là lần đầu tiên ở quy mô này với quân đội thông thường, thay vì các nhóm ủy nhiệm” - ông Matthew Savill, chuyên gia quân sự của Viện nghiên cứu Royal United Services (Anh), nói với tờ Politico.
Một số chuyên gia cho rằng động cơ của cuộc tấn công là nhằm buộc Nga phân tán lực lượng ở tiền tuyến ở miền đông Ukraine.
“Trong những tuần gần đây, Nga đã có những bước tiến ở miền đông Ukraine, nhưng cuộc tấn công [vào Kursk] buộc Điện Kremlin phải giảm bớt áp lực với các vị trí của Ukraine ở Donbas hoặc phía bắc Kharkiv” - theo ông John E. Herbst, Giám đốc cấp cao của Trung tâm Á-Âu của Hội đồng Đại Tây Dương (Mỹ) và là cựu đại sứ Mỹ tại Ukraine.
Cũng có ý kiến cho rằng cuộc tấn công vào Kursk là một “sự đánh lạc hướng” khỏi những thất bại gần đây của Ukraine ở chiến trường phía đông.
Bên cạnh đó, Ukraine cũng được cho là đã phát động cuộc tấn công nhằm chứng minh năng lực với các đối tác. “Cuộc tấn công là lời nhắc nhở đối với các nhà lãnh đạo phương Tây rằng Ukraine có thể giành chiến thắng nếu được tạo điều kiện” - ông Herbst nói thêm.
Moscow cáo buộc Kiev phóng lượng lớn UAV vào lãnh thổ Nga
Tỉnh trưởng tỉnh Lipetsk (miền trung Nga) - ông Igor Artamonov nói rằng Ukraine sáng 9-8 đã phóng nhiều máy bay không người lái (UAV) vào TP Lipetsk thuộc tỉnh này khiến 6 người bị thương, đài RT đưa tin.
“Chú ý! Lipetsk đã phải chịu một cuộc tấn công UAV lớn. Hệ thống phòng không đang hoạt động. Đừng đến gần cửa sổ. Hãy tìm nơi trú ẩn an toàn” - ông Artamonov viết trên Telegram.
Theo ông Artamonov, một trong số các UAV nhắm vào cơ sở hạ tầng năng lượng ở Lipetsk nhưng đã bị lực lượng phòng thủ mặt đất Nga bắn hạ.
Theo RT, chính quyền tỉnh Lipetsk đã ban bố tình trạng khẩn cấp và ra lệnh sơ tán người dân khỏi bốn ngôi làng, gồm Koptsevy Khutora, Fedorovka, Yakovlevka và Tynkovka.
Giao thông công cộng đã bị đình chỉ tại TP Lipetsk và khu vực xung quanh.
Ukraine chưa bình luận về thông tin trên.
