Từ ngày 1-1-2026, Nghị định 296/2025 có hiệu lực, thay cho Nghị định 166/2013 về cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính.
Một trong những điểm thay đổi đáng chú ý là quy định về các loại tài sản không được kê biên đã được mở rộng.
Cụ thể, Điều 21 Nghị định 296/2025 quy định những tài sản không được kê biên, bao gồm:
Thứ nhất, tài sản bị cấm lưu thông theo quy định của pháp luật; tài sản phục vụ quốc phòng, an ninh, cơ yếu, lợi ích công cộng; vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ; tài sản có chứa chất phóng xạ; chất cháy, chất độc; tài sản là di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia, di sản tư liệu theo quy định của Luật Di sản văn hóa.
Thứ hai, đối với cá nhân bị áp dụng biện pháp cưỡng chế, các tài sản không được kê biên bao gồm:
- Nhà ở duy nhất của cá nhân và gia đình người bị áp dụng biện pháp cưỡng chế có diện tích tối thiểu theo quy định của pháp luật về cư trú;
- Thuốc chữa bệnh, lương thực, thực phẩm phục vụ nhu cầu thiết yếu cho cá nhân bị áp dụng biện pháp cưỡng chế và gia đình họ sử dụng;
- Công cụ lao động, đồ dùng sinh hoạt thông thường cần thiết cho cá nhân bị áp dụng biện pháp cưỡng chế và gia đình họ sử dụng;
- Đồ dùng thờ cúng; di vật, huân chương, huy chương, bằng khen;
- Vật dụng cần thiết của người tàn tật, vật dụng dùng để chăm sóc người ốm.
Đối với tổ chức bị áp dụng biện pháp cưỡng chế, các tài sản không thuộc diện kê biên bao gồm;
- Số thuốc phục vụ việc phòng, chữa bệnh cho người lao động; lương thực, thực phẩm, dụng cụ và tài sản khác phục vụ bữa ăn của người lao động;
- Nhà trẻ, trường học, cơ sở y tế và thiết bị, phương tiện, tài sản khác thuộc các cơ sở này, nếu không phải là tài sản để kinh doanh;
- Trang thiết bị, phương tiện, công cụ bảo đảm an toàn lao động, phòng, chống cháy nổ, phòng, chống ô nhiễm môi trường.
Ngoài ra, các tài sản đang được cầm cố hoặc thế chấp hợp pháp cũng không được kê biên.
So với Điều 19 Nghị định 166/2013, quy định mới tại Điều 21 Nghị định 296/2025 đã mở rộng phạm vi tài sản không được kê biên.
Nếu như trước đây danh mục này chủ yếu xoay quanh các tài sản thiết yếu của cá nhân và gia đình người bị cưỡng chế cùng tài sản phục vụ quốc phòng, an ninh, thì nay nghị định mới bổ sung thêm nhiều nhóm tài sản đặc biệt như tài sản bị cấm lưu thông; tài sản phục vụ lợi ích công cộng; vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ; chất cháy, chất độc, chất phóng xạ; di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia và di sản tư liệu.
Đồng thời, Nghị định 296/2025 lần đầu tiên tách bạch rõ tài sản của cá nhân và tổ chức khi áp dụng biện pháp cưỡng chế, qua đó mở rộng bảo vệ đối với tài sản phục vụ người lao động, y tế, giáo dục, an toàn lao động và môi trường.
