Kênh Al Jazeera ngày 27-12 đưa tin Liên đoàn Ả Rập, Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh (GCC), Liên minh châu Phi (AU) và Tổ chức Hợp tác Hồi giáo (OIC) cùng với nhiều quốc gia đã lên án việc Israel chính thức công nhận Somaliland – vùng lãnh thổ ly khai ở Sừng châu Phi.
Somaliland tuyên bố độc lập từ Somalia năm 1991, sau khi chính quyền trung ương sụp đổ vì nội chiến. Vùng lãnh thổ này đã nỗ lực đấu tranh để được quốc tế công nhận trong nhiều thập niên.
Ngày 26-12, Thủ tướng Israel - ông Benjamin Netanyahu thông báo coi Somaliland là một “quốc gia độc lập và có chủ quyền”, đưa Israel trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới đưa ra tuyên bố như vậy.
Ông Netanyahu cho biết quyết định trên được thực hiện “theo tinh thần của Hiệp định Abraham”, khuôn khổ do Mỹ bảo trợ nhằm bình thường hóa quan hệ giữa Israel và một số quốc gia Ả Rập.
Đáp lại, chính quyền Somaliland nhấn mạnh vùng lãnh thổ này sẵn sàng tham gia Hiệp định Abraham và coi quan hệ với Israel là “đối tác chiến lược” vì hòa bình và ổn định khu vực.
Tuy nhiên, tuyên bố của Israel đã khiến chính phủ Somalia gọi quyết định đó là một “cuộc tấn công có chủ đích” vào chủ quyền của nước này và sẽ làm suy yếu hòa bình khu vực.
Liên minh châu Phi đã chỉ trích động thái của Israel và cảnh báo rằng điều đó có nguy cơ “tạo ra một tiền lệ nguy hiểm với những hệ lụy sâu rộng đối với hòa bình và ổn định trên khắp lục địa”.
Chủ tịch Ủy ban châu Phi Mahmoud Ali Youssouf cho biết tổ chức này “kiên quyết bác bỏ bất kỳ sáng kiến hoặc hành động nào nhằm công nhận Somaliland là một thực thể độc lập, đồng thời nhắc lại rằng Somaliland vẫn là một phần không thể tách rời của Cộng hòa Liên bang Somalia”.
Tổng thư ký Liên đoàn Ả Rập Ahmed Aboul Gheit gọi hành động của Israel là “sự vi phạm rõ ràng luật pháp quốc tế và sự xâm phạm trắng trợn nguyên tắc thống nhất và chủ quyền của các quốc gia”.
“Bất kỳ nỗ lực nào nhằm áp đặt sự công nhận đơn phương đều cấu thành sự can thiệp không thể chấp nhận được vào công việc nội bộ của Somalia và tạo ra một tiền lệ nguy hiểm đe dọa an ninh và ổn định khu vực và quốc tế” - ông Gheit nói.
Cùng quan điểm, GCC gọi diễn biến này là “sự vi phạm nghiêm trọng các nguyên tắc luật pháp quốc tế và sự xâm phạm trắng trợn” chủ quyền của Somalia.
“Việc công nhận này tạo ra một tiền lệ nguy hiểm, làm suy yếu nền tảng ổn định ở khu vực Sừng châu Phi và mở đường cho những căng thẳng và xung đột hơn nữa, trái ngược với những nỗ lực khu vực và quốc tế nhằm tăng cường hòa bình và an ninh quốc tế trong khu vực” - Tổng thư ký GCC Jasem Albudaiwi cho biết.
OIC đã ra tuyên bố chung cùng với các ngoại trưởng của loạt quốc gia, bao gồm Algeria, Comoros, Djibouti, Ai Cập, Gambia, Iran, Iraq, Jordan, Kuwait, Libya, Maldives, Nigeria, Oman, Pakistan, Palestine, Qatar, Saudi Arabia, Somalia, Sudan, Thổ Nhĩ Kỳ và Yemen.
Tuyên bố “bác bỏ dứt khoát việc Israel công nhận vùng lãnh thổ ‘Somaliland’… do những hậu quả nghiêm trọng của biện pháp chưa từng có tiền lệ này đối với hòa bình và an ninh ở vùng Sừng châu Phi, Biển Đỏ, và những ảnh hưởng nghiêm trọng của nó đối với hòa bình và an ninh quốc tế nói chung”.
Ngoài ra, Qatar, Iran, Saudi Arabia, Pakistan, Trung Quốc và Nigeria nằm trong số các quốc gia đã lên án động thái của Israel trong các tuyên bố riêng biệt.
Liên minh châu Âu (EU) thì cho biết họ tôn trọng toàn vẹn lãnh thổ và chủ quyền của Somalia, đồng thời kêu gọi đối thoại giữa chính phủ quốc gia Somalia và Somaliland.
Khi được hỏi liệu Washington có kế hoạch công nhận Somaliland hay không, Tổng thống Mỹ Donald Trump trả lời “không”.
