Ngày 16-8, Các Tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất (UAE) cho triệu tập đại diện ngoại giao Iran ở Abu Dhabi để phản đối “các đe dọa” từ Tổng thống Iran Hassan Rouhani liên quan việc UAE quyết định bình thường hóa quan hệ với Israel, hãng tin nhà nước WAM (UAE) đưa tin.
“Bộ Ngoại giao đã triệu tập đại diện ngoại giao Iran và chuyển đến ông ấy một công hàm phản đối mạnh các đe dọa có trong lời phát biểu của Tổng thống Iran Hassan Rouhani liên quan đến các quyết định về chủ quyền của UAE” – WAM thông báo.
UAE nói phát ngôn của ông Rouhani là “không thể chấp nhận được và mang tính kích động, và ảnh hưởng nghiêm trọng đến an ninh và ổn định vùng Vịnh”.
Động thái này diễn ra một ngày sau khi Tổng thống Rouhani nói việc UAE quyết định bình thường hóa quan hệ với Israel là một “sai lầm lớn”, đồng thời cảnh báo rằng mình “sẽ chống lại việc mở đường cho Israel ở khu vực”.
Không nói rõ sẽ chống thế nào, ông Rouhani chỉ nói đó “sẽ là một câu chuyện khác và họ sẽ phải đối mặt theo một cách khác”, theo thông tin từ hãng tin Mehr (Iran).
Trước đó chính phủ Iran cực lực lên án thỏa thuận giữa UAE và Israel, gọi đó là “sự ngu ngốc chiến lược” và cho rằng diễn biến này sẽ càng “làm mạnh thêm trục đối kháng ở khu vực”.
Sinh viên Iran biểu tình trước đại sứ quán UAE ở Tehran (Iran) ngày 15-8, phản đối UAE bình thường hóa quan hệ với Israel. Ảnh: REUTERS
UAE đã giáng cấp quan hệ với Iran từ tháng 1-2016, trong bối cảnh có sự đối đầu nghiêm trọng giữa đồng minh thân cận của UAE là Saudi Arabia với Iran.
Việc UAE quyết định bình thường hóa quan hệ với nhà nước Do Thái Israel đã kích động một làn sóng chỉ trích khắp Iran. Ngày 15-8, tờ The Kayhan theo xu hướng bảo thủ cực đoan nói bước đi của UAE có lợi cho các lực lượng chống Iran. The Kayhan cũng cho rằng quyết định của UAE phản bội lại sự nghiệp theo đuổi chính nghĩa của người Palestine.
UAE và Israel đạt thỏa thuận bình thường hóa quan hệ qua cầu nối Mỹ, và được Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo ngày 13-8. Ông Trump cho biết các lãnh đạo hai nước sẽ chính thức ký thỏa thuận tại Nhà Trắng trong vòng ba tuần tới. Cả UAE và Israel đều là đồng minh thân cận của Mỹ nhưng vốn đối đầu nhau ở khu vực.
Theo thỏa thuận, Israel cam kết ngưng kế hoạch sáp nhập các vùng lãnh thổ ở khu Bờ Tây – vùng đất người Palestine xem là thủ đô cho nhà nước tương lai của mình. Bước nhượng bộ này của Israel được châu Âu và một số chính phủ Ả Rập thân phương Tây hoan nghênh như một sự thúc đẩy hy vọng hòa bình.
Tuy thế Thủ tướng Israel – ông Benjamin Netanyahu nói Israel chỉ hoãn chứ không từ bỏ kế hoạch một ngày nào đó sẽ sáp nhập thung lũng Jordan và các khu định cư Do Thái dọc khu Bờ Tây.
Đây chỉ mới là thỏa thuận bình thường hóa quan hệ thứ ba mà Israel đạt được với một nước Ả Rập. Tuy nhiên điều này vạch ra viễn cảnh sắp tới sẽ còn có các thỏa thuận tương tự giữa Israel với các nước vùng Vịnh thân phương Tây khác.
