Ung thư đại trực tràng là căn bệnh có tỉ lệ di truyền rất cao trong số các bệnh ung thư. Ung thư đại trực tràng có yếu tố gia đình thường gặp ở người có bệnh lý đa polyp (Familiar Adenomatous Polyposis-FAP) và người mắc hội chứng Lynch.
Người bị đa polyp mang tính chất gia đình, tỷ lệ di truyền cho thế hệ sau lên tới 80%, nếu không điều trị thì đến 40 tuổi hầu hết polyp sẽ phát triển thành ung thư, ngoài đại trực tràng còn bị ở dạ dày, ruột non, tụy, gan...
Tỷ lệ ng mắc bệnh ung thư đại trực tràng ở nước ta đứng thứ 5 trong các loại ung thư phổ biến ở cả 2 giới (ở nam giới xếp thứ 4, ở nữ giới xếp thứ 3), chỉ sau ung thư gan, phổi, vú, dạ dày. Tuy vậy, nếu được phát hiện ở giai đoạn sớm, tỉ lệ chữa khỏi bệnh ung thư đại trực tràng rất cao, gần 100%.
Dấu hiệu sớm cảnh báo ung thư đại tràng:
- Thay đổi thói quen đi ngoài: Đây là dấu hiệu hay gặp nhất. Bình thường có thói quen đi ngoài vào 20g tối hoặc 7-8g sáng, thế nhưng bây giờ lại đi ngoài bất kỳ thời gian nào trong ngày.
- Số lần đi ngoài trong ngày thay đổi: Nếu như ngày trước chỉ đi ngoài ngày 1 lần, 2 lần, thì bây giờ đi 3 lần, thậm chí có lúc nhiều hơn thế. Hoặc cũng có khi 3-4 ngày không đi.
- Thay đổi cấu trúc của khuôn phân: Ngày trước đi ngoài thành khuôn, mềm thì bây giờ đi ngoài táo hoặc đi phân lỏng, không thành khuôn.
- Xuất hiện máu trong phân: Đại tiện kèm máu đỏ tươi, nhỏ giọt, phủ lên phân. Một số trường hợp, ở giai đoạn cuối bệnh nhân còn thấy hậu môn trực tràng sa xuống, toàn thân gầy đi, số lần đại tiện tăng lên, khi táo bón, khi tiêu chảy.
Để phòng ngừa ung thư đại trực tràng, bác sĩ khuyến cáo ăn uống hợp vệ sinh, không hút thuốc lá, hạn chế bia rượu, tập thể dục ít nhất 30 phút/lần và 3 lần/tuần...
Ngoài ra, không nên ăn nhiều dưa muối, cà muối còn sống, hạn chế thức ăn nhanh nhiều dầu mỡ, thịt nướng... Nên ăn nhiều rau, trái cây, cá, đạm thực vật...
Đặc biệt là nếu hay bị rối loạn tiêu hóa, phân lỏng, phân nát kéo dài, phân màu bất thường (phân đen, có máu) cần đi khám bác sĩ tiêu hóa ngay. Nhất là khi trong gia đình, có người thân trực hệ bị ung thư đại trực tràng hay các bệnh ung thư khác.
ThS-BS Hà Hải Nam, Phó Trưởng Khoa ngoại bụng I Bệnh viện K
