Như đã thông tin, bị cáo Lê Minh Lỉnh, người uống thuốc diệt cỏ tự tử vào sáng 20-3 (sau khi nghe TAND tỉnh Cà Mau tuyên bác kháng cáo kêu oan), đã tử vong lúc hơn 21 giờ ngày 21-3 tại bệnh viện sau thời gian được rửa ruột chống độc.
Vụ án này, ở tất cả phiên tòa, các luật sư luôn khẳng định có nhiều vi phạm tố tụng nghiêm trọng trong quá trình điều tra. Trong khi đó, VKS và HĐXX cho rằng có sai nhưng không nghiêm trọng, không làm thay đổi bản chất vụ án.
Rủ “đi công chuyện” hay rủ đi đánh nhau?
Theo cáo trạng và bản án sơ thẩm, lúc 19 giờ 30 ngày 21-3-2022, tại quán cà phê thuộc ấp Sở Tại, xã Thạnh Phú, huyện Cái Nước, Cà Mau, năm bị cáo ngồi uống nước với nhau. Đó là Trần Duy Phương (Phương Max), Trần Duy Phương (Phương KIO), Đoàn Thế Nguyễn, Nguyễn Phát Lợi và Lê Minh Lỉnh (cùng ngụ hai xã gần nhau là Lương Thế Trân và Thạnh Phú, huyện Cái Nước).
Sau đó, Phương Max chạy đi đến tiệm tạp hóa kèm quán nước cách đó vài trăm mét mua bài về chơi. Phương Max có cự cãi với hai người khách đang uống nước tại đây là Nguyễn Vũ Kha và Nguyễn Hoàng Nam.
Kết quả điều tra kết luận: Khi về quán cà phê lấy dao, Phương Max rủ nhóm bạn “đi công chuyện”. Thấy Phương Max cầm hung khí và rủ “đi công chuyện”, biết là đi đánh nhau nên tất cả cùng đồng ý và đi theo để hỗ trợ.
Đến nơi, Phương Max xông vào chém liên tiếp vào người Kha, làm Kha bị thương ở cổ tay trái và bàn tay phải. Kha cầm ghế lên chống đỡ và đẩy Phương Max té.
Lúc này, Lợi, Phương KIO, Nguyễn và Lỉnh cùng xông vào quán để hỗ trợ Phương Max. Lợi đánh Kha bằng tay, Phương KIO và Lỉnh đánh Nam bằng tay. Còn Nguyễn cũng đánh Nam nhưng bằng nón bảo hiểm.
Theo kết luận giám định, Kha bị thương tật 25%. Nam không giám định thương tích do bị thương không đáng kể.
Phương Max bị khởi tố tội cố ý gây thương tích ở vai trò chính, bốn người còn lại bị khởi tố cùng tội danh trong vai trò đồng phạm.
Đồng loạt kêu oan
Quá trình xét xử ở cấp sơ thẩm, cả năm bị cáo đều kêu oan. Bị cáo đầu vụ là Phương Max cho rằng mình bị Kha đẩy té và tấn công bằng ghế nên quơ dao tự vệ chứ lúc chém không trúng Kha.
Ba bị cáo Lợi, Phương KIO và Nguyễn kêu oan, cho rằng bị cơ quan điều tra ép cung nên khai có biết rủ “đi công chuyện” là đi đánh nhau. Ba bị cáo này phủ nhận toàn bộ lời khai trong các biên bản ghi lời khai của cơ quan điều tra. Cả ba cho rằng sự thật là khi thấy Phương Max bị Kha tấn công nên vào can ngăn, không để Kha đánh bạn mình.
Riêng Lê Minh Lỉnh (bị cáo vừa tử vong do uống thuốc diệt cỏ sau khi nghe TAND tỉnh Cà Mau tuyên bác kháng cáo kêu oan) thì một mực khẳng định mình không tham gia đánh nhau. Lỉnh cho rằng các lời khai có nội dung rằng “có tham gia đánh Nam một cái vào lưng” là do điều tra viên dụ dỗ, ép cung.
Tuy nhiên, HĐXX cả hai cấp tòa sơ thẩm và phúc thẩm ở Cà Mau đều không chấp nhận lời kêu oan của các bị cáo.
Trong suốt quá trình diễn ra các phiên xử hồi giai đoạn xét xử sơ thẩm (TAND huyện Cái Nước nhiều lần mở phiên tòa rồi trả hồ sơ để điều tra bổ sung), đại diện VKS cùng các luật sư bào chữa đã dành nhiều thời gian tranh luận về vấn đề có vi phạm tố tụng trong quá trình điều tra và có dấu hiệu làm sai lệch hồ sơ vụ án hay không. Từng có phiên xử mà bên buộc tội và bên gỡ tội chỉ tập trung tranh luận về hai vấn đề này, khiến phiên tòa kéo dài đến 20 giờ mới kết thúc.
Đã báo cáo lãnh đạo tỉnh Cà Mau
Ngày 22-3, trao đổi với PV, ông Hà Thanh Hùng, Chánh án TAND tỉnh Cà Mau, cho biết: “Chúng tôi đã báo cáo lãnh đạo tỉnh về sự việc này.
Về nguyên tắc, bản án đã tuyên không được sửa khác đi. Chúng tôi cũng không có thẩm quyền can thiệp vào bản án phúc thẩm đã tuyên liên quan đến vụ bị cáo Lỉnh tự tử. Quan điểm, lập luận và quyết định của HĐXX đã được thể hiện rõ trong bản án”.
Ông Hùng cũng cho biết đây là trường hợp chưa từng xảy ra ở Cà Mau nên cũng chưa có quy định phải thực hiện công việc gì trong trường hợp này.
Luật sư: Nhiều vi phạm tố tụng nghiêm trọng
Theo các luật sư, quá trình điều tra vụ án đã xảy ra những lỗi nghiêm trọng về tố tụng. Đó là những vi phạm như dựng hiện trường lúc khoảng 15 giờ, trời nắng, ánh sáng rõ ràng; trong khi vụ ẩu đả diễn ra lúc gần 20 giờ, trời mưa nhỏ, ánh sáng đèn LED tại hiện trường rất mờ nhạt.
Khi dựng lại hiện trường, điều tra viên đã cho người đóng thế vai của bị cáo Lỉnh, dù Lỉnh vẫn ở ngay địa phương. Một số biên bản ghi lời khai của Lỉnh đầu tiên cũng như bản tự khai viết tay của Lỉnh lần đầu tiên đã không còn trong hồ sơ vụ án.
Vấn đề giám định thương tích cũng có những bất thường. Sự việc xảy ra vào ngày 21-3-2022 nhưng bản X-quang xương ngón tay của Kha lại được chụp vào ngày 21-2-2022, tức chụp trước một tháng. Bị hại Kha nhập viện điều trị đúng ngày 21-3-2022, tức ngày bị chém, xuất viện ngày 5-4-2022 nhưng lại có việc ngày 22-4-2022, bị hại Kha lại nhập viện để khâu, điều trị thương tích.
Các bị cáo đề nghị giám định lại thương tích và làm rõ trong 17 ngày sau khi xuất viện, Kha có đánh nhau với ai không mà trở lại bệnh viện để khâu, điều trị thương tích. Tuy nhiên, HĐXX không chấp nhận cho giám định lại và cũng chưa làm rõ thời gian 17 ngày này Kha có đánh nhau với ai khác không.
Các chữ ký của Kha tại nhiều bút lục trong vụ án rất khác nhau. Có 15 bút lục ký tên Kha, viết chữ in hoa, trong khi có 10 bút lục khác ký tên Vũ Kha với chữ thường và in hoa xen lẫn.
Các bị cáo và luật sư cho rằng đó là những vi phạm tố tụng nghiêm trọng, khiến kết quả điều tra đã có không đáng tin, ảnh hưởng đến sự thật vụ án, do đó vụ án cần được điều tra lại.
Tòa và VKS: Vi phạm không ảnh hưởng đến việc xét xử
VKS và TAND hai cấp ở Cà Mau đều xác định có những vi phạm tố tụng nhưng không nghiêm trọng, không làm ảnh hưởng đến kết quả xét xử khách quan vụ án.
Cụ thể, việc rút bỏ biên bản lời khai ban đầu cũng như tờ tự khai ban đầu của bị cáo Lỉnh đã được làm rõ là do người thực hiện không đúng thẩm quyền, không hợp pháp nên bỏ ra.
Còn các biên bản lời khai của Lỉnh do điều tra viên Lê Quốc Huy lập ở phường 5, TP Cà Mau ngày 9-8-2022 được lý giải là không bị rút bỏ, chỉ là do điều tra viên Huy ghi nhầm địa điểm lập...
Về giám định lại, TAND huyện Cái Nước cho rằng không cần thiết vì tòa đã xác minh tại cơ quan giám định, đảm bảo có cơ sở và chính xác.
Đối với tình tiết dựng hiện trường sai thời điểm, VKSND tỉnh Cà Mau tại phiên tòa phúc thẩm ngày 19-3-2024 cho rằng dựng hiện trường chỉ là chứng cứ tham khảo. Còn chữ ký, chữ viết khác nhau của bị hại Kha là do tay Kha bị đau bởi vết thương bị Phương Max chém nên viết lúc thế này, lúc thế khác.
Đặc biệt, tại phiên tòa phúc thẩm ngày 19-3-2024, bị cáo Phương Max giao nộp một đoạn ghi âm mà theo bị cáo Phương Max là của bị hại Nguyễn Vũ Kha nói trực tiếp với mình, có nội dung là Kha từng cho tiền cà phê hai điều tra viên trong vụ án mỗi người 5 triệu đồng tại căn tin Công an huyện Cái Nước.
Dù đã tiếp nhận đoạn ghi âm trên nhưng quá trình xét xử cũng như khi tuyên án phúc thẩm vào sáng 20-3-2024, HĐXX TAND tỉnh Cà Mau đã không đưa ra nhận định gì về vấn đề này.
"Chết để chứng minh mình bị oan"
Bức thư và clip của Lê Minh Lỉnh để lại trước khi uống thuốc diệt cỏ tự tử có nội dung khẳng định mình bị oan; xin lấy cái chết để chứng minh. Lỉnh cũng xin lỗi mẹ, vợ con, người thân. Bên cạnh lời xin lỗi, từ giã mọi người, Lỉnh kể tên một số người là điều tra viên, kiểm sát viên, thẩm phán mà Lỉnh cho rằng đã gây oan cho mình.
Tại tất cả phiên xử, Lỉnh luôn kêu oan nhưng TAND hai cấp đã không chấp nhận. Ngày 20-3, TAND tỉnh Cà Mau đã bác kháng cáo kêu oan của Lỉnh, tuyên y án sơ thẩm của TAND huyện Cái Nước, phạt Lỉnh 30 tháng tù giam về tội cố ý gây thương tích.
