Theo lịch xét xử, ngày 18-12 TAND TP Nha Trang (Khánh Hòa) sẽ mở phiên xử sơ thẩm vụ Hoàng Tuấn Hải (ngụ xã Phước Đồng, TP Nha Trang) bị truy tố tội vi phạm các quy định về bảo vệ động vật thuộc danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ.
Tuy nhiên, ngày 15-12, TAND TP Nha Trang có thông báo hoãn phiên tòa này. Lý do là một hội thẩm nhân dân tham gia phiên tòa bận công việc đột xuất mà không có hội thẩm dự khuyết. Thời gian mở lại phiên tòa sẽ được TAND TP Nha Trang thông báo sau.
Cơ quan điều tra khám nghiệm hiện trường vụ tàng trữ rùa biển.
Tàng trữ xác rùa biển với số lượng “khủng”
Trước đó, phiên tòa sơ thẩm vụ án trên đã bị hoãn vào ngày 29-11 do vắng tất cả người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan, nhân chứng. Vụ án này xảy ra từ cuối năm 2014 nhưng việc điều tra, truy tố kéo dài do khó khăn trong đánh giá chứng cứ, xác định tội danh.
Theo cáo trạng của VKSND TP Nha Trang, từ ngày 19 đến 22-12-2014, Phòng CSĐT tội phạm về môi trường Công an tỉnh Khánh Hòa tiến hành kiểm tra, xác minh tin báo, phát hiện Hoàng Tuấn Hải cất giấu nhiều xác cá thể rùa biển tại khu vực chăn nuôi của gia đình bà Vũ Thị Hải Thanh (ngụ cùng địa phương).
Tiến hành khám xét khẩn cấp nơi ở của Hải và khám nghiệm từng khu vực chăn nuôi của bà Thanh, CQĐT đã thu giữ 4.383 xác cá thể rùa biển nằm trong nhóm danh mục các loài có nguy cơ tuyệt chủng rất lớn, các loài có nguy cơ tuyệt chủng cực kỳ lớn.
Ngoài ra, CQĐT cũng thu giữ một số phương tiện, máy móc phục vụ việc chế tác rùa. Tại CQĐT, Hải khai nhận dù không có giấy phép kinh doanh nhưng từ năm 2010, Hải đã mua gom số xác rùa biển trên của các ngư dân đi biển về ngâm dung dịch để chế tác thành sản phẩm mỹ nghệ, bán ra thị trường.
Trước đó, ngày 19-11-2014, Thanh tra Sở NN&PTNT tỉnh Khánh Hòa phối hợp với các cơ quan chức năng phát hiện, thu giữ tại kho xưởng của Hải 5.056 kg cá thể rùa biển khô.
Viện truy tố khoản 1, tòa sẽ xử khoản 2
Trong vụ án trên, VKSND TP Nha Trang truy tố Hoàng Tuấn Hải tội vi phạm các quy định về bảo vệ động vật thuộc danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ theo khoản 1 Điều 190 BLHS.
Điều khoản này có mức phạt tiền từ 50 triệu đến 500 triệu đồng, cải tạo không giam giữ đến ba năm hoặc bị phạt tù từ sáu tháng đến ba năm. Tuy nhiên, trong quyết định đưa vụ án ra xét xử, TAND TP Nha Trang nêu rõ là bị cáo có thể bị xét xử theo khoản 2 Điều 190 BLHS, tức có khung hình phạt từ hai đến bảy năm tù.
Cơ quan chức năng giám định xác rùa biển do Hoàng Tuấn Hải tàng trữ.
Vụ án trên được Trung tâm Giáo dục thiên nhiên (ENV) xác định là vụ tàng trữ xác rùa biển với số lượng lớn nhất thế giới. Trong quá trình điều tra, truy tố, chuẩn bị xét xử vụ án này, ENV đã có nhiều văn bản kiến nghị xử Hoàng Tuấn Hải theo khoản 2 Điều 190 BLHS.
Tuy nhiên, trong văn trả lời kiến nghị của ENV, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Khánh Hòa cho rằng việc khởi tố bị can đối với Hải theo khoản 1 Điều 190 BLHS là có căn cứ, đúng pháp luật. Cơ quan CSĐT sẽ xem xét, nghiên cứu các ý kiến của ENV đồng thời trao đổi với các cơ quan liên quan để xử lý hành vi của Hoàng Tuấn Hải theo đúng tính chất, mức độ vi phạm, đảm bảo đúng quy định pháp luật.
Mới đây, ENV tiếp tục có công văn đề nghị UBND TP Nha Trang theo dõi sát sao, hỗ trợ, đôn đốc cơ quan CSĐT, VKSND, TAND TP thực hiện các thủ tục cần thiết, nhanh chóng đưa vụ án ra xét xử, áp dụng hình phạt nghiêm khắc theo quy định tại Điều 190 BLHS đối với Hoàng Tuấn Hải trong thời gian sớm nhất. ENV cho rằng trong vụ án này, số lượng đối tượng bị tác động cực kỳ lớn với hơn 7.000 cá thể rùa biển. Hành vi của Hải đã gây ra hậu quả đặc biệt nghiêm trọng đối với môi trường tự nhiên, cần được xét xử nghiêm khắc.
Từng đình chỉ vì khó xác định tội danh
Theo hồ sơ, ngày 10-6-2015, CQĐT Công an tỉnh Khánh Hòa ra quyết định khởi tố vụ án vi phạm các quy định về bảo vệ động vật thuộc danh mục loài nguy cấp, quý hiếm được ưu tiên bảo vệ. Sau bốn tháng điều tra, ngày 11-10-2015, công an ra quyết định tạm đình chỉ vụ án với lý do khó khăn về đánh giá chứng cứ, xác định tội danh. “Điều 190 BLHS là tội ghép, trong khi không có căn cứ xác định đối tượng có hành vi săn bắt, giết, vận chuyển, nuôi nhốt, buôn bán rùa biển. Hành vi tàng trữ rùa biển không phải là tội phạm quy định tại điều này” - một cán bộ điều tra giải thích.
Cơ quan chức năng phát hiện Hoàng Tuấn Hải tàng trữ hàng ngàn xác rùa biển.
Cuối tháng 8-2016, VKSND Tối cao có công văn gửi Cơ quan CSĐT Bộ Công an thống nhất với kết luận của cuộc họp cấp chuyên viên liên ngành là đủ căn cứ để ra quyết định khởi tố bị can đối với Hoàng Tuấn Hải tội vi phạm các quy định về bảo vệ động vật thuộc danh mục loài nguy cấp, quý hiếm được ưu tiên bảo vệ theo quy định tại khoản 1 Điều 190 BLHS.
Lãnh đạo VKSND Tối cao đề nghị Cơ quan CSĐT Bộ Công an chỉ đạo Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Khánh Hòa khẩn trương giải quyết vụ án theo quy định pháp luật, đáp ứng yêu cầu chính trị, đối ngoại. Đến ngày 10-10-2016, Công an tỉnh Khánh Hòa quyết định phục hồi điều tra vụ án hình sự trên. Ngày 17-10-2016, Hải bị khởi tố bị can theo khoản 1 Điều 190 BLHS năm 1999 và bị cấm đi khỏi nơi cư trú.
Ngày 8-12-2016, cơ quan CSĐT công an tỉnh có kết luận điều tra, đề nghị truy tố Hoàng Tuấn Hải theo khoản 1 Điều 190 BLHS. Ngày 1-3, VKSND TP Nha Trang ban hành cáo trạng truy tố Hải. Tháng 5-2017, TAND TP Nha Trang trả hồ sơ để điều tra bổ sung nhiều vấn đề liên quan đến thủ tục tố tụng, nội dung vụ án. Một tháng sau, cơ quan CSĐT có kết luận điều tra bổ sung, về cơ bản giữ nguyên kết luận ban đầu. Tiếp đó, VKSND TP Nha Trang có công văn giữ nguyên cáo trạng truy tố Hải theo khoản 1 Điều 190 BLHS.
