. Phóng viên: Thưa ông, vì sao nhiều người nhiễm HIV không biết về tình trạng nhiễm của mình?
+ TS Hoàng Đình Cảnh: Một trong những thách thức lớn nhất của việc ứng phó với dịch HIV/AIDS là dịch tiềm ẩn. Đối với các loại dịch khác, chỉ trong vòng một vài tuần là có triệu chứng, dễ dàng xác định được người mắc và nguồn lây. Nhưng với HIV, thời gian ủ bệnh kéo dài 5-10 năm mà không có triệu chứng khiến người nhiễm HIV không biết về tình trạng của mình, không thực hiện các biện pháp dự phòng cho người thân, cộng đồng.
Hiện việc xét nghiệm đã được mở rộng nhưng nhóm dân số gặp nguy cơ cao như nhóm quan hệ tình dục đồng giới không an toàn, mại dâm, tiêm chích ma túy… đều ngại, không muốn xét nghiệm. Chúng ta cần cung cấp thông tin, hướng dẫn họ đi xét nghiệm, thay đổi suy nghĩ “lỡ dính HIV thì chết”. Thực tế người nhiễm vẫn có thể chung sống với HIV khỏe mạnh nếu được phát hiện và điều trị sớm bằng thuốc ARV. Khi tải lượng virus ở dưới ngưỡng phát hiện, họ sẽ không có khả năng lây cho người khác nữa.
TS Hoàng Đình Cảnh, Phó Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS (Bộ Y tế).
. Ông có thể chia sẻ cụ thể về mục tiêu 90-90-90?
+ Việt Nam là quốc gia đầu tiên trong khu vực châu Á-Thái Bình Dương cam kết thực hiện mục tiêu 90-90-90 của Liên Hiệp Quốc. Đó là 90% người nhiễm HIV biết được tình trạng nhiễm HIV của mình, 90% người chẩn đoán nhiễm HIV được điều trị bằng thuốc kháng HIV (ARV), 90% số người đang được điều trị có tải lượng virus ở mức thấp. Đây cũng là một chiến lược đầy tham vọng tiến tới chấm dứt AIDS vào năm 2030. Cạnh đó, chúng ta còn có mục tiêu chiến lược quốc gia là khống chế tỉ lệ người nhiễm dưới 0,3% dân số.
Tuy vậy, chúng ta đang đối diện với nhiều khó khăn. Trước hết là tỉ lệ người sử dụng ma túy vẫn tăng lên, hoạt động mại dâm ngày càng phức tạp. Các nhóm mại dâm đồng giới nam, nhóm người chuyển giới chưa tự chăm sóc sức khỏe tốt như các nhóm khác trong cộng đồng, trong khi sự hỗ trợ của cộng đồng cũng chưa đáp ứng được yêu cầu. Hình thức lây nhiễm HIV qua quan hệ tình dục vẫn đang chiếm tỉ lệ rất cao (63%) nhưng động vào nhóm này không đơn giản, bởi hành vi tính dục rất khó điều chỉnh và kiểm soát.
Mặc dù vậy, tôi tin chúng ta sẽ hoàn thành được lộ trình 90-90-90 vào năm 2020. Vượt qua các khó khăn, hiện chúng ta đã đạt các tỉ lệ là 82-70-93,7. Như vậy một tỉ lệ đã vượt, hai tỉ lệ gần đến đích, nếu quyết tâm chúng ta sẽ đạt được!
. Xin cám ơn ông.
(Chuyên đề phối hợp với Sở LĐ-TB&XH thực hiện)
