Tôi năm nay 61 tuổi, hay bị tê bì tay chân, ban đầu chỉ là cảm giác châm chích nhẹ nhưng các cơn đau ngày càng nhiều hơn, lan ra đùi và cẳng chân. Tôi cũng thường thấy mỏi cơ khớp chân khiến việc đi lại gặp khó khăn. Xin bác sĩ cho biết tôi có thể bị bệnh gì và có cần đi khám không?
Trả lời
Chào bạn, tình trạng tê bì chân tay ban đầu có thể chỉ là các triệu chứng nhẹ như tê các đầu ngón tay, chân, bàn chân; cảm giác bị châm chích cho đến nặng như đau tê bì lan dọc theo cánh tay - cẳng tay, đùi - cẳng chân, kèm theo mỏi cơ, mỏi khớp gây ảnh hưởng vận động sinh hoạt hằng ngày.
Triệu chứng tê bì chân tay có thể xuất phát và kèm theo đau từ vùng bả vai gáy hoặc cánh tay, từ vùng thắt lưng hoặc mông, đùi sau hoặc chỉ khu trú tại một vùng… Khi bệnh nặng, người bệnh có thể bị hạn chế cử động do đau, thậm chí có thể bị liệt vận động tay chân.
Trầm trọng hơn là liệt các cơ quan vùng chậu như tiêu tiểu không kiểm soát, mất khả năng tình dục. Người bệnh cảm thấy hết năng lượng, mất ăn mất ngủ, không làm được việc, tinh thần mệt mỏi, suy sụp...
 |
| Tê bì tay chân là triệu chứng nhiều người gặp phải. Ảnh minh họa: Internet |
Nguyên nhân chính của triệu chứng tê bì là do các dây thần kinh hoặc mạch máu bị chèn ép theo nhiều cơ chế khác nhau trong các bệnh lý phổ biến sau:
Mất cân bằng cơ xương khớp
Mất cân bằng sự tương quan về chiều dài và căng lực giữa các cơ gây các lệch vẹo cơ học tại khớp và khung xương, dẫn đến chèn ép thần kinh. Đặc biệt thần kinh chi trên bị chèn ép vào xương đòn và thần kinh chi dưới bị chèn ép bởi cơ hình lê tại mông dưới. Triệu chứng gần giống như các thoát vị đĩa đệm tại cổ và thắt lưng.
Mất cân bằng cơ gây lệch vẹo xương khớp do ngồi nằm nhiều và sai tư thế kéo dài, do viêm cơ, viêm thần kinh cơ, chấn thương cơ, loạn dưỡng cơ, lao động nặng nhọc, chơi thể thao…
Mất cân bằng cơ gây lệch vẹo hình thể và đau nhức cơ xương khớp là căn bệnh thời đại do sử dụng smartphone, vi tính sai tư thế, thói quen lười vận động.
Thoát vị đĩa đệm
Theo các nghiên cứu, có đến 80% bệnh nhân thoát vị đĩa đệm có triệu chứng tê bì chân tay. Đây là bệnh lý thường gặp ở đĩa đệm cột sống cổ và thắt lưng với những triệu chứng như đau nhức, tê cứng: bắp tay, vùng đùi, bắp chân; tê bì đầu ngón chân, tay.
Nguyên nhân chính của hiện tượng tê cứng chân tay là do đĩa đệm lồi hay phình ra hoặc chất nhầy ở đĩa đệm bị thoát ra khỏi vị trí của nó và chèn vào các dây thần kinh cột sống khiến chân tay bị tê bì liên tục. Tình trạng này nếu không được điều trị dứt điểm có thể xuất hiện những diễn biến xấu gây ra teo cơ hoặc bại liệt toàn thân.
Hẹp ống sống, trật đốt sống
Hẹp ống sống là dạng bệnh bẩm sinh dẫn đến hiện tượng các dây thần kinh đi qua vị trí hẹp này sẽ bị chèn ép gây ra tê bì tay chân, hạn chế khả năng vận động.
Trật đốt sống do vận động mạnh như khuân vác đồ, va chạm khi chơi thể thao, tai nạn, hoặc các cơ vùng cột sống mất cân bằng co kéo các đốt sống trong thời gian dài gây chấn thương chèn ép các rễ thần kinh.
Viêm khớp hay thoái hóa cột sống
Khi các khớp và các rễ thần kinh bị tổn thương hay viêm, tình trạng tê chân tay cũng sẽ xuất hiện thường xuyên hơn và có thể dẫn đến đau nhức vùng bị tổn thương. Các bệnh nhân bị viêm khớp, viêm khớp dạng thấp sẽ gặp phải tình trạng này khi họ nằm hoặc ngồi một chỗ trong thời gian quá dài.
Thoái hóa cột sống khiến sụn khớp, đốt sống bị bào mòn, cọ xát với rễ thần kinh gây đau nhức. Hiện tượng tê tay chân do thoái hóa thường xảy ra về đêm hoặc khi thay đổi thời tiết.
Đau dây thần kinh tọa
Đau dây thần kinh tọa gây tê, đau từ thắt lưng xuống mông, đùi và cả bắp chân có thể là hậu quả của 3 nhóm bệnh lý thoát vị đĩa đệm, các bệnh lý cột sốt (hẹp ống sống, trật đốt sống...), mất cân bằng cơ xương khớp gây lệch vẹo, căng cơ chèn ép vào dây thần kinh tọa.
Bệnh này gây ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống hàng ngày, do đó cần đi khám và điều trị sớm nếu có dấu hiệu thường xuyên bị tê đau chân, bắp đùi lâu ngày, không thuyên giảm.
 |
| Đau thần kinh tọa là một trong những nguyên nhân gây tê bì tay chân. Ảnh minh họa: Internet |
Viêm đa dây thần kinh - suy nhược cơ thể
Hay gặp ở những bệnh nhân suy nhược cơ thể, thiếu vitamin thiết yếu, duy trì hoạt động ổn định của hệ thần kinh như B1,B6, B12.... Khi đó, cơ thể sẽ rơi vào sự mệt mỏi kéo dài, thần kinh ngoại biên bị tổn thương gây tay chân tê bì thường xuyên, đau teo và yếu cơ, mất phản xạ gân xương.
Nếu không phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh nhân có thể tử vong do suy hô hấp, sặc phổi.
Bệnh lý mạch máu ngoại vi, giãn tĩnh mạch
Bệnh tê bì tay chân có thể do viêm mạch máu ngoại vi, xơ vữa lắng đọng trong lòng mạch từ các nguyên nhân như hút thuốc lá, tiểu đường.
Khi đó, máu chảy đi nuôi các chi bị thiếu hụt khiến tê bì chân tay, chuột rút, cứng cơ, đau chi, lâu dần có thể dẫn đến nguy cơ bị nhiễm trùng. Càng hoạt động, cơn đau càng tăng lên. Cơn đau cách hồi khiến bệnh nhân khó tập luyện và di chuyển, kể cả khi đi bộ.
Bên cạnh đó, căn bệnh giãn tĩnh mạch phổ biến ở nữ giới hơn nam giới cũng có thể gây ra cơn đau châm chích ở chân. Cuối ngày, mắt cá chân thường sưng phù.
Chèn ép thứ phát
Một số người có thể sinh lý đặc biệt như phụ nữ mang thai, có khối u bướu chèn ép mạch máu, thần kinh, hoặc gặp tác dụng phụ của một số loại thuốc cũng có thể gặp triệu chứng tê bì tay chân. Chẳng hạn, phụ nữ mang thai lớn làm tử cung to chèn ép các mạch máu vùng chậu gây giảm tưới máu vùng chi dưới, nhất là khi ngồi, đứng hay nằm ngửa lâu. Có thể thuyên giảm triệu chứng bằng cách thay đổi các tư thế.
ThS-BS CALVIN Q TRỊNH, Trưởng đơn vị hiệu chỉnh cơ xương khớp, BV Chỉnh hình và phục hồi chức năng TP.HCM (1A)
