Theo tờ The Wall Street Journal, nhiều khẩu pháo hạng nặng mà phương Tây cung cấp cho Ukraine vắng mặt tại chiến tuyến trong thời gian dài do quy trình bảo trì phức tạp và tranh cãi giữa các đồng minh châu Âu.
Việc không có sẵn những vũ khí này ở tiền tuyến trong thời gian đáng kể đặt ra một thách thức đối với Ukraine khi nước này nỗ lực chiếm lại những khu vực đã bị Nga sáp nhập ở miền đông và miền nam bao gồm các tỉnh Luhansk, Donetsk, Zaporizhzhia và Kherson.
 |
Một lựu pháo hạng nặng PzH2000 của Đức được quân đội Ukraine sử dụng trong chiến dịch gần đây. Ảnh: REUTERS |
Trong 90% trường hợp hỏng hóc, pháo phương Tây phải chuyển ra khỏi Ukraine để sửa chữa
Bị ảnh hưởng nhiều nhất là những lựu pháo hạng nặng mà các quan chức Ukraine đánh giá là mang tính quyết định trong các chiến dịch thành công gần đây của họ. Nhưng những lựu pháo cần được bảo trì thường xuyên do sử dụng nhiều.
Trong một số trường hợp, sự phức tạp của chúng hoặc tính bảo mật liên quan đồng nghĩa hoạt động bảo trì này phải được tiến hành trên lãnh thổ của các nước thành viên NATO, nằm cách xa các chiến trường ở Ukraine cả ngàn km.
Các quan chức NATO cho biết do Ukraine chỉ được phương Tây cung cấp một số lượng hạn chế lựu pháo như vậy, nên việc thiếu vắng chúng ở mặt trận, cùng với các yếu tố khác như thời tiết, có thể làm chậm đà tiến công của Kiev.
Trong trường hợp hỏng hóc, các loại lựu pháo mạnh như Panzerhaubitze 2000 (PzH2000) của Đức, M777 của Anh hay Caesar của Pháp phải được bảo trì bên ngoài biên giới Ukraine trong khoảng 90% trường hợp, các quan chức Ukraine và quan chức phương Tây cho biết.
Lựu pháo là một trong bốn loại hỏa pháo cơ bản của pháo binh (pháo nòng dài, súng cối, pháo phản lực và lựu pháo). Lựu pháo bắn đạn vòng cung, với góc nòng pháo 45° và tầm bắn đến vài chục km, cho phép xạ thủ không cần nhìn trực tiếp mục tiêu mà vẫn có thể tấn công địa điểm nằm khuất sau vật cản hay ở vị trí rất xa.
Các hệ thống pháo phản lực cơ động cao (HIMARS) mà Mỹ cung cấp cho Ukraine cho đến nay chỉ gặp một ít vấn đề, nhưng nếu xảy ra hỏng hóc lớn, hệ thống vũ khí đó cũng sẽ cần phải được chuyển ra nước ngoài để sửa chữa.
Chưa tới 50% lựu pháo PzH2000 tự hành, vốn được nhiều chuyên gia quân sự xem là một trong những loại pháo cơ động, nòng dài hoạt động tốt nhất của Ukraine, có mặt trên chiến trường vào bất kỳ thời điểm nào.
Theo quan chức cấp cao của Đức, điều này là do hơn 50% còn lại phải được đưa đến Lithuania, một thành viên của NATO, để sửa chữa. Lithuania nằm cách mặt trận Kherson ở miền nam Ukraine gần 1450 km. Cho đến nay, Đức đã chuyển giao 14 lựu pháo PzH2000 cho Ukraine, còn Hà Lan cung cấp cho nước này 5 lựu pháo PzH2000.
Ông Mark Cancian, cố vấn cấp cao của Chương trình An ninh quốc tế của Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS) - một tổ chức tư vấn an ninh có trụ sở ở Washington (Mỹ), cho biết Ukraine có một hệ thống bảo trì ba bước.
Theo đó, các binh sĩ Ukraine được đào tạo ở nước ngoài sẽ cố gắng sửa chữa vũ khí trước. Nếu cần, họ sẽ trao đổi với các chuyên gia phương Tây, những người hướng dẫn họ bảo trì qua điện thoại hoặc không gian trực tuyến trong thời gian thực.
Ông Cancian, từng là sĩ quan pháo binh của Thủy quân lục chiến Mỹ, nói: “Bước cuối cùng là các thiết bị vũ khí cần được bảo trì chuyên sâu hoặc thay thế các thành phần đặc biệt, sẽ được vận chuyển ra khỏi Ukraine”.
Thông tin kỹ thuật bí mật gây rắc rối cho hoạt động bảo trì
Các đồng minh khác, chẳng hạn như Mỹ và Anh, bảo trì các vũ khí mà họ viện trợ cho Ukraine ở Ba Lan, nước láng giềng của Ukraine.
Tuy nhiên, Ba Lan đã từ chối cho phép Đức thành lập một trung tâm dịch vụ bảo trì ở Ba Lan. Các quan chức Đức cho biết thay vào đó, Warsaw yêu cầu các nhà sản xuất Đức cung cấp thông tin kỹ thuật bí mật của lựu pháo PzH2000 để một công ty do nhà nước Ba Lan kiểm soát thực hiện công việc bảo trì.
PzH2000, loại lựu pháo chính xác có thể tấn công các mục tiêu nhỏ cách xa 40km, do công ty quốc phòng Krauss-Maffei Wegmann (Đức) sản xuất. Ba quan chức cấp cao của Đức, những người nắm rõ thông tin đàm phán với Ba Lan, cho biết việc từ bỏ quyền sở hữu trí tuệ để pháo PzH2000 được bảo trì ở Ba Lan là không thể chấp nhận được.
Vì vậy, Đức đã đề nghị sự hỗ trợ từ Slovakia, cũng là một nước thành viên NATO. Slovakia đã đồng ý giúp Berlin thiết lập một trung tâm bảo trì lựu pháo PzH2000, dự kiến mở cửa vào cuối năm nay.
Các vũ khí khác mà Đức viện trợ cho Ukraine cũng sẽ được bảo trì tại Slovakia, nơi nằm cách xa Kherson hơn 1.300 km. Chúng có thể bao gồm hệ thống phòng không đất đối không Iris-T SLM. Các quan chức Ukraine đánh giá hệ thống phòng không này đã tăng cường đáng kể khả năng phòng thủ của Ukraine trước các cuộc tấn công tên lửa của Nga.
Trong hầu hết trường hợp, các lựu pháo PzH2000 ở Ukraine cần phải bảo trì và sửa chữa thường xuyên do chúng được quân đội Ukraine sử dụng quá nhiều. Các quan chức Đức cho biết quân đội Ukraine bắn đạn pháo từ PzH2000 với tần suất gấp nhiều lần giới hạn khuyến nghị khoảng 100 phát mỗi ngày, đến nỗi các khẩu pháo này có thể bị quá nóng và biến dạng.
Trong khi đó, các hệ thống HIMARS ở Ukraine vẫn chưa gặp sự cố nghiêm trọng nào. Chúng chỉ gặp phải một số vấn đề nhẹ hơn với khung gầm, có thể được sửa chữa ở Ukraine.
Một lính pháo binh Ukraine cho biết, theo kinh nghiệm của anh, các khẩu pháo do Nga sản xuất dễ sửa chữa hơn vì chúng thiếu cấp độ điện tử hóa và công nghệ thông minh giống như pháo của phương Tây.
Người lính pháo binh này cho biết các đơn vị quân đội của Ukraine chỉ có thể sửa chữa ước tính khoảng 10-15% các sự cố xảy ra ở các khẩu pháo phương Tây. Ukraine cũng thiếu phụ tùng và thiết bị thay thế cho các khẩu pháo phương Tây.
Người lính pháo binh cho biết, đôi khi, các vấn đề xảy ra do các khẩu đội pháo binh Ukraine không được huấn luyện đầy đủ. Ví dụ, họ cần tháo ra và làm sạch một số bộ phận của một loại lựu pháo phương Tây hai ngày một lần. Nhưng điều này không phải lúc nào cũng được thực hiện, dẫn đến đôi khi các bộ phận bị ăn mòn đến mức không thể sửa chữa được..
Một quan chức Đức cho hay các sĩ quan pháo binh Ukraine đang được cử đến Đức để huấn luyện dựa trên mô hình mô phỏng. Tuy nhiên, trong khi lính pháo binh Đức thường được huấn luyện trong 4 tháng, thì khóa huấn luyện dành cho các sĩ quan Ukraine giảm xuống còn 40 ngày.
Ngoài ra, Đức cũng thiết lập các kênh hỗ trợ trực tuyến cho các khẩu đội pháo binh Ukraine, giúp họ thể kết nối với các chuyên gia từ quân đội và các nhà sản xuất vũ khí ở Đức để khắc phục sự cố kỹ thuật trên chiến trường.
