Hôm nay, 6-11 (giờ Mỹ), cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ diễn ra trên toàn nước Mỹ. Bầu cử giữa kỳ được tổ chức mỗi hai năm một lần, tập trung bầu nhân sự Quốc hội. Hiện ở Hạ viện, đảng Cộng hòa đang giữ 214 ghế, đảng Dân chủ giữ 195 ghế. Tại Thượng viện, đảng Cộng hòa có 51 ghế so với 47 ghế của đảng Dân chủ và hai ghế nghị sĩ độc lập. Cuộc bầu cử ngày 6-11 sẽ xác định lại toàn bộ 409 ghế tại Hạ viện, 35 ghế ở Thượng viện và 39 vị trí thống đốc các bang.
Dân chủ có cơ hội thắng ở Hạ viện
Đây là một cơ hội lớn để đảng Dân chủ giành lại quyền kiểm soát lưỡng viện Quốc hội vốn nằm trong tay đảng Cộng hòa hai năm qua, bước quan trọng để có thể kiểm soát tiến trình lập pháp của chính phủ Trump. Nếu phe Cộng hòa thất bại, ông Trump sẽ phải đối mặt với thế bế tắc về chính trị trong hai năm còn lại.
Theo New Yorker, cuộc bầu cử giữa kỳ này có thể xem là một kỳ trưng cầu dân ý với ông Trump. Bản thân ông Trump nói “đây cũng là một cuộc trưng cầu với tôi”. Theo thăm dò của AP, có tới 59% người Mỹ không hài lòng với cách làm việc của ông Trump so với chỉ 40% hài lòng. Fox News thì cho rằng qua cuộc bầu cử này cũng có thể thấy được cơ hội thắng nhiệm kỳ thứ hai của ông Trump.
Hiện bầu cử sớm đã diễn ra ở 27 bang và thủ đô Washington DC, thống kê cho thấy tỉ lệ cử tri đi bầu lớn hơn nhiều so với năm 2014.
Theo nhiều cuộc thăm dò, đảng Dân chủ có cơ hội lớn thắng được 23 ghế nghị sĩ cần thiết để chiếm quyền kiểm soát Hạ viện. Cụ thể, khả năng thắng thế ở Hạ viện của đảng Dân chủ hơn 83% trong khi đảng Cộng hòa là 41%. Tuy nhiên, khả năng lớn đảng Cộng hòa sẽ vẫn giữ thế kiểm soát Thượng viện, cụ thể theo thăm dò là tới 78%. Lý do lớn là kỳ bầu cử này tại Thượng viện có 35 ghế phải bầu lại thì trong đó đã có 24 ghế Dân chủ, nghĩa là chỉ còn 11 ghế phải đua tranh mà trong đó có nhiều ghế lại thuộc về các bang ủng hộ đảng Cộng hòa. Thăm dò này có thể chính xác và đảng Cộng hòa có lý do để lo lắng vì theo những gì từng diễn ra trước đây thì đảng của tổng thống trung bình thường mất 30 ghế trong Quốc hội trong cuộc bầu cử giữa kỳ.
Tổng thống Mỹ Donald Trump trong một lần vận động cho các ứng viên Cộng hòa. Ảnh: GETTY IMAGES
Ông Trump: “Đừng lo, tôi sẽ tìm cách”
Vận động tại bang West Virginia tuần trước, ông Trump thừa nhận đảng Cộng hòa có nguy cơ thua ở Hạ viện. Ông Trump cũng cảnh báo nếu điều này xảy ra thì “tôi sẽ không thể đi được tới đâu”. Cụ thể theo ông, một khi kiểm soát Hạ viện đảng Dân chủ sẽ ngăn cản các động thái cứng rắn với nhập cư của ông. Dù sao ông Trump cũng cho biết ông sẽ tìm cách xoay xở tốt với một Quốc hội chia rẽ nếu viễn cảnh xấu xảy ra là Hạ viện thuộc quyền kiểm soát của đảng Dân chủ.
| 23 là số ghế nghị sĩ Hạ viện cần thiết đảng Dân chủ phải thắng thêm trong kỳ bầu cử này nếu muốn giành quyền kiểm soát Hạ viện từ đảng Cộng hòa. |
Theo Politico thì Nhà Trắng đang dự phòng kế hoạch “giữ thể diện”, cụ thể là xây dựng hình ảnh ông Trump như một vị cứu tinh của đảng Cộng hòa ở Thượng viện, phòng trường hợp đảng Dân chủ thắng Hạ viện. Trong các phát ngôn công khai lẫn không công khai, ông Trump và các cố vấn nhắc nhiều đến lịch trình vận động dày đặc của ông Trump cho các ứng viên Cộng hòa chạy đua vào Thượng viện - 19 cuộc vận động kể từ đầu tháng 9.
Chính ông Barry Bennett - cố vấn của ông Trump trong chiến dịch tranh cử tổng thống 2016 - cũng cho rằng nếu đảng Cộng hòa thắng ở Thượng viện thì bộ sậu của ông Trump sẽ tập trung nói về chiến thắng này để xao lãng thất bại ở Hạ viện. Bản thân ông Trump gần đây khi đề cập đến chuyện bầu cử giữa kỳ cũng không nói nhiều về hy vọng chiến thắng ở Hạ viện mà thường nhanh chóng chuyển chủ đề sang Thượng viện. Trả lời báo chí tuần trước, ông Trump nói “chúng tôi đang làm tốt ở Hạ viện” rồi nhanh chóng chuyển sang “chúng tôi đang làm cực kỳ tốt tại Thượng viện”.
Theo Reuters thì thị trường Mỹ đã có dấu hiệu chuẩn bị cho viễn cảnh ông Trump phải đối mặt với thế bế tắc tại Quốc hội. Tuy nhiên, nhiều nhà phân tích cho rằng bầu cử giữa kỳ sẽ không tác động nhiều đến thị trường và kinh tế, vì đảng Dân chủ sẽ không dễ thay đổi chính sách kinh tế của ông Trump dù có thắng cả lưỡng viện.
| Giải pháp của đảng Cộng hòa NPR phỏng vấn các ứng viên Cộng hòa và đã phát hiện phần lớn ứng viên Cộng hòa vận động theo bốn cách. Thứ nhất, gắn kết toàn diện: Đối tượng áp dụng là các ứng viên ở các bang có tỉ lệ ủng hộ ông Trump cao. Thứ hai, gắn kết ngoài mặt: Đối tượng áp dụng là các ứng viên vốn trước đây không ưa ông Trump nhưng giờ quyết định thay đổi để mong chiến thắng. Sự tính toán chính trị này diễn ra ở nhiều nhân vật Cộng hòa trong hai năm qua. Thứ ba, vừa giữ gắn kết vừa tạo khoảng cách: Đối tượng áp dụng là các ứng viên tại các địa phương mà số đông cử tri có các chủ trương vừa thống nhất vừa đối lập với ông Trump. Các ứng viên này gắn kết với ông Trump ở các lĩnh vực có sự thống nhất (chẳng hạn cải cách thuế) nhưng sẽ tạo khoảng cách với các chủ đề có sự đối lập (như về nhập cư). Cuối cùng, phản đối hoàn toàn: Đối tượng áp dụng là các ứng viên ở các địa phương mà quan điểm cử tri hoàn toàn đi ngược lại ông Trump. |
