Bị nhiễm COVID-19, ông Trump gặp bất lợi trong bầu cử

Hôm 2-10, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho đăng tải trên trang Twitter cá nhân thông tin ông và vợ là đệ nhất phu nhân Melania vừa nhận được kết quả xét nghiệm dương tính với virus SARS-CoV-2 gây dịch COVID-19. Theo lời ông Trump thì vợ chồng ông “sẽ bắt đầu cách ly và điều trị ngay lập tức và chúng tôi sẽ vượt qua chuyện này cùng nhau”.

Trong khi đó, kênh CNBC dẫn thông báo cùng ngày của bác sĩ Nhà Trắng Sean Conley khẳng định ông Trump và vợ sẽ được cách ly luôn tại Nhà Trắng. Ông cũng khẳng định nhà lãnh đạo Mỹ vẫn sẽ tiếp tục điều hành chính phủ trong thời gian điều trị.

Ông Trump bệnh, ai sẽ thay thế?

Trong lịch sử Mỹ, việc tổng thống trong thời gian tại chức bỗng dưng lâm bệnh không phải là chuyện hiếm, theo tờ The New York Times. Đơn cử, Tổng thống George Washington vào năm thứ hai của nhiệm kỳ bị cúm nặng đến mức tưởng không qua khỏi nhưng vẫn hồi phục thành công. Tổng thống Dwight D. Eisenhower vào nhiệm kỳ đầu có một lần bị đau tim và một lần lên cơn co giật vào nhiệm kỳ thứ hai. Nhà lãnh đạo Mỹ cuối cùng phải rơi vào tình trạng nguy hiểm đến tính mạng là Tổng thống Ronald Reagan khi ông bị bắn trọng thương trong một vụ ám sát bất thành vào năm 1991. Sau thời Tổng thống Reagan đến nay Nhà Trắng đã đổi chủ bốn lần mà không gặp sự cố nào nghiêm trọng.

Theo Tu chính án số 25 của Hiến pháp Mỹ, trong trường hợp tổng thống đương nhiệm không đủ điều kiện để điều hành chính phủ thì có thể chuyển giao quyền lực tạm thời cho phó tổng thống và ra lệnh đảo ngược vào thời điểm thích hợp. Ngoài thông báo của BS Conley ra thì hiện tại chưa có nguồn tin nào khác xác nhận ông Trump đủ sức khỏe để tiếp tục lãnh đạo trong thời gian tới. Do đó, việc áp dụng Tu chính án số 25 sẽ là giải pháp khả dĩ nhất cho ông, để Phó Tổng thống Mike Pence lên nắm quyền.

Dù vậy, vẫn có khả năng ông Trump vì một lý do nào đó từ chối chuyển giao quyền lực thì tu chính án còn một nội dung nêu rõ phó tổng thống cùng các nội các dưới quyền như các bộ trưởng có quyền tạm thời tước quyền ông và tuyên bố tổng thống “không đủ khả năng đảm trách nhiệm vụ của mình”. Tổng thống chỉ được quay lại làm việc sau khi được giám định kỹ càng. Nội dung này chưa từng được áp dụng trong lịch sử Mỹ và giới lãnh đạo Washington cũng sẽ không cần phải viện tới bước đi này vì ông Trump và ông Pence hầu như không có mối bất hòa đáng kể nào. Ngoài ra, hầu hết nguyên thủ quốc gia nhiễm COVID-19 trong thời gian qua như Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro hay Thủ tướng Anh Boris Johnson đều đồng ý tạm rời chức vụ ngay lập tức để tập trung điều trị, ông Trump khả năng lớn cũng sẽ theo xu hướng này.

Nếu Phó Tổng thống Pence cũng bị nhiễm COVID-19 thì người tiếp theo được chọn để tạm nắm quyền sẽ là Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi, theo sau là Chủ tịch Thượng viện tạm quyền Chuck Grassley và cuối cùng là các bộ trưởng trong nội các chính phủ. Tuy nhiên, đài ABC News ngày 2-10 đưa tin kết quả xét nghiệm cho thấy Phó Tổng thống Pence và vợ không bị nhiễm COVID-19, đồng nghĩa các khả năng này tới thời điểm này chưa được tính đến.

Nhìn chung, trong bất kỳ kịch bản nào thì lợi thế vẫn thuộc về Tổng thống Trump và phe bảo thủ Mỹ nói chung, bởi ngoại trừ bà Pelosi thì toàn bộ những người kế nhiệm khác đều thuộc đảng Cộng hòa. Do đó, nếu ông Trump thực sự bệnh nặng thì thời gian sắp tới cũng khó xảy ra sự xáo trộn nào quá đáng trong hoạt động của chính phủ. Tuy nhiên, vấn đề lớn hơn lại nằm ở cuộc bầu cử tổng thống Mỹ đang cận kề, khi chỉ còn hơn 30 ngày nữa là đến ngày bỏ phiếu 3-11.

Tổng thống Mỹ Donald Trump chuẩn bị rời đi vận động tranh cử ở bang Minnesota hôm 1-10. Ảnh: AP

Bầu cử Mỹ càng thêm hỗn loạn

Trước mắt, nếu bệnh tình trở nên nặng hơn, ông Trump có thể sẽ phải rút khỏi chiến dịch tranh cử và cách ly hoàn toàn ở Nhà Trắng trong khoảng thời gian chưa xác định, làm gián đoạn các chuyến đi vận động tranh cử của ông ở các bang Wisconsin, Florida và Arizona - đều là những bang chiến địa quan trọng. Toàn bộ đội ngũ tranh cử của ông cũng phải đi xét nghiệm COVID-19 và đến nay đã có một cố vấn cấp cao của đương kim tổng thống là bà Hope Hicks dương tính, theo tờ The Washington Post.

Một vấn đề khác là Tổng thống Trump nay đã 74 tuổi, còn ông Biden đã 77 tuổi, tức cả hai đều có nguy cơ nhiễm và dễ gặp biến chứng vì COVID-19. Do đó, nếu ông Trump đã đổ bệnh thì không có lý do gì để không đặt nghi vấn ông Biden sẽ có kết quả dương tính trong nay mai khi ông đã nhiều lần tiếp xúc ở khoảng cách gần với đối thủ đảng Cộng hòa.

Hiện cả hai người vẫn còn hai đợt tranh luận nữa vào ngày 15-10 và 22-10. Dù vậy, nhiều khả năng ông Trump sẽ vắng mặt trong cả hai sự kiện này và ban tổ chức buộc phải tìm được giải pháp thay thế hoặc cho tranh luận từ xa hoặc gửi trước câu hỏi để ứng viên gửi lại câu trả lời. Tuy nhiên, trong lịch sử Mỹ chưa từng có tiền lệ tranh luận từ xa nên trước mắt số phận hai đợt tranh luận sắp tới vẫn đang trong tình trạng bất định.

Một trường hợp khác xấu hơn là ông Trump không đủ sức khỏe để tiếp tục tham gia cuộc đua vào Nhà Trắng và phải chấm dứt hoàn toàn chiến dịch tranh cử. Lúc này, Ủy ban Quốc gia đảng Cộng hòa phải tiến hành nhóm họp lại để chọn ra một ứng viên đại diện mới, nhiều khả năng sẽ là Phó Tổng thống Pence hoặc một thành viên nào đó trong đảng. Nói cách khác, đảng Cộng hòa phải mất thêm thời gian tổ chức lại đại hội 8 và người được chọn phải bắt đầu chiến dịch tranh cử mới.

Kịch bản trên chắc chắn sẽ kéo dài ngày bỏ phiếu thêm ít nhất một tháng nữa - một sự kiện chưa từng xảy ra trong lịch sử Mỹ. Hiến pháp Mỹ quy định chỉ có Quốc hội mới có thẩm quyền điều chỉnh ngày bầu cử và trong bối cảnh Hạ viện, Thượng viện đang nằm lần lượt trong tay của đảng Dân chủ và đảng Cộng hòa, phe cấp tiến sẽ khó có khả năng chịu thông qua sự thay đổi này bởi tình hình hiện tại rõ ràng quá có lợi cho ứng viên Biden.

Mặt khác, ngay cả khi ông Trump hồi phục thành công và quay lại đường đua, hình ảnh và uy tín của ông ít nhiều cũng sẽ rạn nứt trong mắt cử tri Mỹ. Cụ thể, nhà lãnh đạo này từ lúc COVID-19 bùng phát ở Mỹ đến nay không ngừng cáo buộc chính quyền các bang thuộc phe Dân chủ đã thông đồng với chuyên gia thổi phồng độ nghiêm trọng của đại dịch lên nhằm hạ bệ ông, mặc cho số người tử vong ở Mỹ đã vượt mốc 200.000 người.

Thậm chí, trong cuộc tranh luận với ứng viên Biden hôm 30-9, ông Trump còn tuyên bố chính quyền của ông đã “làm hết sức có thể” để kiểm soát dịch COVID-19 và cho rằng nếu ông Biden lên nắm quyền thì số người tử vong có lẽ còn cao hơn nữa.