Ít doanh nghiệp được tiếp cận vốn ưu đãi làm NƠXH
Bộ Xây dựng vừa có báo cáo về việc xây dựng nhà ở xã hội cho người có thu nhập thấp, công nhân lao động tại các khu kinh tế, khu công nghiệp và các thành phố lớn.
Đến nay, cả nước đã hoàn thành 301 dự án NƠXH, nhà ở cho công nhân với quy mô 155.800 căn. Đang có 401 dự án (quy mô 454.360 căn) đang triển khai, trong đó có 245 dự án (quy mô 300.000 căn) đang thực hiện thủ tục đầu tư và 156 dự án (quy mô 156.700 căn) đang được xây dựng.
Tính riêng từ đầu năm đến nay, cả nước đã hoàn thành việc đầu tư xây dựng 13 dự án NƠXH, nhà ở công nhân với quy mô 6.000 căn. Đã khởi công 17 dự án với quy mô hơn 31.000 căn, trong đó có 14 dự án NƠXH quy mô 27.870 căn, 3 dự án nhà ở công nhân với quy mô 3.360 căn.
“Kết quả này vẫn chưa đáp ứng nhu cầu đặt ra, đến nay mới đạt 7,79 triệu m2/12,5 triệu m2 theo yêu cầu. Trong đó nhà ở công nhân là 3,13 triệu m2 với 62.700 căn hộ, NƠXH cho người thu nhập thấp đô thị là 4,65 triệu m2 với 93.090 căn hộ” - báo cáo của Bộ Xây dựng nêu.
Bên cạnh đó, việc bố trí, giải ngân nguồn vốn phát triển NƠXH, cũng đạt thấp. Theo báo cáo của Ngân hàng Chính sách xã hội, giai đoạn này đã phân bổ 3.163/9.000 tỷ đồng, chiếm 35% nhu cầu giai đoạn 2016-2020, để cho các đối tượng cá nhân vay vốn để mua, thuê, thuê mua NƠXH hoặc xây mới, sửa chữa lại nhà ở. Tính riêng từ đầu năm đến nay, mới giải ngân được 2.306 tỷ đồng cho 6.673 khách hàng.
 |
Dự án nhà ở xã hội @Home tại địa bàn phường Yên Sở, quận Hoàng Mai, Hà Nội. (Ảnh: Trọng Phú) |
Đặc biệt, Bộ Xây dựng cho biết trong giai đoạn 2016-2020 không có chủ đầu tư dự án NƠXH, nhà ở công nhân nào được tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi.
Từ đầu năm đến nay, Bộ Xây dựng cũng đã 03 lần công bố danh mục các dự án đủ điều kiện được vay trên Cổng thông tin điện tử của Bộ. Hiện Bộ Xây dựng đã gửi Ngân hàng Nhà nước 21 dự án NƠXH, nhà ở cho công nhân, cải tạo chung cư cũ đủ điều kiện, với quy mô gần 20 nghìn căn hộ, tổng mức đầu tư 20.179 tỷ đồng và nhu cầu vay vốn theo đề xuất của các địa phương khoảng 7.139 tỷ đồng.
5 vướng mắc cần tháo gỡ
Theo Bộ Xây dựng, hiện có 5 nhóm vấn đề cần phải sửa đổi Luật Nhà ở và các luật khác liên quan để “gỡ vướng” cho việc phát triển NƠXH, nhà ở công nhân.
Đầu tiên là trình tự thủ tục đầu tư xây dựng, mua – bán NƠXH còn phức tạp và kéo dài như: dự án NƠXH được miễn tiền sử dụng đất nhưng vẫn phải thực hiện thủ tục tính tiền sử dụng đất để miễn; các đối tượng NƠXH phải được các cơ quan có thẩm quyền thẩm định về đối tượng, điều kiện…
Thứ hai, việc xác định giá trước khi thực hiện bán, cho thuê, cho thuê mua đối với nhà ở xã hội đầu tư xây dựng bằng nguồn vốn ngoài ngân sách phải được cơ quan nhà nước cấp tỉnh thẩm định cũng kéo dài thời gian, gây tốn kém cho doanh nghiệp.
Thứ ba, các chính sách ưu đãi cho chủ đầu tư dự án NƠXH, nhà ở công nhân đã ban hành chưa đủ hấp dẫn. Cụ thể như lợi nhuận định mức của toàn bộ dự án đối với trường hợp bán NƠXH không được vượt quá 10% tổng chi phí đầu tư hay với trường hợp cho thuê, cho thuê mua thì lợi nhuận không được quá 15% tổng chi phí đầu tư là không thực chất.
Bên cạnh đó, các ưu đãi như miễn tiền sử dụng đất, giảm 50% thuế… nhưng thực chất chủ đầu tư không được hưởng mà là người dân được hưởng do theo quy định của pháp luật thì không được tính các khoản ưu đãi của nhà nước vào giá bán, giá cho thuê, giá cho thuê mua NƠXH.
Cùng với đó, ưu đãi thuế đối với chủ đầu tư dự án NƠXH, nhà ở công nhân chỉ để cho thuê không thực hiện được do pháp luật về thuế không có quy định, không thu hút, khuyến khích chủ đầu tư.
Thứ tư, quy định các dự án NƠXH phải dành tối thiểu 20% diện tích NƠXH trong dự án để cho thuê và chủ đầu tư chỉ được bán sau 5 năm đưa vào sử dụng cũng gây khó khăn cho doanh nghiệp. Thực tế có nhiều dự án không cho thuê được phần diện tích này dẫn đến tình trạng các căn hộ để không, lãng phí trong khi đó chủ đầu tư không được bán dẫn đến không thu hồi được vốn gây lãng phí xã hội và giảm thu hút đầu tư vào NƠXH để cho thuê.
Thứ năm, Luật Nhà ở hiện hành chưa có quy định cho phép tổ chức doanh nghiệp, hợp tác xã thuộc đối tượng được mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội trong khi trên thực tế nhu cầu rất lớn của các tổ chức doanh nghiệp, hợp tác xã muốn mua, thuê nhà ở xã hội để cho người lao động của họ thuê lại để ở.
Bộ Xây dựng cũng cho biết nhiều địa phương chưa quan tâm đến việc phát triển NƠXH. Đặc biệt, việc dành quỹ đất 20% thuộc các khu đô thị mới, các dự án nhà ở thương mại chưa được thực hiện triệt để hoặc chưa được sử dụng đúng mục đích. Hiện các địa phương đang thiếu quỹ đất để đầu tư xây dựng NƠXH tại vị trí thuận lợi ở các đô thị lớn. Nhiều khu công nghiệp được hình thành, nhưng chưa bố trí quỹ đất để xây dựng nhà ở cho công nhân. Các địa phương chưa quan tâm đúng mức tới việc hỗ trợ chủ đầu tư trong việc xây dựng hạ tầng kỹ thuật trong và ngoài hàng rào dự án nhà ở xã hội theo quy định. |
